Aanmelding voor een mailtje bij een nieuw bericht

Vanaf nu is het mogelijk een mailtje te ontvangen wanneer we een nieuw bericht op ons blog zetten. Wanneer je dat wilt, meld je dan aan via het onderstaande formulier. Let op, ook even je email adres bevestigen via de link die je in je mailbox ontvangt.

Hallo blog-lezer, 👋

Meld je aan om bij een nieuw bericht een melding per mail te ontvangen.

We spammen niet! Lees ons privacybeleid voor meer info.

Bezoek aan het Krugerpark, maart 2024

Het was al weer even geleden dat we in het Krugerpark waren geweest (eind Oktober 2023 om precies te zijn), dus we wilden wel weer eens naar het Krugerpark. De vorige keer was het behoorlijk koud, dit keer hadden we daar totaal geen last van. Mijn vorig bericht ging over de hittegolf in Pretoria, die is er dus nog steeds en was ook goed merkbaar in het Krugerpark. De temperatuur werd iedere dag een graadje hoger. Waar we op zaterdag op een maximumtemperatuur kwamen van 36 graden, werd het zondag 37, maandag 38 en op dinsdag was het 39 graden om 11 uur ’s ochtends, toen we het park uitgingen op weg naar huis. Die dag werd de 40 graden gehaald iets later op de dag.

Deze hoge temperaturen hebben invloed op wat je ziet, vooral ’s middags liggen alle dieren in de schaduw onder de boom. En de laatste dag was het eigenlijk al zo in de ochtend, want om 9 uur was het al 30 graden. Door de warmte zijn we iedere dag rond 6 uur weggereden voor een rondje voor het ontbijt. De eerste nacht verbleven we in Berg en Dal.

Die eerste dag hebben we al weer veel dieren gezien, inclusief een gevecht tussen 2 giraffes. Hieronder wat foto’s en een filmpje:

Aan het eind van de dag reden we dan naar Berg en Dal. Daarvoor rijd je richting Malelane gate en net voor de gate ga je rechtsaf richting het kamp. Omdat we een vorige keer daar de prooi van een luipaard hadden gezien, besloot ik eerst nog even rechtdoor te rijden richting gate. En dat was een goede ingeving, we zagen geen luipaard, maar wel 2 leeuwen.

Hieronder een impressie van de andere dieren die we die dag hebben gezien:

Na een braai die avond zijn we vroeg gaan slapen, want we wilden vroeg op de volgende ochtend. Het ochtendrondje leverde weer wat mooie foto’s op. Opvallend waren de marabou storks (ooievaars) die we veel hebben gezien, waarvan de meeste in de boom zaten. Deze vogels hebben we nog niet eerder in een boom zien zitten. maar helaas geen leeuwen of luipaarden. En aan het eind zagen we dezelfde leeuwen van de dag ervoor weer, op een plaats niet ver van waar we ze gisteren zagen.

Na het ontbijt gingen we op weg naar Satara restcamp. Dit kamp ligt wat noordelijker en we hadden er nog nooit geslapen. Maar we waren er al een paar keer geweest voor de lunch. Dit gebied staat bekend voor o.a. veel leeuwen, dus dat was ook een reden naar dit kamp te gaan. We reden dit keer via Lower Sabie en dan langs de Sabie rivier richting Skukuza en uiteindelijk via Tshokwane naar Satara. Het was al erg droog aan het worden in het park en dan zie je meer dieren dicht langs de rivieren. Onderweg hebben we weer vele dieren gezien. Wat vooral opviel was het aantal olifanten. Waar we eind oktober niet veel olifanten hadden gezien, hebben we er nu vele honderden gezien, soms grote groepen en vaak dicht bij of in de rivier.

Dit keer hadden we het geluk om ook een luipaard te spotten. We zagen deze niet zelf, maar iemand wees ons deze aan. Het luipaard lag wat verderop in de schaduw van een boom. En degene die hem ons aanwees stond er zelf voor. We konden het dier spotten via zijn geopende ramen. De foto’s zijn daarom niet echt mooi en scherp.

Op een gegeven moment zaten er ook velvet apen op de weg. Deze waren duidelijk al eens gevoerd, zie de foto’s hieronder hoe ze stonden te bedelen:

We reden ook een tijdje min of meer gelijk op met een safari-auto en deze wees ons op een gegeven moment op een uil in de boom. Het blijkt een jonge Verreaux’s eagle-owl te zijn. In het Afrikaans heet het een reuze-ooruil. Deze kan 62 cm groot worden! En hij was nu al behoorlijk groot.

Ook zagen we onderweg nog 2 sabel-antilopes. Die zijn we niet vaak in het park.

Een impressie van de overige dieren vind je hieronder:

Die avond hebben we in het restaurant van Satara gegeten. Het huisje aldaar was zoals zo vaak oud en nodig toe aan renovatie. De airconditioning (die nodig was) was oud en erg lawaaiig. Dit is in bijna alle kampen hetzelfde. Ik had gelezen dat er op Satara huisjes gerenoveerd waren, maar het was duidelijk niet ons huisje. Men zou hier zoveel meer mee kunnen doen wanneer men de huisjes en voorzieningen zou opknappen naar de huidige standaarden. We gingen weer vroeg slapen, want de volgende ochtend wilden we weer vroeg op.

Het rondje voor het ontbijt leverde dit keer heel veel op. We waren iets voor 6 uur vertrokken, en binnen een kwartier spotte ik zelf een luipaard, die lag in de schaduw niet al te ver van de weg. En we waren de enigen op dat moment.

Een tijdje later stonden er auto’s stil voor een brug, waardoor we er niet langs konden. We begrepen eerst niet waarom ze stil stonden, want wij zagen geen dieren. Maar na een tijdje reden ze weer langzaam vooruit en toen zagen we pas dat er een leeuw voor de eerste auto liep. Deze ging uiteindelijk de berm in, maar de auto’s voor ons maakten totaal geen ruimte zodat ik ook een foto kon maken. Uiteindelijk lukte dat pas toen de leeuw al iets verder weg was.

Die vroege ochtendrit hebben we ook vooral veel mooie vogels gezien, inclusief een secretarisvogel en een kori bustard die wegvloog. Het is de grootste vliegende vogel alhier.

Een impressie van de overige dieren vind je hieronder:

Toen we terug in het kamp kwamen, rond 8 uur, bleek er geen elektriciteit meer te zijn. Normaalgesproken draait er dan een aggregaat, wanneer er loadshedding is, maar dit was geen loadshedding. Het blijkt dat men niet de hele dag een aggregaat kan draaien voor het hele kamp. De winkel en het restaurant hadden nog wel stroom, maar de huisjes niet. We hebben dus maar koffie gekocht in het restaurant en we weten nu dat we de volgende keer ons gaspitje toch maar meenemen, voor dit soort noodgevallen.

Na het ontbijt hebben we weer een vergelijkbaar rondje bij Satara gereden. Die avond zouden we slapen in Nkulu tented camp. Dit is een nieuwe accommodatie bij een picknickplaats aan de Sabie rivier. Dit was een luxe accommodatie in vergelijking met de normale huisjes in de restcamps, maar de prijs was dan ook 2-3 x zo hoog. De rit van Satara naar Nkulu is ongeveer 2-3 uur, dus dat konden we ook nog in de middag doen. We wilden dan eerst bij Satara de lunch gebruiken.

De ochtendrit leverde allerlei dieren op, maar geen katachtigen dit keer.

Na de lunch bij Satara zijn we via wat omwegen dan naar Nkulu tented camp gereden. De rit leverde nog weer leeuwen op. Het was erg warm en ze lagen dan ook in de schaduw. We zagen ze ook niet zelf, maar iemand wees ze ons aan.

Veel dieren zijn bij het water te vinden, natuurlijk ook ter afkoeling. We kwamen langs een watertje waar we een hyena zagen die een impala probeerde te pakken. Zie hieronder de foto’s. Uiteindelijk kon de impala via het water aan de hyena ontsnappen.

Een impressie van de overige dieren die we zagen vind je hieronder:

Uiteindelijk waren we dan rond 5 uur bij Nkulu tented camp. We werden door 2 mensen ontvangen die ons alles uitlegden en ons met de bagage naar de (grote) tent brachten. Dit kamp is niet omheind, dus er kunnen gevaarlijke dieren rondlopen. Dat betekende ook dat er 24 uur per dag bewaking is die gewapend rondloopt. Ik had al gelezen over een hyena die er vaak rondloopt en er zijn ook berichten van leeuwen of een luipaard die er soms rondlopen. We hadden een verhoogd terras waar je veilig kon zitten, maar wanneer je na 21 uur buiten wilde blijven, moest je dat melden aan de bewaking.

De tent was inderdaad luxe en er was een goed geoutilleerde keuken en badkamer. Er was ook airconditioning in de tent (anders zou het wel erg warm worden). Deze kon op vol vermogen de temperatuur net een beetje aangenaam houden (ook al omdat het die nacht erg warm bleef). Wel was het jammer dat het warm water niet echt warm was. We hebben het niet gemeld, want door de warmte was het lauwe water ook nog goed te doen.

Het kamp had geen restaurant, dus we gingen weer braaien. Dit keer was er geen houtbraai, maar een gasbraai. En het verschil proef je, het hout geeft een bepaalde smaak aan het vlees die er nu niet was.

De volgende ochtend deden we weer een vroeg rondje. We hebben vooral vogels gezien, en op de brug over de Sabie rivier zagen we 4 pied kingfishers (ijsvogels) op een rij:

Een impressie van de dieren die we hebben gezien vind je hieronder:

Na het ontbijt zijn we dan weer richting uitgang (Crocodile bridge) gereden. We waren daar rond 11 uur en het was toen al 39 graden, zoals eerder gezegd. Vandaar zijn we dan weer naar huis gereden. een impressie van de laatste dieren vind je hieronder:

Zoals gezegd was het een warm bezoek. In totaal hebben we 2 x een luipaard en 4 x leeuwen gezien. Helaas dit keer geen neushoorns. Ook viel het grote aantal olifanten op. krokodillen hebben we relatief weinig gezien, omdat ze meestal in het water lagen. Normaal liggen ze vaak aan de rand van het water, maar dit keer zaten ze door de warmte vooral in het water (net als de nijlpaarden). We hebben weer bijzondere vogels gezien, en vaak zijn ze niet zo eenvoudig te identificeren. Hieronder heb ik proberen alle namen van de vogels erbij te zetten. Van een paar vogels ben ik echter niet zeker van de naam.

Al met al wat het weer een geslaagd bezoek, ondanks de warmte. Vooral tijdens de vroege ochtendrit bij Satara hebben we veel gezien.

Toen we thuis kwamen, was het daar een verkoelende 35 graden. En dat halen we nu bijna iedere dag. De vooruitzichten zijn ook dat het zo blijft, met verder weinig of geen regen. Het ‘el Nino’ effect is hier duidelijk merkbaar. Ook hier was het de warmste februarimaand ooit gemeten. Door de droogte in Zuidelijk Afrika maakt men zich enigszins zorgen over de voedselvoorziening. Naar verwachting produceert Zuid Afrika net genoeg voor de eigen consumptie, maar normaalgesproken gaat er ook een deel naar andere landen in zuidelijk Afrika. Daar hebben sommige regeringen al maatregelen getroffen om voedsel in het land te houden of meer te importeren.

We hebben nog geen plannen voor een volgend bezoek aan het Krugerpark, maar wellicht gaan we nog een keer een lang weekend in mei. Eerst gaan we nu eind maart naar Nederland. We verblijven dan in ons eigen huis in Heinkenszand, dat begin maart leeg is gekomen. We gaan het weer proberen te verhuren, maar allereerst kunnen we er zelf 2 weken verblijven.

Dan gaan we in juni 2 weken op vakantie in Botswana. Koen en Rinse gaan dan mee. We gaan een rondreis maken vanuit hier. Het is ongeveer 3 uur rijden naar de grens met Botswana en vandaar reizen we naar een aantal mooie plekken in Botswana. We willen ook de Victoria Falls in Zimbabwe bezoeken, maar dat kan in een dagreis met de bus vanuit Botswana. Wel heb je dan een apart visum voor Zimbabwe nodig, dat kost 30 USD en kun je ter plaatse krijgen. Voor Botswana hebben we geen apart visum nodig als Europeaan.

Hittegolf in Zuid-Afrika in februari 2024

In mijn vorige bericht over het bezoek van St.Lucia heb je al kunnen lezen dat het daar erg warm was. Echter in Pretoria is het de hele maand februari ook al erg warm. Van de 24 dagen in februari die nu voorbij zijn, was op 12 dagen de maximum temperatuur boven de 35 graden, de hoogste temperatuur gemeten was 38.6 graden op 8 februari. Daarnaast was het op 11 dagen boven de 30 graden en maar 1 dag in februari hebben we de 30 graden niet gehaald (het was maar 27.6 graden op 11 februari). De hoeveelheid regen is niet erg hoog voor een zomermaand. Wij hebben hier bij ons thuis totaal 75 mm gehad, maar dat komt vooral door een bui van 40 mm vorige week zondag. De buien zijn echter zeer lokaal en er zijn veel plaatsen die veel minder regen hebben gehad. Dat betekent ook dat de droogte op plaatsen begint toe te slaan. Wij hebben maisproefvelden in grote delen van Zuid-Afrika, maar we zijn al enkele van deze velden verloren door droogteschade. En dit terwijl er daarnaast ook velden zijn die hagelschade hebben.

Dat het dit jaar een stuk droger is, komt vooral door het ‘El nino’ effect. Dit effect komt vanuit de Pacifische of Grote Oceaan (de zeestroming tussen Peru en Australië keert om), maar heeft effect op het klimaat in heel het zuidelijk halfrond. Voor Zuidelijk Afrika betekent dat vooral een warmere en drogere zomer. En het effect in Zuid-Afrika valt nog mee, afgelopen week sprak ik met de collega’s van SeedCo in Zimbabwe en zij hebben al 6 weken geen druppel regen meer gehad. Dat betekent dat de mais staat te verdrogen op het veld nu en zij veel proefvelden niet meer kunnen gebruiken.

Hopelijk krijgen we ook nog wat regen de komende 2 maanden, anders gaan wij ook nog meer problemen krijgen. Op veel avonden is er wel bewolking en soms ook onweer, maar meestal resulteert dat slechts in geen of slechts een paar mm regen (behalve dan vorige week zondag). Vooral in het westelijkere deel van Zuid-Afrika is het nog droger dan hier, en zijn de temperaturen ook nog hoger.

Dat het zo warm is, merken we ook aan onze elektriciteitsrekening. We gebruiken al meerdere weken nagenoeg iedere nacht de airco op onze slaapkamer, en regelmatig ook ’s avonds al beneden in de woonkamer.

Een paar dagen naar St.Lucia

Een tijdje geleden hadden we besloten om eens naar St.Lucia te gaan. Dit is een zeer bekende vakantiebestemming voor vele rondreizen in Zuid-Afrika. St.Lucia ligt aan de oostkust, niet al te ver van de grens met Mozambique. Het klimaat is subtropisch en dit dorp staat erom bekend dat er ’s avonds nijlpaarden door de straten kunnen lopen.

Vanuit ons huis in Pretoria is het een volle dag rijden, het alternatief is vliegen naar Richards Bay. Vandaar is het nog ongeveer een uurtje rijden. We besloten dit keer te vliegen, want 2 volle dagen reizen met de auto hadden we niet echt zin in, ook al omdat de weg er naartoe maar weinig snelweg was.

Ik had 3 dagen vrij genomen, dus we konden op woensdag vertrekken en zouden tot zondag blijven. We hadden de vlucht van 11 uur, en na een uurtje vliegen kwamen we rond 12 uur in Richards Bay aan. Dit is een zeer klein vliegveld, er komen slechts 3 vluchten per dag aan, alle vanaf Johannesburg. Alhier hadden we een auto gehuurd, die al voor ons klaar stond. Na wat boodschappen in het plaatselijke winkelcentrum en een lunch bij de Mugg & Bean reden we naar St. Lucia. De weg ernaar toe was goed, alleen werd er op 1 plaats gewerkt en kon de wachttijd oplopen tot 20 minuten. Gelukkig was dat voor ons niet het geval en kwamen we in de loop van de middag in St. Lucia aan. We hadden een relatief luxe lodge besproken, en vooraf de 4 nachten betaald. Deze lodge had zonnepanelen, zodat we minder last van loadshedding zouden hebben. Loadshedding komt nog steeds voor, maar niet al te hoge niveau’s op dit moment.

Die woensdag was het erg warm en vochtig, het leek wel of ik terug in Congo was, mijn reis van die week ervoor. Gelukkig had de lodge ook airconditioning, zonder zou het wel erg warm worden in de kamer. We hadden een mooie kamer, met ook een luxe badkamer. Ons werd verteld dat de airconditioning tijdens loadshedding niet werkte, maar daarbuiten wel. Volgens het schema hadden we van 21-23 uur loadshedding en daarna weer vroeg in de ochtend (5-7 u). We hadden echter een safari geboekt voor de dag erop, en die zou ons om 5 uur ophalen, dus van die tweede loadshedding zouden we niet echt last hebben.

Aan het eind van de middag zijn we nog even naar het strand gereden, want St. Lucia ligt direct aan de kust. Daarna hebben we gegeten in een plaatselijk restaurant, de lodge had namelijk geen restaurant.

Ons werd ook verteld ’s avonds in het donker niet op straat te lopen, want je kunt per ongeluk een nijlpaard tegenkomen. En ook zaten er luipaarden. De lodge heette niet voor niets Leopard Corner Lodge.

Inderdaad viel om 21 uur de airco uit, maar we hadden wel een ventilator draaien. Buiten was het nog steeds warm en vochtig, en de temperatuur liep snel op in de kamer. Om 23 uur begon de airconditioning niet te werken, ondanks dat de loadshedding voorbij zou zijn. We wisten niet wat er aan de hand was en de airconditioning heeft de hele nacht niet meer gewerkt. Dat betekende dat onze nachtrust niet bepaald goed was, en we moesten om 5 uur klaar staan voor de safari in het Hluhluwe-Imfolozi park. Dit park heeft the big 5, en nog vele andere dieren. Ik heb ’s morgens een whatsapp gestuurd naar de lodge manager en gevraagd wat er aan de hand was. Er werden excuses aangeboden en Eskom werkte aan een oplossing.

De safari in het park viel een beetje tegen, de gids was niet erg enthousiast en deed niet erg zijn best om voor ons dieren te vinden. Wel hebben we veel neushoorns gezien en dit keer ook zwarte neushoorns. Normaalgesproken zien we alleen witte neushoorns (die eigenlijk breedlip neushoorns heten).

Zwarte neushoorns, zoek de verschillen met de witte neushoorns

We hebben echter geen enkele katachtige gezien die dag. Wel was het bijzonder warm en vochtig, dus dat kan ook een reden zijn. De lunch werd in een restcamp genuttigd, samen met enkele andere safari-voertuigen. Ik had van tevoren al opgegeven dat Tineke glutenintolerant was en ze zouden er rekening mee houden. Maar de kennis daarover was maar beperkt. Tineke had wat bonensalade en rijstwafels extra, het belangrijkste was het vlees dat op de braai bereid werd. En het vlees was niet gemarineerd (want marinades bevatten vaak gluten). Eerst wilde onze gids het vlees braaien bij de andere gidsen, maar dat heb ik hem uit zijn hoofd kunnen praten. Dan besmet je namelijk nog steeds het vlees. Tineke heeft hem vervolgens op het hart gedrukt het ‘plain’ te braaien. Toen het vlees bijna klaar was, zag ik hem echter ineens naar hartenlust met kruiden strooien en voor we het in de gaten hadden, was al het vlees al driftig gekruid. En toen we het label lazen, zaten er inderdaad gluten in, dus Tineke kon ook het vlees niet eten. Ze had wel zelf een noodrantsoen meegenomen, dus gelukkig zat ze niet helemaal zonder eten.

Die middag waren we tussen 3 en 4 terug in de lodge en zijn we daar op onze kamer afgekoeld en hebben we een beetje gerelaxed. De airco deed het dus gelukkig weer. Die avond zijn we weer wezen eten in een ander plaatselijk restaurant. Deze was minder goed dan de vorige avond.

We hadden die avond weer op dezelfde tijden loadshedding, dus van 21-23 uur geen airco en daarna wel weer, dachten we. Echter dat bleek ijdele hoop, om 23 uur kwam de stroom weer niet terug. Gelukkig was het iets minder warm en was het met de ventilator op de kamer iets beter uit te houden. Maar die nacht heb ik weer niet lekker kunnen slapen. En om half 6 stopte de ventilator er ook mee, nu was ook de batterij leeg.

Die ochtend waren we dus al weer vroeg wakker en hebben we nog even naar vogels lopen kijken. Daarbij zagen we deze mooie vogel:

Purple crested turaco – bloukuifloerie

Bij het ontbijt werd ons gevraagd hoe we hadden geslapen en we vertelden dat het slecht was en dat de airco weer niet werkte. Het kwam er volgens hen op neer dat het een probleem van Eskom was en dat nu het hele dorp zonder elektriciteit zat. Dat vonden we wel een erg gemakkelijk excuus en we hebben verteld dat we op zoek gingen naar een andere lodge, waar de airco wel werkte. Ik had inmiddels gezien dat het Sandpiper Guesthouse, dat 200 meter verder in de straat lag, nog wel een kamer vrij had. We hebben daar dus geïnformeerd of we deze kamer konden krijgen en of zij ook problemen met de elektriciteit en airconditioning hebben. Het bleek dat het dorp pas sinds de tweede loadshedding zonder stroom zat, de hele nacht was er gewoon stroom geweest. Dus wat ons verteld was, klopte niet helemaal. Ze hadden inderdaad nog 2 kamers vrij en we hebben een van deze kamers gelijk gereserveerd. Nu moesten we alleen nog van de andere lodge afkomen en geld terug ontvangen, omdat we 4 nachten betaald hadden.

De lodge manager vertelde ons dat zij helaas geen geld teruggaven voor annuleringen, want het was niet hun probleem, maar van Eskom. Daar was ik het niet mee eens en dat heb ik ook uitgelegd. Ik boek een lodge met airco en vervolgens hebben we nu 2 nachten geen airco gehad. Pas toen ik ging dreigen met slechte reviews werd het verhaal anders. Toen ging hij bellen met het hoofdkantoor en binnen no-time was het geregeld dat ik het geld terug ontving. Ik ontving het zelfs direct terug. Ze zijn dus erg bang voor slechte reviews.

De andere lodge was iets eenvoudiger, maar had daarentegen een prachtige tuin. En bovendien was er een eenvoudig restaurant, waar we die avond ook lekker gegeten hebben.

Die dag hebben we een selfdrive gedaan in het park dat grenst aan St.Lucia, het iSimangaliso Wetland Park. Het is een park rond Lake St. Lucia, een meer dat halfzout is. Het meer staat bekend om de vele nijlpaarden en krokodillen. En rondom leven er veel wilde dieren, inclusief ook luipaarden, maar geen leeuwen.

We zijn eerst naar Cape Vidal gereden, dit is een strand- en visplek. Hier is het ook veilig om te zwemmen. Aan de oostkust van Zuid-Afrika komen namelijk haaien voor die gevaarlijk zijn voor mensen. Maar een natuurlijk rif en haaiennetten schermen hier het strand af en zodoende kun je veilig zwemmen.

Daarna zijn we ook nog aan de andere kant van het meer het park ingereden. Deze kant is minder druk en aan het eind kun je aan het meer komen. Hier was echter verder niemand, terwijl het in Cape Vidal wat drukker was.

Bij Cape Vidal zou ook een apensoort leven die zeldzamer is, de Samango aap. We hebben deze die dag echter niet kunnen ontdekken.

Een veel gedane activiteit in St.Lucia is ook een boottocht op het meer, voor het spotten van nijlpaarden en krokodillen. We hadden deze besproken voor de laatste middag (zaterdag). Die ochtend zijn we nog een keer naar Cape Vidal gereden, wellicht hadden we nu meer geluk om luipaarden of die zeldzame apensoort te spotten.

Bij Cape Vidal aangekomen zagen we wel apen, maar het waren velvet apen. Toen we terug wilden rijden viel mij opeens op dat een aap een zwarte arm had. En toen we beter keken, bleek het in de boom vol met deze samango aap te zitten. Ze lijken van verre dus wel een beetje op de velvet aap, maar dichterbij zie je grote verschillen. We hadden ze dus toch gespot. Luipaarden hebben we echter niet gezien.

Onderweg kwamen we weer diverse andere dieren tegen:

We hadden nog tijd over, onze boottocht was pas om 16 uur, daarom zijn we ook nog weer even naar het strand in St.Lucia geweest:

De laatste middag zijn we dan met een boot het meer opgevaren. Op de boot kon je met 15 personen zitten en de schipper/gids vertelde allerlei wetenswaardigheden over het park, die dieren en het meer. Normaalgesproken is het meer halfzout, maar een aantal jaar geleden was het afgesloten om olieverontreiniging tegen te gaan. Dat had echter gevolgen voor de dieren en planten die er leven. Er was nu veel riet, dat alles een beetje overwoekerde. Het laatste jaar is er weer een open verbinding met de zee, maar het zal nog wel even duren voor alles hersteld is. En krokodillen kwamen nog maar weinig voor in het gebied waar wij gevaren hebben, we hebben er precies 1 gezien. Nijlpaarden waren er echter veel meer, en daarnaast veel vogels.

Die avond hebben we weer in hetzelfde plaatselijke restaurant gegeten als de eerste avond. We waren vrij laat, want de bootsafari was pas rond half zeven terug aan wal. Terwijl we zaten te eten (buiten op het terras) was er opeens opschudding. En warempel, daar liep een eenzaam nijlpaard door de straat. Deze dieren grazen ’s nachts, terwijl ze overdag vooral in het water zitten (hun huid kan niet goed tegen de zon). En het mooie gras ligt aan de andere kant van het dorp. Daarom zijn ze vaak ’s avonds in het donker op weg naar dat gras, en in de vroege ochtend weer terug naar het water. Je moet dan niet in de weg lopen, want dan kunnen deze dieren agressief worden. Ieder jaar komen de meeste mensen in Afrika om door nijlpaarden, en niet door luipaarden of leeuwen.

Op zondag moesten we dan terugrijden naar Richards Bay, en na het inleveren van de auto, terugvliegen naar Johannesburg. Uiteindelijk waren we dan rond 15 uur weer thuis. De vlucht was behoorlijk onrustig, veel turbulentie, vooral aan het eind. Het was warm in Johannesburg en die avond hebben we nog een flinke regenbui gehad, er viel 40 mm in 1 uur tijd.

St.Lucia is zeker de moeite van een bezoek waard, je voelt je veel meer in een (sub) tropische omgeving. Het is er veel vochtiger dan in een groot deel van Zuid-Afrika. Het is wel erg toeristisch, we zijn dan ook redelijk wat Nederlanders tegengekomen. En het ontdekken van een nieuwe apensoort maakte het een beetje speciaal. Deze apen zouden ook voorkomen in het Krugerpark, maar zijn daar erg zeldzaam (alleen in het noorden).

Werkbezoek aan de Republiek Congo (oftewel Congo-Brazzaville)

Het afgelopen jaar heb ik de Democratische Republiek Congo bezocht (ook wel Congo-Kinshasa geheten). Het was voor een project dat door de Nederlandse overheid gesubsidieerd wordt (het fokken van kippen). Congo-Kinshasa is een voormalige Belgische kolonie en is één van de grootste landen in Afrika. Bepaalde gebieden van dat land zijn rood, die kunnen we niet bezoeken, maar Kinshasa (de hoofdstad) is wel veilig, onder begeleiding. De maisteelt in Congo-Kinshasa staat nog in de kinderschoenen, maar wij doen al wel langer zaken in Congo-Brazzaville (met de hoofdstad Brazzaville). Kinshasa en Brazzaville zijn buursteden, want alleen de rivier de Congo scheidt beide steden (de rivier is dus de grens tussen beide landen). Beide landen zijn nauw verwant en beschouwen elkaar als familie. Congo-Brazzaville is een voormalige Franse kolonie, en dat zie je ook terug in het stokbrood dat je overal kunt vinden.

Tijdens het bezoek zouden we een aantal maisvelden bezoeken en praten met wat grote telers van mais. Daarnaast zouden we een verwerkingsfabriek voor mais bezoeken. Deze fabriek staat in Pointe-Noire, dat aan de kust ligt. Het bevolking van Congo-Brazzaville woont vooral in de 2 steden Brazzaville en Pointe-Noire (ongeveer 5 van de 6 miljoen inwoners). Omdat Pointe-Noire ook een belangrijke aanvoerhaven is, is deze stad belangrijk voor het land en heeft dan ook een internationale luchthaven. Omdat ons bezoek vooral aan de westkant van het land zou plaatsvinden (zie het kaartje hierboven), de maisvelden waren in de buurt van Dolisie (de rode punt) en Pointe-Noire is rood omrand aan de kust, zijn we met 4 mensen naar Pointe-Noire gereisd. We waren met 2 mensen van Limagrain en 2 mensen van SeedCo WECA, de joint-venture van Limagrain en SeedCo die zaden verkoopt in West en Centraal Afrika. Er zijn maar weinig mogelijkheden om vanuit Johannesburg naar Pointe-Noire te reizen (en Brazzaville is niet veel anders). De beste verbinding was via Addis Ababa in Ethiopië. Dat kost dan wel 12-15 uur, terwijl een directe vlucht slechts ongeveer 4 uur zou zijn, maar die zijn er dus niet, in tegenstelling tot vluchten naar Kinshasa. We zouden naar Kinshasa kunnen vliegen en met de boot de rivier kunnen oversteken, maar dan heb je voor beide landen visa nodig, en dat is al ingewikkeld genoeg voor 1 land.

Omdat ik de weken voor deze reizen nog naar Namibië en Frankrijk ben gereisd, kon ik pas in de week voor het vertrek een visum aanvragen (want het visum komt in het paspoort). Gelukkig had onze secretaresse in Johannesburg een zwager die contacten had op de ambassade en die voor mij op korte termijn een visum kon regelen. Na enige onduidelijkheid over de papieren (volgens de website moest je de vluchten pas reserveren als je het visum had, maar in werkelijkheid wilde men de reservering zien), had ik op donderdagavond mijn visum binnen (ik vertrok op zondagavond laat).

Op zondagavond ben ik vertrokken voor een nachtvlucht naar Addis Ababa en vervolgens de volgende ochtend de vlucht via Brazzaville naar Pointe-Noire. De nachtvlucht duurde echter maar 5 uur, en er werd eerst ook nog eten geserveerd (dat ik niet genomen heb). De nachtrust was zodoende wel erg kort, ik kwam rond 5 uur in de ochtend in Addis Ababa aan. Mijn volgende vlucht was pas om 8.45 uur, dus ik besloot eerst maar een rustig te ontbijten op het vliegveld. Mijn collega’s uit Ghana zouden ook op dezelfde vlucht zitten, dus toen ik naar de gate ging, kwam ik hen daar tegen. Zij hadden die nacht in Addis geslapen, want hun verbinding was veel langer, ze waren zondagavond al aangekomen. Dat zou voor mij ook een optie zijn, maar dan ben je wel ook een deel van je zondag kwijt. Maar het betekent wel dat je wat meer nachtrust hebt.

Na een tussenlanding in Brazzaville kwamen we dan rond 13 uur in Pointe-Noire aan. Zoals in bijna alle tropische landen, moest je als eerste hier je gele koorts vaccinatie laten zien. Ik heb deze vaccinatie al lang geleden laten zetten, maar deze is levenslang geldig en hij staat in mijn vaccinatiepaspoort. Tot nu toe was dit altijd ok, maar nu was er ineens een probleem met mijn vaccinatie. Het was niet duidelijk wie de fabrikant was en dat moest er perse bij staan, zie hieronder het rood omrande stuk. Volgens mij is J5459 de fabrikant, maar er moest een naam staan volgens de man.

En ik was niet de enige met problemen, bij anderen ontbrak een handtekening of een stempel. Al snel werd duidelijk dat dit een manier was om geld te verdienen, want je kon een duplicaat certificaat kopen voor 20 USD. Eén van mijn Ghanese collega’s had het zelfde gehad enkele maanden geleden, en hij moest toen 10 USD betalen. Dus de prijs was al hoger geworden. Ik had wel dollars bij me, maar alleen een biljet van 50 dollar. En natuurlijk hadden ze niet terug. Na mij was een man die alleen Saoedische Reals bij zich had. Wij gooiden het op een akkoordje en ik betaalde voor hem. Hij zou mij dan later op het vliegveld terugbetalen in een andere munteenheid. Daardoor konden wij beiden door naar de douane. Het vreemde hierbij is dat je dus een duplicaat krijgt en dat wel prima is.

De fabrikant is nu Pasteur, terwijl dat wellicht helemaal niet klopt!

Bij de douane zag ik mijn Ghanese collega’s staan, zij hadden hier een probleem. Ik bleek echter na enig oponthoud wel gewoon door te mogen, terwijl zij een probleem hadden. Het bedrijf dat ons de uitnodiging had gegeven zat in Brazzaville, dus men begreep niet waarom zij naar Pointe-Noire kwamen. Dit bedrijf is onze agent ter plaatse, Congosem, en zij hebben vestigingen in meerdere plaatsen, waaronder Pointe-Noire, maar het hoofdkantoor is in Brazzaville. Na veel discussie bleek het toch oké en konden mijn collega’s ook verder. Maar de man die ik geld geleend had bleek wel grotere problemen te hebben. Uiteindelijk besloot ik hem maar om Saoedische Reals te vragen, zodat wij verder konden. Ik zou dan wel zien of ik deze ergens om kon wisselen. Hij zei dat het meer dan voldoende was, maar toen ik via Google het later opzocht, bleek het toch minder te zijn dan ik voor hem betaald heb (25 dollar). Dat was het risico, maar we hadden ook geen trek om nog langer te wachten. Dit bleek het begin van een enerverende week in Congo-Brazzaville.

Toen wij de koffers hadden, werden we opgewacht door de lokale man van Congosem en hij heeft ons met een taxi naar het hotel gebracht. Van de taxi moet je je niet teveel voorstellen, het was een oude bak, zonder gordels en alleen natuurlijke airco (ramen open). Het was erg vochtig (80%), maar gelukkig was het meest bewolkt en viel het uit te houden. Ons hotel lag midden in een volksbuurt, maar gelukkig hadden we wel airco op de kamers. En dat bleek de hele week zo te zijn en het was de enige manier om nog enigszins fatsoenlijk te kunnen slapen. Niet alleen vanwege de temperatuur en vochtigheid, maar ook vanwege de muggen. Omdat het malariagebied is, was ik zondag al begonnen met malariatabletten te slikken en dat moet ik tot 7 dagen na terugkomst volhouden.

Het volgende probleem was dat we alleen contant konden betalen en er bijna nergens een kaart geaccepteerd werd. We zijn dus op zoek gegaan naar een bank. Die was gelukkig niet zo ver weg en met mijn gewone ING bankpas kon ik voldoende geld opnemen voor het grootste deel van de week. Na een tijdje bijkomen op de kamer hebben we vervolgens in het hotel gegeten (vis, we zitten aan zee) en zijn daarna gaan slapen. De internetverbinding was matig tot slecht, zodat ik met mijn computer maar weinig email kon lezen. Gelukkig kon ik de belangrijkste mails wel via tablet/telefoon beantwoorden.

De volgende ochtend zouden we vroeg, 6 uur, vertrekken en gelukkig konden we al om half 6 ontbijten. Zoals de hele week vervolgens de vertrektijd uitliep, was het nu ook bijna 7 uur voor we uiteindelijk vertrokken. De organisator van het bezoek had nogal bezuinigd op de auto’s die ons zouden vervoeren, het waren 2 auto’s met chauffeur. De ene auto bleek geen werkende airco te hebben en de technische staat van beide auto’s liet nogal te wensen over (ze waren oud). Bovendien hadden beide auto’s geen werkende gordels. We moesten eerst naar Dolisie rijden, dat ligt een stukje landinwaarts en om daar te komen moest je over een heuvelrug door het oerwoud. De wegen in de stad waren soms in abominabele staat, maar de weg van Pointe-Noire naar Brazzaville is vrij nieuw en was in goede staat, maar erg bochtig en heuvelachtig. Voordat deze weg er lag, had je soms tot een week tijd nodig om van Pointe-Noire naar Brazzaville te komen (of omgekeerd). Dat lag er vooral aan of het geregend had en de weg nog begaanbaar was door het oerwoud. Onze chauffeurs hielden nogal het tempo erin en niet iedereen was daar blij mee. Toen we in de buurt van Dolisie kwamen, dat was onze eerste bestemming, gaf de aandrijving van de auto waar ik in zat de geest en wilde niet meer verder. Onze chauffeurs besloten dat de ene auto de andere auto zou slepen, omdat we toch al dicht bij Dolisie waren. Maar het touw waarmee ze wilden slepen was erg kort. Het werd dus echt een gevaarlijke onderneming en wij hebben hen al snel geboden om een andere oplossing te zoeken. Het was vooral ook gevaarlijk omdat de trekkende auto reed alsof hij geen sleep achter zich had. Wij zijn met zijn allen in de slepende auto gestapt (de lokale mensen zaten achter in de bak van de pickup). De kapotte auto hebben we uiteindelijk aan het begin van Dolisie achtergelaten, zodat deze gerepareerd kon worden. Na een bezoek aan het magazijn van Congosem in Dolisie hebben we eerst onze koffers in het hotel achtergelaten. Het hotel was weer simpel, maar waarschijnlijk waren er in Dolisie ook geen betere hotels te vinden. We wilden wel wat voor de lunch gebruiken, we stopten daarvoor bij een straat-restaurant. Ik zag het water daar op tafel staan (het was troebel) en mijn collega Takemore en ik keken naar elkaar en we hadden hetzelfde idee: dit lijkt ons geen goed idee, de kans is groot dat we hier ziek van het eten worden. We besloten daarom een andere oplossing te zoeken voor de lunch (en dat werd uiteindelijk een supermarkt). Maar eerst wilden we ook het avondeten bestellen. In het hotel kon je niet eten, dus zijn we ook alvast bij een restaurant langsgereden om alvast het eten te bestellen, want de bereiding duurt daar normaal erg lang. Na wat artikelen voor de lunch te hebben gekocht in een supermarkt, vertrokken richting de boer die we zouden bezoeken. De lunch bestond uit koekjes en chips (en natuurlijk water). Het was inmiddels al ruim na de middag en het was zeker nog een uur rijden. En vervolgens kwamen we ook nog in een politiecontrole terecht (die we nog veel vaker tegen zouden komen). Eerst was er een probleem met de verlichting van de auto, de remlichten werkten niet, maar na een poosje bleek het wel te werken wanneer hij de verlichting van de auto aandeed. Daarna was er een probleem met de papieren van de chauffeur. Hij had geen geldig medisch certificaat. Deze was nodig omdat hij commercieel mensen vervoerde. Na een ellenlange discussie (volgens mij meer dan een uur), konden we uiteindelijk verder rijden na het betalen van een boete (en dat zou niet de enige zijn). Uiteindelijk kwamen we pas na 15 uur aan bij de boer. Hij heeft ons zijn mais laten zien (200 ha) en we hebben gepraat over wat hij nog kan verbeteren. Hij leverde deze mais aan de fabriek die we later deze week zouden bezoeken. Uiteindelijk was het al na 17 uur en moesten we nog weer terugrijden naar Dolisie, waar ons hotel was voor die nacht (en ook de nacht erna). De tweede auto was echter wel weer gerepareerd en kwam ons op weg terug van de boerderij tegemoet. We konden ons dus weer over 2 auto’s verdelen. Toen we uiteindelijk bij het restaurant aankwamen, was het inmiddels donker. We hebben vervolgens nog wel even zitten wachten op het eten aldaar. Ik had weer voor vis gekozen, dat leek een vrij veilige keuze. Bij de vis had ik rijst, maar de mensen hier eten vaak maniok (ook wel cassave genoemd). Ik heb het geproefd, maar vond het maar smakeloos en een beetje rubberachtig en zurig. Het was dan ook gefermenteerd. Dus ik heb het maar bij rijst gehouden. Er werd maar weinig groente bij het eten geserveerd, en dat zou zo blijven de rest van de week.

Na het eten zijn we naar het hotel gereden. De kamers hadden hier gelukkig ook airco, want het was erg warm en vochtig. Mijn douche bleek echter koud, dus ik heb me maar onder de koude douche gedoucht. Pas na afloop ontdekte ik een knop die er voor zorgde dat de boiler ging opwarmen, er stond dan ook niets bij die knop vermeld. De kamer was erg basic, maar het bed was schoon. De prijs voor de kamer was dan ook maar 20 euro per nacht (het eerste hotel was 40 euro per nacht, maar dat was dan ook in Pointe-Noire).

Op mijn kamer stond ook een fruitmand

De volgende ochtend zouden we om 7 uur vertrekken, maar nu bleek 1 van de chauffeurs weer vast te staan bij een politiecontrole. Het was dezelfde dan gisteren en met ook weer hetzelfde probleem. Het duurde weer lang voor het opgelost was en nu had hij een brief voor de volgende controles (en er was natuurlijk weer een boete betaald). De andere chauffeur had voor vandaag iemand anders ingehuurd, want hij moest zelf iets anders doen. We hebben een ontbijt gekocht bij het Total tankstation en zijn vervolgens naar Loudima gereden. Daar hadden we een afspraak met een instituut dat grote oppervlaktes suikerriet exploiteerde, maar ook aan het testen was met mais (voor de fabriek in Pointe-Noire). En tegelijkertijd was er een instelling die de kleine maistelers hielp met het verbeteren van hun maisproductie. Bij binnenkomst van het dorp was er weer eens een politiecontrole. En nu had onze nieuwe chauffeur een probleem, zijn rijbewijs bleek verlopen en hij had geen bewijs dat hij een nieuwe had aangevraagd. We waren vlak bij het instituut waar we moesten zijn en na veel onderhandeling mochten we uiteindelijk eerst verder rijden. Maar de politie hield zijn rijbewijs vast, zodat we op de terugweg weer langs de politie moesten. We hebben vervolgens gesprekken gevoerd met een aantal mensen en een maisveld bezocht. Daarnaast hebben we hier heel veel suikerriet gezien.

Op de terugweg moesten we weer langs de politie en hier verloren we weer behoorlijk wat tijd voor het geregeld was (en weer een boete natuurlijk). Onze lunch bestond dit keer weer uit koekjes en chips, gekocht bij een tankstation. En natuurlijk kwamen we op de terugweg naar Dolisie weer langs een politiecontrole. Onze chauffeur had natuurlijk nog steeds een verlopen rijbewijs en in plaats van te beginnen met verontschuldigingen aan de politie, zei hij niets en liep het vervolgens weer uit op ellenlange discussies waarbij we weer veel tijd verloren en er uiteindelijk een boete betaald werd.

Bij terugkomst in Dolisie zijn we eerst weer langs hetzelfde restaurant gereden om ons eten voor die avond te bestellen. Daarna konden we ons in het hotel douchen en wat relaxen, voordat we weer teruggingen naar het restaurant. Wel viel de stroom nog uit, en op mijn kamer op de tweede verdieping werd het erg snel warm. Het bleek dat het hotel wel een generator had, maar de eigenaar had de sleutel en die was niet aanwezig. Beneden was het wat beter uit te houden en heb ik daar maar gezeten. Die avond waren beide halve finales van de Afrika cup en er waren veel enthousiaste supporters. Zuid-Afrika kwam in de eerste halve finale uit tegen Nigeria. Het grootste deel van de wedstrijd hebben we in het restaurant bekeken, tijdens ons eten. De wedstrijd was bijna afgelopen toen Zuid-Afrika, dat toen met 1-0 achterstond, een penalty kreeg. De speler nam een aanloop en toen viel de stroom weer uit. En het duurde even voordat de stroom terug was. Maar Zuid-Afrika had gescoord en het liep uit op verlenging en toen strafschoppen. Nigeria trok uiteindelijk aan het kortste eind. De tweede halve finale, Ivoorkust tegen DRC, begon direct erna, maar we zijn eerst terug gereden naar het hotel. Een aantal mensen is beneden de wedstrijd blijven kijken, maar ik ben naar mijn kamer gegaan en naar bed. De volgende ochtend zouden we eerst terugrijden naar Pointe-Noire en daar ’s middags de maisfabriek bezoeken. We gingen om 7 uur weg, en konden dan eerst weer langs het Total tankstation voor een ontbijt (ze hadden broodjes en koffie).

Inmiddels hadden we ook genoeg van de zeer basic hotels en hebben we gevraagd een hotel te zoeken met wat meer luxe in Pointe-Noire voor de laatste avond. Men kwam uiteindelijk uit op Mirador suite, dat lag aan het strand in Pointe-Noire. Ik vond het wel een beetje vreemd dat ik dit hotel niet kon vinden op booking.com en google maps.

De donderdagochtend reden we dan terug naar Pointe-Noire, weer door het oerwoud en de weg met de vele bochten. Weer hadden we een politiecontrole en hetzelfde probleem met het medisch certificaat kwam opnieuw naar boven. We werden dus weer meer dan een half uur opgehouden en na weer betaling van een boete konden we uiteindelijk verder. Wel heb ik daar wat foto’s van het uitzicht kunnen maken.

Bij het hotel aangekomen bleek waarom ik het niet kon vinden, het bleek een chinees hotel te zijn, waarbij alles in het chinees was aangegeven. De kamers waren prachtig en erg groot, dus op zich was er geen probleem. Het hotel had geen restaurant, meer ernaast was een chinees restaurant waar we dan uiteindelijk ook vrij laat de lunch hebben gebruikt. Het was dus chinees dit keer en geen vis. We hadden om 15 uur bij de fabriek afgesproken en daar hebben we vervolgens tot ongeveer 18 uur gesprekken met diverse mensen gevoerd. De mais wordt hier verwerkt tot gritz en meel. Gritz is de grove korrels (grutten) die ontstaan bij het breken van de mais. Deze gritz wordt lokaal vooral gebruikt voor het produceren van bier. Ik heb nooit beseft dat er in bier ook mais gebruikt kan worden. Het bier smaakte goed, eigenlijk geen verschil met ‘normaal’ bier van gerst. Heineken is één van de afnemers van deze gritz.

Na afloop hebben we nog een slotgesprek gevoerd met de manager van Congosem. Iedereen was daarna moe en we hebben wat snacks gekocht, zodat we ’s avonds niet meer uit eten hoefden. De rest van de avond heb ik vooral op de kamer gerelaxt en wat mails beantwoord. Het was voor het eerst deze week dat er een goede internetverbinding was. Wij zouden de volgende dag eerst terugvliegen naar Addis en dan ik naar Johannesburg en mijn 2 andere collega’s naar Accra in Ghana. Onze vlucht was pas om 14 uur, dus we konden die volgende ochtend rustig ontbijten en om 11 uur zouden we opgehaald worden voor de rit naar het vliegveld. Wel moest ik nog wat extra contant geld tappen, want ik had niet meer genoeg om dit laatste hotel te betalen.

Toen ik die avond in bed stapte, voelde ik hoe hard de matras was. Deze voelde als een plank en ik besefte dat het geen comfortabele nacht zou worden. Ik heb ooit om een Japanse kamer in Duitsland geslapen. Dit bed was vergelijkbaar, de matras was toen ook keihard. Het hotel is dus zeker niet voor herhaling vatbaar.

Het ontbijt deden we de volgende ochtend in een restaurant tegenover het hotel (het hotel had geen ontbijtfaciliteiten). Daarna zijn we naar een bank iets verderop gelopen. Het was slechts een kilometer, maar het was erg warm en drukkend. Na afloop baadde ik dan ook in het zweet en kon ik gelukkig weer even afkoelen op de kamer. De airco op de kamer stond namelijk superkoud en ondanks dat ik deze omhoog gezet had, was het nog steeds behoorlijk koud op de kamer.

Naar het vliegveld reden we op dezelfde manier als toen we opgehaald waren, in een taxi zonder gordels en airco, dus het zweet vloeide weer rijkelijk. En dat werd niet minder op het vliegveld. Er bleek geen airco te draaien en het was er superwarm. Ik voelde het zweet overal lopen. We moesten door vele controles, volgens mij is mijn paspoort wel 8 x gecontroleerd. Je kreeg ook vreemde vragen, zoals hoe ik in Johannesburg van het vliegveld naar huis ging reizen. En mijn gele koorts certificaat werd opnieuw gevraagd. Ik haalde mijn nieuwe bewijs tevoorschijn en zij begon te lachen. Die dacht natuurlijk, weer iemand waaraan we geld verdiend hebben. En het mooiste kwam bij de security. Mijn koffers waren ok en ook het poortje ging niet af. Toch werd ik gefouilleerd en moest ik al mijn zakken leeghalen. Ik had nog 4000 van de lokale valuta in mijn zak. De vrouw bij de security zei dat ik die aan haar moest geven en zij mij water zou geven. Ik heb geweigerd en ben gewoon weggelopen met het geld. Ook mijn collega vroegen ze om zijn geld, maar hij zei gewoon dat hij geen geld had (maar dat was niet zo). Je moet dus overal oppassen dat ze je geld afhandig willen maken.

Toen we door alle controles waren en gingen zitten, beseften we dat het wel enorm heet was in de hal en we daar nog zeker 1,5 uur moesten zitten. Er was wel een lounge en we hebben toen maar toegang tot de lounge gekocht (was omgerekend 25 euro), daar draaide de airco en konden we wat eten en drinken. Toen we uiteindelijk aan boord konden, werden onze paspoorten nogmaals gecontroleerd en bovendien werden met de hand onze koffers nog eens doorzocht.

De vlucht naar Addis verliep probleemloos en ook de overstap op de vlucht naar Johannesburg verliep zonder problemen. Wel was het maar een ‘klein’ vliegtuig (737-800) met minder beenruimte. En de terugvlucht verliep op dezelfde manier dan de heenvlucht. Het was een vlucht van 5 uur, er werd eerst eten geserveerd en daarna kon je nog even slapen. We zijn uiteindelijk kort na 4 uur ’s ochtends in Johannesburg geland. Omdat het erg rustig op het vliegveld was, was ik al voor 5 uur door de douane. Ik heb nog een koffie en ontbijtje besteld bij de Wimpie, voordat ik naar huis ben gereden. Het was namelijk nog donker en in het donker moet je voorzichtig zijn in Zuid-Afrika. Uiteindelijk was ik dan om 6 uur zaterdagochtend thuis.

Het was een enerverende reis waarbij we heel veel meegemaakt hebben. Vanuit het werk gezien was het een interessant bezoek. Ik heb nog niet zoveel mais in dat soort tropische klimaten gezien en besef nu beter wat we voor die markten nodig hebben.

Betreffende de omstandigheden in Congo-Brazzaville, het overgrote deel van de mensen is arm tot zeer arm. De politie probeert je vooral geld afhandig te maken. Ik weet niet hoeveel invloed mijn huidskleur daarvoor had. Ik was de enige blanke in dit gezelschap. De politie controleert iedere keer alle papieren nauwgezet en weet vaak wel een onvolkomenheid te vinden. De technische staat van de auto is verder niet belangrijk, het papierwerk is veel belangrijker, daar kunnen ze geld mee verdienen.

We hebben ook geleerd dat we een volgende keer de auto’s zelf gaan uitzoeken, zodat we veilig en zonder problemen kunnen reizen. Verder moeten we ook professionele chauffeurs inhuren, die hun papieren op orde hebben. En ook de hotels zullen we zelf uitkiezen. Door alle problemen onderweg hebben we vele uren wachtend doorgebracht.

Zelfs voor mijn collega’s Takemore en Godfred uit Ghana was dit een enerverend bezoek. Ze hadden ook nog niet eerder zoveel problemen meegemaakt in dit land. Dus wellicht had het toch met mijn huidskleur te maken. Ik heb ook maar een paar blanke mensen gezien in deze week.

Een week vergaderingen in Frankrijk

Na de week doorgebracht te hebben in Namibië, moest ik de week erna voor vergaderingen in Clermont-Ferrand zijn. Ik vertrok daarmee op zondagavond al weer via Parijs naar Clermont-Ferrand. Na de nachtvlucht naar Parijs, kon ik na enkele uren naar Clermont-Ferrand vliegen. Vliegveld Clermont-Ferrand had in het verleden vele bestemmingen, inclusief Amsterdam, maar tegenwoordig kun je eigenlijk alleen nog maar naar Parijs vliegen, en dat ook nog maar 3x per dag. Het alternatief is naar Lyon te vliegen, en vandaar is het met de auto nog 2 uur rijden. Een ander alternatief is de trein, maar dan moet je eerst naar het centrum van Parijs en dan is het nog ruim 3 uur met de trein. Bovendien had ik van mijn Franse collega’s gehoord dat de directe trein naar Clermont-Ferrand vaak problemen heeft (vertragingen). De week ervoor had de trein een oponthoud van 10 uur gehad, en de passagiers hadden in die tijd geen eten en drinken gehad en de verwarming werkte ook niet.

We hadden deze hele week vergaderingen, van maandagmiddag tot vrijdagochtend. Meestal begonnen we om 8 uur en eindigden we om 18 uur, en soms nog later. Daarover valt verder weinig spectaculairs te melden. We sliepen in een hotel in Riom, een plaats dicht bij Clermont-Ferrand en dichterbij de plaats waar we vergaderden. Op woensdagochtend werd ik om 6 uur wakker van luid gestommel en ik hoorde wat geschreeuw. Bij het ontbijt hoorde ik wat er aan de hand was geweest. Er had een mevrouw ‘help help’ geroepen (maar dan in het Frans). Ze bleek opgesloten te zitten in de badkamer. Het personeel heeft haar dan kunnen bevrijden. Wij vroegen ons wel af hoe dat kon, want er zat helemaal geen slot op de badkamerdeur.

Op vrijdag zou ik ’s middags weer terugreizen naar Parijs en vandaar ’s avonds terug naar Johannesburg vliegen. Omdat er geen vluchten op dat tijdstip waren, zou ik met de trein gaan. Omdat de directe trein zoveel problemen gaf, had ik besloten via Lyon naar Parijs te reizen. Dat betende in dit geval met de gewone trein van Riom naar Lyon en vandaar met de HSL direct naar het vliegveld. Dat bespaarde mij dan bovendien het met de metro reizen in Parijs. Wel duurde de reis langer dan de directe trein naar Parijs. Omdat mijn vlucht pas om 21.15 uur zou gaan, kon ik om 14 uur met de trein vertrekken en was ik om 19 uur op het vliegveld. Maar 2 weken voor vertrek kreeg ik opeens door dat de vlucht eerder zou vertrekken, 20.40 uur, dus werd mijn aansluiting wel een beetje krap. Ik besloot daarom een eerdere trein te boeken. Dat betekende vertrek om 12 uur, maar wel een langere wachttijd in Lyon. Daarmee zou ik dan om 18 uur aankomen op het vliegveld. En uiteindelijk bleek het allemaal prima te werken. De treinen reden op tijd en ik was ruim op tijd op het vliegveld. Wel was het druk, zowel in de treinen als op het station in Lyon. De vlucht terug verliep prima en we kwamen zelf 40 minuten te vroeg aan in Johannesburg. Dus ik begreep ook niet helemaal waarom de vertrektijd vervroegd was, want de aankomsttijd was nooit veranderd. Wel is het zo dat Air France nog steeds om Niger heen vliegt, terwijl alle andere maatschappijen gewoon midden over Niger vliegen. Dit betekent dat de vliegtijd naar Johannesburg met Air France altijd 30 minuten tot een uur langer is. Op zaterdagochtend was ik dan ook al om 10 uur weer thuis.

Vergadering in Swakopmund (Namibië)

In de derde week van January 2024 was ik uitgenodigd voor een SeedCo vergadering in Swakopmund. Swakopmund ligt aan de kust in Namibië, we waren er vorig jaar op vakantie al eens geweest. Daar hebben we toen erg lekker gegeten in een wat luxer restaurant. Bij dat restaurant was een hotel en het toeval wil dat wij nu de hele week in dat hotel zouden logeren. Om in Swakopmund te komen, waren er maar weinig mogelijkheden. Per vliegtuig was het eenvoudigst, er was 1 vlucht per dag van Johannesburg. Dat betekende dan ook dat die maandag er veel SeedCo collega’s in het vliegtuig zaten, samen met mij. We vlogen naar Walvisbaai, dat op 40 km van Swakopmund ligt. Daar was een klein vliegveld en er was per dag 1 vlucht van Johannesburg en 1 vlucht van Kaapstad. Naar Windhoek vliegen en vandaar met de auto was toch nog een behoorlijke opgave, want dat was nog een afstand van meer dan 300 km. Walvisbaai is de havenstad van Namibië en er liggen veel schepen, maar ook booreilanden voor onderhoud. Dat bleek ook wel in het vliegtuig, want er waren ook zeelui aan boord.

Na aankomst in Walvisbaai en de immigratieperikelen werden we per busje naar ons hotel in Swakopmund gebracht. De rest van de dag hadden we vrij, en ’s avonds gingen we eten in het restaurant waar wij zo goed gegeten hadden.

De dinsdag was ingeruimd voor teambuilding activiteiten. We werden met 4×4 auto’s opgehaald (met professionele chauffeurs) en reden eerst naar Dune 7 in de buurt van Walvisbaai. Op weg er naartoe vertelde onze chauffeur een beetje over de historie. In 1990 is Namibië onafhankelijk geworden van Zuid-Afrika. Maar Walvisbaai hield Zuid-Afrika in bezit, als een kleine enclave in Namibië. De havenstad was zo belangrijk voor Zuid-Afrika dat ze er de controle over wilden houden. In 1994 werd echter door President Botha alsnog deze plaats ook overgedragen aan de regering van Namibië.

Bij aankomst bij Dune 7 was de bedoeling deze te beklimmen. Er was een weg direct omhoog, of via de zijkant via een wat minder steile weg. Ik heb voor de wat minder steile weg gekozen. Omdat er nog niemand gelopen had, was het nog niet zo gemakkelijk, want je zakte ver weg in het zand. Toen er iemand voor me liep, was het iets gemakkelijker, want dan kon je in zijn voetstappen lopen. Er waren echter ook velen die de kortste en steilste weg kozen en daar dan ook eerder boven waren. Afdalen was gemakkelijk over de steilste route. Zie hieronder wat foto’s van deze beklimming.

Daarna reden we door Walvisbaai richting Sandwich harbour, deels over het strand en deels door de duinen. Maar allereerst stopten we nog even aan zee voor een blik op de flamingo’s die daar stonden.

Met de auto volgden we het strand, en later werd er met de auto’s door de duinen gereden, op en neer. De bedoeling was dan de lunch gebruiken aan het eind, en dan weer terug te rijden. Na een soms spectaculaire rit werden we bovenop een duin gedropt, waarna de auto’s naar het strand reden om de lunch klaar te zetten. Wanneer deze klaar was, konden we te voet afdalen. Hieronder een aantal foto’s die ik gemaakt heb tijdens deze rit.

Toen de auto’s wegreden naar de lunchplek, kwam er echter 1 vast te zitten in het zand. Het kostte een andere auto behoorlijk wat moeite om deze weer los te trekken.

Dit was onze lunchplek

De rit terug was minstens zo spectaculair. Hieronder weer wat impressies.

Een impressie van de rit door de duinen

De woensdag en donderdag waren ingeruimd voor vergaderingen. Het eten was meestal een buffet en vaak min of meer hetzelfde. Op donderdagavond echter gingen we in de woestijn dineren (dinner in the desert), met allereerst het bekijken van de ondergaande zon. We reden daartoe met busjes de woestijn in en op een heuvel werden we gedropt om naar de ondergaande zon te kijken. Zie hieronder de foto’s

Daarna reden we naar onze dinerplek. Deze was buiten en mooi aangekleed met echte lampionnen. Daar kregen we een buffet. Het eten was niets bijzonders, maar de plek was heel mooi. Er trad ook nog een lokale dans- en zanggroep op. Ze arriveerden nogal laat, want ze hadden de plek niet kunnen vinden (het was ook midden in de woestijn).

Daarna werden we weer teruggebracht naar ons hotel. Op vrijdag vloog iedereen weer met hetzelfde vliegtuig naar Johannesburg. Ik was daarmee thuis, maar vele collega’s moesten dan nog vele uren vliegen om weer thuis te komen. Mijn collega’s Takemore wellicht het langst, want hij moest via Addis Ababa terug naar Accra in Ghana (West Afrika).

Met de kerst in Nederland

Bij Limagrain had men het idee opgevat om de week voor de kerst de managers naar Frankrijk uit te nodigen, zodat zij ook konden deelnemen aan de jaarlijkse vergadering van de boeren van de coöperatie (RGI). Limagrain is namelijk van origine een coöperatie en ongeveer 1000 boeren zijn de eigenaar van ons bedrijf.

Dat betekende dat ik de week voor de kerst 3 dagen in Frankrijk moest zijn. En dat gaf ons de gelegenheid ook met de kerst in Nederland te zijn. We hadden besloten net voor het weekend naar Nederland te reizen, zodat ik nog een dag in Nederland was, voor ik af moest reizen naar Frankrijk. Wij werden daar namelijk al maandagochtend verwacht, zodat ik op zondagmiddag moest reizen. Ruim een week voor de vlucht werd onze directe vlucht naar Amsterdam geannuleerd, wat betekende dat we nu via Parijs naar Amsterdam vlogen. Op zich is dat niet veel anders, behalve dat we ’s avonds eerder naar het vliegveld moesten (de vlucht is al om 19.25 uur in plaats van normaal middernacht. De aankomst in Amsterdam blijft echter ongeveer gelijk.

We kwamen volgens verwachting dan ook rond 10 uur aan in Amsterdam, en moesten daarna met de trein naar Eindhoven om onze auto op te halen. Rinse was namelijk 2 weken geleden afgestudeerd aan de TU in Eindhoven en was net begonnen met werken. En aangezien ook Koen werkte, moesten we naar Eindhoven, waar Koen ons van het station afhaalde.

Dit keer hadden we weer een huisje in Epe gehuurd (het dorp bevalt ons goed). Dit keer echter in een Roompot park, ook al omdat het huisje waar we de vorige keren verbleven, niet zo schoon was. Het park was wellicht 1 km van het andere park. Ook dit keer was het weer een stacaravan, maar iets schoner en moderner dan de vorige.

We kwamen op vrijdag aan, en op zaterdag zijn we dan even op bezoek geweest bij mijn schoonouders in Oldemarkt. Zondag moest ik aan het eind van de ochtend al weer met de trein richting Schiphol (vanaf Zwolle) en vloog ik via Parijs naar Clermont-Ferrand.

De volgende 2 dagen hadden vergaderingen met het topmanagement, en de derde dag was dan de bijeenkomst met alle boeren van de coöperatie, waar de strategie voor de komende jaren uit de doeken werd gedaan.

Na afloop was er dan een goede lunch:

In het midden op de rug zie je de president van de coöperatie (een boer), en deze kant opkijkend net rechts ernaast onze CEO

Op maandag en dinsdag hadden we ’s avonds een cocktail diner, dat betekent dus de hele avond staan en hapjes eten. Voor dinsdag was het eten karig, in ieder geval aan het begin. Pas na alle toespraken (om afscheid te nemen van mensen die met pensioen gingen) kwam er wat meer te eten, maar toen was het inmiddels na 22 uur.

Donderdagochtend vroeg vloog ik dan terug naar Amsterdam. De eerste etappe, van Clermont-Ferrand naar Parijs, ging goed, maar toen kwam de storm in Amsterdam op ons af. De vlucht naar Amsterdam was uiteindelijk 1,5 uur te laat, maar gelukkig kwamen we nog aan. De landing viel eigenlijk heel erg mee, doordat de wind echt pal tegen was (op de Bijlmerbaan), De trein reed normaal, zodat ik uiteindelijk rond half vier weer in Epe was.

Het stormde inmiddels behoorlijk en regen de avond hoorden we opeens een behoorlijk gekraak, het was inmiddels al donder. Wat bleek, een boom net naast onze stacaravan was omgewaaid:

De mensen van het park kwamen al snel poolshoogte nemen en de boom werd al deels gekortwiekt. De volgende ochtend hebben ze de hele boom omgehaald. Voor hetzelfde geld was deze boom echter op onze stacaravan gevallen.

Die vrijdag heb ik nog (thuis) gewerkt, Daarna was er een weekje vakantie, met alle kerstdagen. Na alle boodschappen hebben we op zondag Tineke’s verjaardag voor de Vlaswinkels in Eindhoven gevierd met een lunch, en op 1e kerstdag zijn we met alle Spijkers in Oldemarkt geweest. De 2e kerstdag was voor ons een rustdag, met een wandeling in de bossen.

Op woensdag moest ik op pad naar Groningen. Ik ben bezig mijn visum voor Zuid-Afrika te verlengen (deze loopt januari 2025 af) en daarvoor heb ik een officieel gelegaliseerd diploma nodig (mijn Master diploma van Wageningen). Het legaliseren van dit originele document (het is 35 jaar oud) kun je alleen bij DUO en het enige kantoor dat open was deze dagen was in Groningen. Daarvoor had ik een afspraak gemaakt, maar uiteindelijk bleek bij aankomst dat er geen bezoekers waren en ik direct aan de beurt was. Zij controleren de gegevens en plakken er vervolgens een zegel op. En dat is nog niet alles. Daarna moet je nog naar de rechtbank en er een apostille zegel op laten plakken. Gelukkig is er ook een rechtbank in Groningen en zijn we direct daarna ook naar de rechtbank geweest. Het was de eerste keer dat ik in een rechtbank was. Na afloop had ik dan een diploma met op de achterkant 2 zegels, na betaling ook van leges, in totaal 28 euro:

Na afloop zijn we dan even het centrum van Groningen ingelopen, maar door de regen was dat maar van korte duur. En regen hebben we deze periode wel gehad in Nederland. Er zijn af en toe wat droge periodes, maar de hoeveelheid regen is enorm, en bovendien hebben we de zon nog maar nauwelijks gezien. Ook in Pretoria regent het op dit moment echter regelmatig, maar daar is de temperatuur dan toch wat aangenamer.

De komende dagen hebben we nog allerlei plannen, vandaag gaan we Utrecht in, morgen gaan we naar Eindhoven naar onze jongens. Ik moet er wat klussen, Tineke mag met Koen gaan shoppen voor meubels. Hij heeft een huis gekocht in Eindhoven en heeft nog wat meubels nodig.

Op zaterdag gaan we op bezoek bij Marian en Henk in Oud-Beijerland, op zondag weer naar Eindhoven voor Koen’s verjaardag en op maandag gaan we aan het eind van de dag weer naar Eindhoven, zodat Koen ons naar Schiphol kan brengen. Daar overnachten we maandagavond, want dinsdagmorgen vliegen we weer terug naar Johannesburg. Dit keer wel met de KLM vlucht die overdag gaat. Ik ga er in ieder geval vanuit dat deze dit keer niet geannuleerd wordt.

Op woensdag 3 januari begin ik dan weer te werken. De komende weken zitten er weer een aantal reizen aan te komen. De derde week van januari ga ik naar Namibië voor een vergadering van SeedCo. De vierde week ga ik weer naar Frankrijk voor een hele week met vergaderingen. Omdat het slechts een week is, blijft Tineke thuis en reis is direct van Johannesburg naar Clermont-Ferrand en terug. Dat betekent dat ik op zondagavond vertrek en zaterdagochtend weer thuis kom.

Bezoek uit Nederland (familie Vlaswinkel)

Op 18 oktober ontvingen we weer gasten uit Nederland, en wel mijn 3 zussen en zwager. Ze hadden de KLM vlucht direct uit Amsterdam (KL591), die normaal om 21.20 uur aankomt in Johannesburg. Ze zaten op tijd in het vliegtuig en we dachten daarmee dat ze op tijd of zelfs vroeg in Johannesburg zouden aankomen. Helaas bleek dat niet zo te zijn, eerst was er een passagier niet mee waarvan de bagage uitgeladen moest worden, daarna bleek er een bagagerek niet goed vast te zitten en toen ze eindelijk op de startbaan stonden, werd er iemand onwel in het vliegtuig en moest deze eerst van boord gehaald worden. Ze zaten dan ook al 2 uur in het vliegtuig voordat ze eindelijk vertrokken. De vlucht verliep verder voorspoedig en uiteindelijk waren ze slechts 20 minuten na de verwachte aankomsttijd in Johannesburg. Ik heb ze opgehaald van het vliegveld en uiteindelijk waren we om ongeveer 23 uur thuis in Pretoria.

De volgende 2 dagen hebben ze met Tineke vooral de wijk en de winkels verkend, ik moest gewoon werken. Wel moest natuurlijk gelijk de braai wel geprobeerd worden de eerste avond.

Zoeken naar dieren in de game reserve binnen de wijk

Op zaterdag heb ik ze dan de boerderij laten zien waar ik werk, waarna we de lunch in het Bloscafé hebben gebruikt. Hier hebben ze relatief goed eten en een mooi terras, helaas is het glutenvrij voor Tineke altijd lastig, maar dat is bijna overal zo.

Lunch bij het Bloscafé

En na de lunch zijn we nog even naar het centrum van Pretoria gereden. Pretoria staat ook wel bekend als Jacaranda stad en in deze tijd bloeien deze bomen. De straten zijn dan prachtig paars, zoals ook te zien is op onderstaande foto’s. En daarna zijn we nog even naar het State Union Building gereden, waar de regering van Zuid-Afrika ook zetelt.

Op zondag zijn we dan naar Aha Lesedi cultural village geweest. Hier worden de gebruiken van een aantal stammen in Zuid-Afrika uitgebeeld en uitgelegd.

Het geheel wordt afgesloten met muziek en dans. We zaten daarvoor in een soort rond theater en kregen vooraf al een gratis concert. Er was namelijk een grote groep vrouwen uit Bloemfontein op bezoek en die begonnen spontaan te zingen en dansen.

‘Voorstelling’ van de dames uit Bloemfontein
En een stukje uit de echte opvoering

De week erop moest ik ook werken en hebben ze vooral met Tineke de omgeving verkend. Dat hield een bezoek in aan o.a. de Rietvlei nature reserve, en een botanische tuin in Johannesburg. Het weer was die week erg mooi, iedere dag boven de 30 graden, met enkele uitschieters ruim boven de 35 graden, vooral van dinsdag tot en met zaterdag. Wij zijn er wel aan gewend en gelukkig hebben we ook een zwembad om af te koelen.

In de Rietvlei is het vooral dieren spotten, en op de picknickplaats hebben ze geluncht.

En op woensdagavond hebben we gegeten in het restaurant binnen de wijk, cafe 41:

Ook de botanische tuin in Johannesbrug leverde weer wat mooie plaatjes op.

En na afloop natuurlijk afkoelen in het zwembad, want het was die dag erg warm

Op zaterdag zijn we nog even naar de Grove Mall geweest, een luxe winkelcentrum bij ons in de buurt. Hier is ook jaarrond een ijsbaantje, ook midden in de zomer. En het winkelcentrum was al helemaal in de kerstsfeer.

Op zondagochtend zijn we dan vertrokken richting het Krugerpark. We zijn met 2 auto’s gereden, omdat het met 6 personen in 1 auto wel erg krap zou worden. We hebben overwogen een busje te huren, maar daarvan kunnen alleen de voorste zijramen open en is het zicht op de dieren achterin een stuk minder. Alleen de rit naar het Krugerpark was al een belevenis. Met uiteindelijk net na de middag de aankomst bij Malelane Gate, één van de toegangspoorten van het Krugerpark en de dichtstbijzijnde vanuit Pretoria. Wel was het weer verslechterd. Er was bewolking en de temperatuur was een stuk lager dan de dagen ervoor. Ook regende het af en toe een klein beetje.

Die eerste middag zijn we met een kleine omweg naar onze accommodatie in Skukuza restcamp gereden. Dit is het grootste restcamp binnen het Krugerpark en ligt redelijk centraal in het zuidelijke deel. Die middag hebben we toch al wat dieren gezien, maar nog niet echt leeuwen of luipaarden. Terwijl Marian ging rusten, hebben we nog even een rondje gereden in de buurt van Skukuza en toen hadden we wel geluk. Vlak voor we over waren, lagen er een paar leeuwen aan de rand van de weg. Dit gaf wat oponthoud, terwijl de poort van het kamp om 18 uur sluit. We waren nog net op tijd binnen, om 2 minuten voor zes.

En ’s avonds hebben we dan gegeten in het Kruger Station, een restaurant in het kamp waar we in Augustus ook al gegeten hadden.

De volgende ochtend hebben we dan een vroeg rondje gereden (voor het ontbijt) rond Skukuza. Daarbij zagen we o.a. een groep olifanten de weg oversteken, maar verder niet echt veel bijzonders.

Na het ontbijt zijn we verder rond gaan rijden met ook Marian en Cecil erbij. Daarbij hebben we geluncht in Lower Sabie Restcamp en vandaar zijn we weer terug naar Skukuza gereden. Hieronder een impressie van de dieren die we zagen. En aan het eind hadden we ook geluk. Eerst zagen we een troep wilde honden op de weg lopen, en even later 2 leeuwinnen.

Die avond hebben we dan gebraaid, maar aan het eind begon het al een beetje te regenen. Met een paraplu lukte het ons om het vlees nog gereed te maken, maar die avond heeft het verder gemiezerd en geregend.

De volgende dag was een dag met af en toe regen en soms wat meer regen. Ook was het koud, 15-16 graden. Dat is voor het Krugerpark erg koud, zeker omdat het ook nog zomer is. We waren echter gelukkig niet in Pretoria, daar was de temperatuur inmiddels gedaald tot onder de 10 graden (overdag). Dat hadden wij in de zomer nog nooit meegemaakt, en zelfs in de winter gebeurd dat eigenlijk niet.

Desondanks hebben we toch wel wat dieren gezien, waaronder leeuwen, buffels en een luipaard. We hadden dan wel olifanten op de eerste dag gezien, maar Marian had nog weinig olifanten gezien, terwijl wij er normaal eigenlijk altijd veel zien. Het doel werd dan ook een olifant te spotten, maar ook deze dinsdag hebben we niet echt een olifant gespot. Wel zagen we een vogel die we nog niet eerder hadden gezien, een bruinkoppapegaai. En het was toeval dat Ivonne deze ontdekte. Tineke stopte voor iets anders, en toen hoorden ze deze vogels kwetteren en ontdekten ze deze in de struiken. Om er een foto van te maken was nog een hele opgave, want ze zaten aan de achterkant van het bosje. En uiteindelijk zagen we ook een luipaard wat beter, in ieder geval zijn hele lichaam. We hadden twee keer eerder een luipaard gespot, maar zagen toen alleen een stukje huid (hij lag in het lange gras). Deze keer liep deze rond, maar wel van ons weg en daardoor konden we geen foto maken van de voorkant.

De avond zijn we in het andere restaurant in het kamp gaan eten, ook al omdat het regende (Cattle Baron). En na een goede nachtrust brak toen de laatste ochtend in de Krugerpark al weer aan. Het was de bedoeling voor de middag bij Crocodile Bridge Gate te zijn, vandaar was het dan nog 4,5 uur netto reistijd tot ons huis in Pretoria. Maar natuurlijk hadden we nog een paar uur in het park om dieren te spotten. Onderweg hebben we dan ook nog olifanten gespot en kon Marian dit ook van haar lijstje afstrepen. Wel zijn er geen foto’s van. Ik stond nogal dicht bij de olifanten en wetende dat zij soms auto’s niet zo waarderen, ben ik redelijk snel doorgereden. Tineke stopte iets langer, maar zij hadden geen fototoestel aan boord. Ook zij zijn vlot doorgereden, omdat we dus zo dicht bij de olifanten stonden.

De terugweg was een stuk drukker dan de heenweg, omdat het geen weekend was. Maar uiteindelijk waren we dan rond half zes thuis. Het idee was uit eten te gaan, maar niemand had meer zin en daarom werden er een aantal pizza’s besteld.

Na 2 koude dagen (maandag en dinsdag), was woensdag het weer wat opgeknapt, alhoewel de temperatuur niet direct weer boven de 30 graden kwam. Donderdag kon iedereen uitrusten van alle vermoeienissen en was de temperatuur weer wat aangenamer. Warm genoeg in ieder geval om ook buiten te zitten.

Op vrijdag hebben onze bezoekers met onze auto nog het voortrekkersmonument bezocht. Dit is een monument dat eraan herinnert hoe de eerste boeren vanuit het zuiden naar deze streken kwamen. Het is veel historie.

En dan was het al weer zaterdag, de dag van de terugreis. De vlucht was echter pas om 23.59 uur, dus we hadden nog de hele dag in Pretoria en het avondeten zou weer een afsluitende braai zijn. Die ochtend heb ik samen met Ivonne, Cecil en Henk onze vaste wandelroute door de gamereserve gelopen. Daarbij zagen we bijna alle dieren die er aanwezig zijn, we hebben alleen de varaan en de Kudu gemist. De route was in totaal bijna 9 km.

Na de braai zijn we rond 20 uur dan richting vliegveld gereden. Net als op de heenreis was er weer begeleiding aangevraagd (i.v.m. de rolstoel van Marian). Bij het inchecken van de koffer kwam de begeleiding al bij hen en heeft hen vervolgens door alle formaliteiten geloodst. De vlucht verliep verder ook vlot, waardoor ze mooi op tijd in Amsterdam aankwamen, waar ze vervolgens konden genieten van stromende regen. Welkom in Nederland.

De fotobijdrages zijn niet alleen van mijzelf, er zitten bijdrages tussen van Henk, Ivonne, Cecil en Marian. Het valt misschien op dat we relatief vaak uit eten zijn geweest. Daarvoor moet je weten dat in een restaurant eten hier spotgoedkoop is. Met 6 personen kun je prima uit eten voor in totaal 100 euro, en dat is inclusief drank. En voor alleen een hoofdgerecht betaal je vaak maar rond de 10 euro.

Bezoek aan Nederland (Sept-Okt 2023)

We waren al sinds februari niet meer in Nederland geweest, maar op vrijdag 22 september zijn we voor ruim 14 dagen naar Nederland gevlogen. Er waren bij het boeken grote prijsverschillen tussen tickets direct naar Amsterdam (KLM) en via Parijs (Air France). Via Parijs was een stuk goedkoper en daarom hadden we besloten dit keer via Parijs te gaan. We hadden dit 1 keer eerder gedaan en dat was eigenlijk wel goed bevallen. Je vertrekt eerder vanuit Johannesburg (7 uur ipv 11 uur ’s avonds) komt voor 6 uur ’s ochtends in Parijs aan, kunt daar rustig ontbijten en dan doorvliegen naar Amsterdam.

We moesten dan wel eerder vertrekken vanaf huis, rond 3 uur ’s middags. De vlucht was op tijd en alles verliep eigenlijk op rolletjes. Alleen was het erg koud in het vliegtuig, ik heb zelfs gevraagd of ze misschien naar de Noordpool vlogen. En in het vliegtuig zaten heel veel rugby supporters. Zuid-Afrika is de huidige wereldkampioen en op dat moment werd de worldcup in Frankrijk gespeeld. Die zaterdagavond speelde Zuid-Afrika tegen Ierland, de 2 beste landen van de wereld op dat moment. Air France vliegt dan ook 2 x per dag ipv de normale 1 x per dag. Er zijn dus genoeg mensen die heel veel geld besteden aan het bijwonen van zo’n wedstrijd.

Rond 10 uur waren we dan in Amsterdam, waar Rinse ons de auto bracht. We hadden accommodatie geboekt in Epe, op de Veluwe, het was zelfs hetzelfde huisje dan vorig jaar november. Het huisje stond op een vakantiepark in de bossen bij Epe. Het huisje bleek nog precies hetzelfde te zijn, maar we hadden het idee dat er sinds vorig jaar ook niet veel schoongemaakt was.

Na een goede nachtrust, slapen in het vliegtuig is niet zo ons ding, zijn we de volgende dag eerst bij pa en ma in Oldemarkt op bezoek geweest. Op maandag zijn we vervolgens naar Zeeland geweest (ik naar Rilland en Tineke naar Heinkenszand) en ’s avonds hebben we bij een oud-collega gegeten.

De volgende dagen heb ik vooral gewerkt, ik had nogal wat online vergaderingen, terwijl we ’s avonds vaak een wandeling in de bossen maakten.

Het weekend was weer helemaal volgepland met familiebezoek. Eerst zijn we zaterdag naar mijn zus in Balkbrug geweest, en daarna nog even meegereden naar mijn andere zus in Saasveld. Op zondag hadden we een verjaardag van Oma in Oldemarkt. Maar eerst hebben we Koen en Rinse uit Eindhoven opgehaald. Op zondagavond hadden we daardoor onze kilometers wel weer gemaakt.

De tweede week hebben we wat meer gewandeld, op woensdag in de buurt van Epe en op donderdag in Eindhoven, waar we bij onze jongens op bezoek zijn geweest en ’s avonds een plaatselijke chinees met glutenvrij eten hebben bezocht.

Op vrijdag zijn we nog weer naar Zeeland gereden, ik had een ontmoeting gepland met iemand die onlangs gepromoveerd was in Gent en waarbij wij als bedrijf betrokken waren. Tineke ging weer naar haar vriendin in Heinkenszand. En op de terugweg hebben we ’s avonds in de glutenvrije snackbar in Gilze gegeten.

Zaterdag was het al weer tijd op te pakken, want zondag vlogen we (weer via Parijs) terug naar Johannesburg. Op zaterdag hebben we bij onze jongens in Eindhoven gegeten, waarna Koen ons naar een hotel dichtbij Schiphol gebracht heeft. Die volgende ochtend moesten we al om 8 uur vliegen, dus we moesten rond 6 uur al op Schiphol zijn.

De vlucht naar Parijs verliep voorspoedig, maar de vlucht van Parijs naar Johannesburg wat minder. Normaal is de vliegtijd ruim 10 uur, maar al aan het begin van de vlucht werd er aangekondigd dat het dit keer 12 uur zou zijn. De piloot legde ook uit waarom, maar het Frans was onverstaanbaar (ondanks dat ik wel redelijk Frans versta) en het Engels zo mogelijk nog onverstaanbaarder. Het bleek dat onze route dit keer geheel over de westkant van Afrika ging, terwijl we normaal midden over het continent vliegen. Een tijdje geleden vloog men ook westelijker, om Niger te vermijden waar het onrustig was. Maar die problemen waren al een tijdje opgelost en bovendien vloog men dit keer veel westelijker dan normaal, echt over de rand van Afrika en vervolgens een heel stuk over de zee. Pas bij het zuiden van Angola werd er weer koers gezet naar Johannesburg. Het gevolg was dat wij pas net voor middernacht in Johannesburg aankwamen. We waren met een taxi gekomen en die haalde ons ook weer op. Daardoor ging het nog relatief snel na aankomst en waren we rond 1 uur in de ochtend thuis. Het was daardoor wel een lange en vermoeiende reis geworden.

Normaal sta ik dan de volgende ochtend (maandag) om 5.45u op, maar die dag ben ik toch maar wat later naar mijn werk gegaan.

Het was goed weer eens in Nederland te zijn en we hadden veel geluk met het weer, we hadden slechts 1 dag met wat regen en de temperatuur was eigenlijk iedere dag goed. Maar natuurlijk niet zo hoog als in Zuid-Afrika, waar het 34 graden was toen we vertrokken.

Naar het Krugerpark met de jongens (aug 2023)

Onze jongens zijn op zondag 20 augustus met de KLM vlucht van Amsterdam naar hier gevlogen voor een 14-daags bezoek. Tijdens dit bezoek hadden we gepland om 7 dagen (6 nachten) in het Krugerpark te verblijven.

De echte winter is hier inmiddels voorbij (als je al van een winter kunt spreken), overdag is het nu meestal 25 graden of zelfs hoger, maar de nachten zijn nog koud, vaak tussen de 5 en 10 graden.

Zoals de vorige keren, hadden we weer 2 nachten in verschillende restcamps geboekt in het Kruger (dit hadden we al in januari gedaan). De eerste 2 nachten verbleven we in Pretoriuskop, de tweede 2 nachten in Skukuza en de derde 2 nachten in Talamati. De laatste is een bushcamp, wat betekent dat er verder geen voorzieningen zijn, en vaak ook geen stroom ’s nachts.

We zijn op donderdag 24 augustus rond half 7 vertrokken en waren rond 11 uur door de poort (Malelane gate). Binnen 5 minuten hadden we een boom met de prooi van een luipaard gezien, maar het luipaard zelf was nergens te bekennen. Kijk maar goed in de boom en je ziet een impala liggen:

We reden grotendeels over onverharde wegen richting Afsaal, waar we de lunch hebben gebruikt (zelf meegenomen). Omdat glutenvrij erg lastig is in het Krugerpark, hadden we veel zelf meegenomen, inclusief een kleine diepvriezer met glutenvrije hamburgers en broodjes. Rinse en Koen bakten dus iedere middag voor de lunch hamburgers. Na de middag vervolgden we onze weg over onverharde wegen richting Skukuza (S114). En we hadden erg veel geluk, want om half 3 hadden we de big 5 (olifant, buffel, leeuw, luipaard en neushoorn) al gezien, en alle op dezelfde weg (S114). Vooral het luipaard was erg dichtbij, hij liep over de weg langs onze auto:

En dat was nog niet alles die dag, daarna zagen we op weg naar Pretoriuskop ook nog cheetahs en Afrikaanse wilde honden:

Het huisje dat we in Pretoriuskop hadden gehuurd was een 6-persoons huisje. In Pretoriuskop heb je wel een kampwinkel, maar als restaurant is alleen een Wimpie, vergelijkbaar met McDonalds. We hebben hier dus 2 avonden gebraaid.

De volgende dag hebben we een vroege safari voor het ontbijt gedaan, maar we kwamen hier niet veel bijzonders tegen. Na het ontbijt zijn we vervolgens richting Berg-en-Dal restcamp gereden. Kort na het verlaten van Pretoriuskop kwamen we 2 wilde honden op de weg tegen:

En later kwamen we 2 neushoorns tegen die vlak langs de (onverharde) weg liepen.

En later die dag kwamen we op de weg van Skukuza naar Lower Sabie binnen een uur zowel een leeuw als een luipaard tegen. De leeuw lag lekker te zonnen op een rots, en eigenlijk hebben we de leeuwen nooit iets anders zien doen dan slapen.

Aangezien we olifanten altijd wel tegenkomen, hadden we deze tweede dag al weer de big five gezien.

Af en toe kom je roadblocks tegen, meestal van olifanten of buffels:

En als je geluk hebt, zie je ook een kameleon op de weg. In de berm is deze een stuk moeilijker te ontdekken:

Deze beestjes worden nogal eens doodgereden, dus het was een gelukje dat wij deze op de weg zagen lopen.

Na 2 nachten in Pretoriuskop te hebben doorgebracht, waren we de volgende 2 nachten in Skukuza. We hadden weer een 6-persoons huisje, dat dicht bij de Sabie rivier lag en dicht bij de omheining. De eerste middag kregen we dan ook bijna bezoek van olifanten:

Vanuit Skukuza hebben we dan 2 dagen rondgereden, waarbij we ook een bezoek brachten aan Lake Panic, dat bekend staat om zijn vogels. We hebben daar verschillende vogels gezien en gefotografeerd, waaronder ijsvogels en een visarend:

We hebben iedere dag leeuwen gezien, maar helaas verder geen luipaarden of neushoorns meer. De laatste avond in Skukuza hebben we gegeten in Kruger station, zittende in een treinwagon. De entourage was mooi, maar het eten viel een beetje tegen, zeker gezien de wat hogere prijs. Normaalgesproken eten we in Skukuza in restaurant Cattle Baron, de entourage is wat minder, maar het eten is zeker niet slechter, zo niet zelfs beter. Sowieso moet je voor de kwaliteit van het eten in de restaurants niet in het Krugerpark zijn, daarom braaien we ook zelf meestal.

Vanuit Skukuza zijn we vervolgens naar het noorden gereden. We hadden 2 nachten geboekt in Talamati, een bushcamp niet al te ver van Satara restcamp. Er zijn daar verder geen voorzieningen, maar uiteindelijk bleek dat we wel 24 uur per dag stroom hadden (behalve tijdens loadshedding). We hadden weer een 6-persoons huisje, maar de 5de en 6de slaapplaats was in de lounge op een sofa. Dit was duidelijk een minder bed dan de andere. Onderweg naar Talamati kwamen we 2 x leeuwen tegen, waaronder de eerste keer een groep mannetjes met ertussen een witte leeuw. Deze leeuw is fameus en heeft zelfs een naam, Casper. Dit vond ik over hem op internet: Casper and his three Brothers: Casanova, Footloose and Mfowethu currently control the Satara and Nsemani Lion Prides and are often seen around Satara Rest-camp and Nsemani dam in Kruger National Park, South Africa. Casper the White Lion is ONE of only THREE White Lions currently alive in the wild. We vonden deze groep ook niet ver van Satara Restcamp. De tweede groep waren 3 leeuwinnen die op een rots lagen. Deze lagen wat dichter bij onze eindbestemming Talamati.

We hadden besloten de eerste ochtend in Talamati voor het ontbijt naar Satara restcamp te rijden en daar te ontbijten in het restaurant. Daarna hebben we vanuit Talamati een rondrit naar het oosten gemaakt, over de fameuze S101. En hier kwamen we dus 2 x leeuwen tegen, en later op de terugweg nog een keer. Dus maar liefst 3 x leeuwen op een dag. Satara maakte zijn naam waar, want deze plaats staat bekend om zijn leeuwen. Ook kwamen we nog 2 van de grotere vliegende vogels tegen die dag, de secretarisvogel en de koribustard, een we hebben ook meerdere keren southern ground hornbills gezien (die zijn vrij zeldzaam).

De laatste avond in Talamati hadden we een nightdrive geboekt bij Sanparks. Deze begon om 20 uur en we waren de enige deelnemers (maar met 5 personen is de auto al halfvol). Deze nightdrive viel bijzonder tegen, de dame die ons rondreed was nauwelijks te verstaan, vertelde verder niets, en drukte ons 2 zaklampen in de handen waarmee we rond moesten schijnen. Als we dan iets zagen, moesten we stop roepen. We hebben dus nauwelijks iets gezien en ze straalde totaal geen enthousiasme uit om ons iets te laten zien.

We hadden de vorige avond al wel een bezoeker bij ons huisje, een genet. Dit beestje hadden we bij een vorig bezoek ook al eens gezien in het restaurant, maar nu kwam hij gewoon bij ons kijken en zelfs probeerde hij een keer op de tafel te springen naar ons eten:

De laatste dag moesten we een behoorlijk eind rijden om thuis te komen. We konden kiezen voor de route direct het Krugerpark uit en dan buiten het park naar huis, maar dan moesten we door de bergen. Het alternatief was helemaal door het park weer naar het zuiden te rijden en bij Crocodile bridge uit het park te gaan en dan naar huis te rijden. Dat was min of meer ook de weg die we gekomen waren. We besloten deze dan ook te nemen, maar moesten dan wel op tijd vertrekken om tegen 6 uur thuis te kunnen zijn. We vertrokken rond half 8 en moesten eerst nog een behoorlijk stuk over onverharde wegen rijden. En weer kwamen we die ochtend leeuwen tegen, een groep van 8 leeuwen:

We hebben dus echt iedere dag leeuwen gezien deze trip. In Tshokwane hebben we even koffie gedronken, waarna we door zijn gereden naar Lower Sabie en vervolgens Crocodile bridge.

Bij crocodile bridge hebben we de lunch tot ons genomen, waarna we naar huis zijn gereden. We hadden hierbij geluk, in Malelane bleek het die ochtend een verkeerschaos te zijn. Mijn collega’s waren die ochtend teruggereden vanaf Komatipoort, ze hadden onze winter maisproduktie bezocht en hadden meer dan 2 uur in de file gestaan. Toen wij er net na de middag kwamen, was het wel druk, maar we hadden maar 5 minuten vertraging.

Tijdens het bezoek hebben we weer veel foto’s gemaakt. Hieronder krijg je wat impressies van onze foto’s,

Allereerst de vele vogels die we gezien hebben:

En dan een serie met allerlei viervoeters die we tegenkwamen:

En we kwamen ook nog wat reptielen en insecten tegen:

Onderweg kwamen we ook het anti-poaching team tegen (met 2 helicopters). Dit team bestrijdt het stropen van vooral de neushoorns.

Een bijzonder dier dat we tegenkwamen was ook de honey badger. Dit is vooral een nachtdier, dus het is bijzonder dat we deze midden op de dag tegenkwamen:

Uiteindelijk waren we rond half 6 thuis en hebben we gegeten bij Crawdaddy’s. Het was weer een bijzonder geslaagd bezoek en we hebben weer veel mooie foto’s kunnen maken.

We zijn dit keer met 2 auto’s gereden, we waren met 5 personen en in 1 auto zou het erg vol worden, zeker ook met alle bagage (eten) dat we mee hadden genomen. Aangezien we ook 5 chauffeurs hadden, hebben we afgewisseld in het rijden. Het links rijden wen je snel aan, en in het Krugerpark zelf is het niet erg druk op de weg en bovendien mag je er maximaal 50 rijden (op de verharde weg).

We hebben 5 van de 6 avonden gebraaid, en dat betekende iedere avond een vuurtje stoken:

We kijken al weer uit naar ons volgende bezoek aan het Krugerpark. Dat zal eind oktober zijn, want dan komt de familie Vlaswinkel op bezoek. We hebben een bezoek van 4 dagen/3 nachten aan het Krugerpark gepland voor het eind van die maand.