Auteur: Louis Vlaswinkel

Vorig jaar hadden we een mooie tocht door Madagascar gezien, georganiseerd door een Nederlands reisbureau, Matoke Tours. Doordat ons visum voor Zuid-Afrika nog niet rond was, hebben we gewacht met boeken tot dat rond was. Uiteindelijk hebben in januari geboekt, met vertrek op 16 mei 2025.

Vrijdag 16 mei 2025

vandaag vertrekken we dan, voor een vlucht van Johannesburg naar Antananarivo, de hoofdstad van Madagascar. Het is een vlucht van ongeveer 3 uur en we komen om 14 uur lokale tijd aan.

Na aankomst dacht ik in de gebruikelijke chaos bij de douane te komen, maar dat viel 100% mee. We hadden van tevoren online al ons visum aangevraagd en betaald en daardoor hadden we vrij snel ons visum in het paspoort geplakt. Wel moest dat met 2 personen, de eerste zocht het visum op en plakte het in het paspoort,  de tweede zette er vervolgens een stempel op.

Daarna was onze bagage er ook vrij vlot, waardoor we een half uur na landing al op zoek konden naar de persoon die ons zou afhalen. Deze vonden we ook direct en toen konden we op zoek naar een geldautomaat voor lokale valuta, de ariary. We zijn nu miljonair, ik heb 1 500 000 ariary getapt, in 2 keer, want 800 000 was het maximum per keer. Dit is in totaal bijna 300 euro. Het waren allemaal biljetten van 20 000, dus een hele stapel. Een biljet van 20 000 ariary is ongeveer 4 euro.

Onze begeleider heeft ons daarna naar het hotel gebracht, het was vlakbij. Dat scheelt morgenochtend ook tijd, want we moeten al om 8 uur vliegen.

In het hotel waren ze ook snel, en zo waren we even na drieën al in onze kamer, met uitzicht op de straat:

Daarna zijn we nog even de straat ingelopen, vooral om water te kopen. Er was een supermarktje vlakbij waar het water een stuk goedkoper was dan in het hotel. Maar je trekt wel bekijks als je op straat loopt, vooral ook van bedelaars.

De rest van de middag hebben we gerelaxed, en ’s avonds in het hotel gegeten. Daarna vroeg naar bed, want we werden al weer om kwart voor zes opgehaald voor de vlucht naar Morondava.

Zaterdag 17 mei 2025

Onze vlucht naar Morondava zou om 8 uur vertrekken, maar toen bleek er een probleem met het vliegtuig. Er werd een aantal keren iets omgeroepen in de lokale taal, Frans en Engels, maar door de slechte geluidsinstallatie was het nagenoeg niet te verstaan. Na een aantal keren uitstellen werd er uiteindelijk gezegd dat we rond 11 uur zouden vertrekken. Ook kreeg iedereen nog drinken en een versnapering. Pas vlak voor 11 uur begon het boarden, zodat we uiteindelijk om 20 over 11 vertrokken.

De vlucht duurde een uur en toen waren we dan eindelijk in Morondava. Na onze bagage te hebben ontvangen werden we opgehaald door een man met een erg oude auto, die ons naar het hotel bracht, chez Maggie. Onderweg zagen we vooral veel tuktuk’s en fietstaxi’s en maar weinig auto’s. Onze chauffeur toeterde veel verkeer naar de kant.

De temperatuur was boven de 30 graden, terwijl het in Antananarivo rond de 25 graden was. Bovendien was het vochtig, waardoor alles erg klam aanvoelde.

Het hotel ligt aan het strand, maar het is nog zeker 500 meter door deels mul zand lopen om aan de waterlijn te komen. We hebben eerst maar eens een lunch gebruikt, want Tineke had nog maar weinig kunnen eten van wat ons werd voorgeschoteld.

Daarna hebben we even bij het zwembad in de schaduw gerelaxed, voordat we tegen de avond naar Baobab Avenue zouden gaan.

Om half 4 zijn we vertrokken naar Baobab Avenue. Dit was een uur rijden en het eerste stuk was over een asfaltweg met veel verkeer op de weg.

Daarna draaiden we linksaf een slechte zandweg in. Er waren nog steeds veel verkeer, en de enige auto’s waren toeristen op weg naar Baobab avenue. Daar aangekomen zijn we nog even verder gereden naar 2 baobabs die elkaar omarmd hadden.

Daarna hebben we de zonsondergang aanschouwd op baobab avenue.

Na de terugrit hebben we weer gegeten in het hotel, het was geen hoogstaande maaltijd, zeker niet voor Tineke.

Zondag 18 mei 2025

We moesten vroeg vertrekken, want er stond een lange rit over slechte wegen op weg naar Tsingy de Bemaraha. Dit is het oudste nationale park van Madagaskar. De weg was, na een klein stukje asfalt in het begin, verder alleen zandweg, met veel gaten en soms natte doorgangen. En op 2 doorgangen zat er een auto vast in de modder, maar gelukkig konden we er net omheen. We waren niet de enige op weg naar Tsingy, er was zeker een tiental auto’s die dezelfde weg aflegde. Onderweg kwam je veel kinderen aan de weg tegen die om water, geld en snoep vroegen. Eigenlijk bij ieder dorp was dat zo, en wanneer je uitstapte kwamen ze rond je staan.

Na ongeveer 4 uur kwamen we bij een ferry om de rivier over te steken. Denk niet aan een Europese ferry, dit was gewoon een vlot op een boot met motor.

De overtocht duurde een half uur, want we staken niet gewoon over, maar vaarden een stukje stroomafwaarts. We kwamen weer op vaste bodem bij een dorp, en in dat dorp was een sterrenkok met een restaurant. Daar ging dan ook iedereen eten en het eten was zeer goed, ook voor Tineke. Totaal kostte het per persoon 20 euro, inclusief drinken.

Na het eten moesten we nog 4 uur rijden tot een volgende ferry, volgens onze chauffeur. De weg werd af en toe nog slechter en tot overmaat van ramp was er ook nog een auto met pech op ongeveer 10 km van de ferry. De mensen in die auto (Fransen) zijn uiteindelijk bij ons ingestapt en met ons naar de bestemming gereden. Uiteindelijk waren we na de middag geen 4 uur onderweg, maar anderhalf uur langer. En het laatste stuk was min of meer in het donker. Deze ferry stak slechts over en kostte dus ook maar 5 minuten (met 2 auto’s op de ferry). En ons hotel lag binnen 10 minuten, dus uiteindelijk waren we pas rond 19 uur in ons hotel.

De kamer was eenvoudig, en zonder airco, want stroom was er niet al te veel. Wel hadden we een ventilator per bed. Uiteindelijk bleek dat voldoende om goed te kunnen slapen, alhoewel het nog erg warm was toen we aankwamen (boven de 30 graden).

De discussie over het glutenvrij eten was lang, men begreep er niets van dat we wilden weten wat er in het eten zat. Uiteindelijk heeft Tineke een stuk vlees met aardappels gehad, zonder boter of jus, dus nogal droog. Voor het ontbijt bleek er keuze tussen brood, brood en brood. Uiteindelijk kregen we het voor elkaar dat ze fruit en kaas kreeg bij de omelet, dus dat viel al weer mee.

Maandag 19 mei 2025

Vandaag gaan we Tsingy de Bemaraha verkennen met een lokale gids. Allereerst zijn we met een gids het water opgegaan in een kano. We gingen over het water naar een grot waar we naar stalagmieten en stalactieten kunnen zien.

Dit duurde ongeveer 2 uur, en daarna gingen we te voet het park in. Het park staat bekend om de formaties puntige rotsen en we dwaalden door een doolhof van rotsen naar uitzichtpunten. De doorgangen waren soms nauw en het was meer klauteren dan wandelen. Er was zelfs een doorgang waar ik alleen tijgerend door zou passen, maar daar had ik niet veel trek in. Gelukkig wist onze gids een andere weg om bij hetzelfde punt te komen.

Na ongeveer 2 uur kwamen we weer terug bij de ingang van het park. Helaas hadden we niet veel bijzonders aan dieren gezien. Er zouden ook lemuren zitten, maar we hebben alleen wat vogels en hagedissen gezien.

Het park zelf kenmerkt zich door puntige rotsformaties, die hieronder op de foto’s te zien zijn.

Inmiddels was het lunchtijd en vanwege de slechte ervaringen met het diner in het hotel, vroegen we onze gids of er ook andere restaurants waren. Die waren er inderdaad en we kwamen terecht in een wat luxer hotel. Hier konden we het menu krijgen, en gelukkig was dat helemaal glutenvrij. Het eten was ok, maar niet zo goed dan gisteren.

Ik vroeg aan het eind of ik met kaart kon betalen en dat kon. Bij de betaling aangekomen werd er echter gezegd dat het minimum bedrag 200 000 was, en onze rekening was 191 000 ariary. Ik zei toen dat ze 200 000 konden rekenen (de rest is fooi), maar dat wilden ze niet. Volgens ons wilden ze dit zwart boeken en daarom geen kaart accepteren. Het feit was namelijk dat normaal alleen gasten van het hotel er konden eten (maar er waren maar 2 andere eters). We hebben toen maar contant betaald en geen fooi gegeven (het is ook niet gebruikelijk om 10% fooi bij het eten te geven, zoals in Zuid-Afrika).

De rest van de middag was het relaxen bij het zwembad, het was ook erg warm. Onderweg naar ons eigen hotel kwamen we nog wel een kameleon op de weg tegen.

Dinsdag 20 mei 2025

Vandaag was er weer een lange weg terug, niet helemaal terug naar Morondava, maar 2 uur voor Morondava naar Kirindy Forest Reserve. Hier was volgens opgave een eenvoudige Ecolodge, waar we zowel ’s avonds als ’s ochtends een wandeling zouden maken op zoek naar lemuren. Dat betekende ook weer 2 x een ferry, de eerste direct bij vertrek. Dit was een korte overtocht van maar 5 minuten. De weg was dezelfde dan de heenweg, dus soms net zo slecht. We kwamen echter slechts 1 keer een auto tegen die vast in de modder zat. De chauffeur van de auto die op de heenweg pech had, zat ook bij ons in de auto. Het bleek dat zijn auto nog niet gerepareerd was, er moest een monteur uit Morondava komen om deze te repareren (dat is een rit van 10 uur).

Halverwege kwamen we weer bij het sterrenrestaurant en daar hebben we weer lekker gegeten.

Vervolgens kregen we de ferry met de langere overtocht, in dit geval ongeveer 3 kwartier, langer dan de heenweg doordat we nu stroomopwaarts moesten. De veiligheid van de bemanning liet wel wat te wensen over, zie maar op onderstaande foto hoe dicht zijn handen bij de v-snaar zonder afscherming zitten.

Na de overtocht moesten we nog een paar uur rijden, en uiteindelijk kwamen we aan bij ons onderkomen van die avond. Het was in onze ogen geen eenvoudige lodge, maar een primitieve lodge. Het was een houten huisje met 2 bedden (en klamboe) een toilet en een douche. Er bleek geen stroom en geen water te zijn op dat moment. De stroom was er pas om 17 uur, het water werd aangezet, zei men. Er kwam toen inderdaad een beetje water uit de kraan en we hebben dat toen ook niet verder gecontroleerd. Onze avondwandeling (in het donker) begon net voor 18 uur, met een lokale gids. We vonden wel dat er weinig gasten in het hotel waren, maar voor de avondwandeling kwamen er meer mensen met de auto. Ons was verteld dat er verder geen lodges in de buurt waren en dat het hotel eenvoudig was en het restaurant redelijk.

Bij de avondwandeling gingen we op zoek naar lemuren, er zaten 3 verschillende nachtlemuren en we hebben er 2 gezien, zelfs meerdere exemplaren. De ene was niet veel groter dan een muis, de ander meer ter grootte van een kat. De derde hebben we helaas niet gezien.

Na 1,5 uur in het donker rondgestruind te hebben, gingen we terug naar de lodge en kregen we ons eten. We bleken de enige gasten te zijn en alle andere bezoekers gingen naar een lodge verderop, volgens onze chauffeur.

Het eten bleek een ramp. Tineke had een steak met rijst, de steak was taai en de rijst was niet te eten, het leek alsof je een hap rook in je mond kreeg. Ik kreeg ook een anders bereidde steak, maar ik vond er een aparte smaak aan zitten en heb er bijna niet van gegeten. De frietjes waren beter, maar mijn eetlust was grotendeels vergaan.

Na het eten wilden we gaan douchen, maar er bleek geen water uit de kraan te komen. Bij mijn eerste navraag werd er iets onduidelijks gezegd en liep zij weg naar een ander gebouw, ik dacht om iemand op te halen. Er gebeurde echter niets en gelukkig kwam ik toen onze chauffeur tegen. Hij ging weer navraag toen en uiteindelijk bleek dat de leiding naar ons huisje kapot was en er dus helemaal geen water was. Wij konden alleen 2 emmers koud water krijgen. Ik heb toen nog overlegd met onze chauffeur of we niet naar een andere lodge konden, maar daarvoor was het helaas al te laat. Nu begreep ik ook waarom er niemand meer hier sliep. Onze chauffeur vertelde mij dat deze lodge de laatste tijd hard achteruit was gegaan en daarom iedereen nu ergens anders slaapt. Ik vroeg mij wel af waarom onze reisorganisatie dat niet gehoord had. Ik heb hem ook verteld dat ik dit de volgende dag ging melden, zodat zij niet nog meer mensen hier onderbrengen.

Woensdag 21 mei 2025

De nacht in het huisje verliep verder rustig, maar ik heb weinig geslapen vanwege maagklachten. En in de ochtend kreeg ik wat diarree klachten en had ik geen trek. Het ontbijt, dat niet veel voorstelde, heb ik ook overslagen. We zouden die ochtend nog een wandeling maken, maar ik voelde mij daartoe niet toe in staat en daarom zijn we al vroeg weer vertrokken richting ons volgende adres.

Gelukkig had in niet veel last meer van mijn maag, maar fit voelde ik mij niet. De rit naar onze volgende bestemming was lang, maar een deel daarvan was over asfalt en ging vlot. Alleen het laatste stuk werd de asfaltweg weer erg slecht en was het slingeren om de gaten in het wegdek.

Uiteindelijk kwamen we rond 15 uur bij ons volgende hotel aan. Het was erg warm en onze kamer nog een stukje warmer. Wel konden we ons weer douchen en ook nog in het zwembad afkoelen. Mijn diarree klachten, waar ik onderweg geen last van had gehad, kwamen ook terug. Die avond hebben we in het restaurant gegeten. Ik heb nauwelijks iets gegeten, want ik had nog steeds geen trek. De avond was erg warm, en in onze kamer koelde het totaal niet af. We hadden wel een ventilator op de kamer, maar met een klamboe rond je bed (voor de muggen), helpt dat niet echt veel. Het was dus een erge warme en zweterige nacht. Wel heb ik beter geslapen, en de volgende ochtend was is weer een stuk fitter.

Ik heb ook nog aan onze reisorganisatie gemeld over het hotel van de vorige nacht, en al snel kreeg ik bericht terug dat ze het erg speet en dat we als compensatie een upgrade konden krijgen naar een beter hotel in Ranomafana, waar we 2 nachten verblijven. Dat hebben we dan ook geaccepteerd.

Donderdag 22 mei 2025

Deze dag stond er een rit van 5 uur op het programma, naar Antsirabe, dat hoger in de bergen ligt en een stuk koeler is. De weg was een stuk interessanter dan de dag ervoor, we kwamen door vele dorpjes, met veel mensen op de straat, en reden langs heel veel rijstvelden.

Onderweg kwamen we ook nog een grote kameleon op de weg tegen:

Vaak zien we op de weg of langs de weg ook rijst liggen die gedroogd wordt, en in enkele gevallen ook mais. Meestal ligt het langs de weg op zeil, maar regelmatig ook op de weg langs de rand.

Net na 13 uur kwamen we aan bij ons hotel, dit keer een mooie accomodatie met mooie kamers. En het was hier een stuk koeler, rond de 24 graden.

We hebben eerst hier geluncht, en hebben toen een eindje over straat gelopen. Vanwege het vele verkeer hebben en het gevaar daarvan hebben we maar een klein stukje gelopen. Vandaag hebben we geen wandelingen op het programma staan en morgen gaan we weer verder. De komende dagen staan er meer wandelingen op het programma, vooral om weer op zoek naar lemuren te gaan.

De rest van de middag was het relaxen in de tuin en hopelijk weer een goede nacht slaap halen.

Vrijdag 23 mei 2025

De nacht was niet zo goed geweest. We hadden de keuze tussen alleen een laken of een laken met een dik dekbed. Zoals je wel kunt raden, was het laken alleen koud en met dekbed veel te warm.

Vandaag stond een lange reisdag op het programma. We gaan op weg naar Ranomafana  National Park. Onderweg stoppen dan we in een stad waar we ook gaan lunchen.

De weg gaat over de belangrijkste weg van het land, de RN7, over het hoogland in centraal Madagaskar. Stel je hierbij niet teveel voor van deze weg. De weg was af en toe erg smal, 2 vrachtauto’s konden elkaar niet echt passeren, maar erger was de toestand van het wegdek. Stel je een slecht wegdek voor, en dan 10x erger. Over de totale afstand van ongeveer 250 km deden we dan ook ongeveer 7,5 uur.

De weg ging grotendeels over het platteland, met langs de weg heel veel rijstvelden. Deze akkers waren klein, vaak maar een paar honderd vierkante meter, tot maximaal wellicht 5000 vierkante meter.

Al voor 11 uur waren we op ons lunch adres. Hier hebben we eerst onze lunch uitgezocht en toen werden we naar een souvenirwinkel gebracht om daar naar het lokale houtsnijwerk te kijken (en te kopen natuurlijk). Tineke heeft daar een mooi houtsnijwerk van een kameleon gekocht. Daarna hebben we geluncht en zijn we weer op weg gegaan. Het was nog 5 uur rijden naar onze eindbestemming.

De weg was af en toe een beetje beter, maar grote delen waren erg slecht en we gingen dan ook niet snel vooruit. Bovendien zaten we nogal eens vast achter een vrachtauto, die soms moeilijk te passeren waren. Het enige gemotoriseerde verkeer op de weg waren de toeristen, de taxibussen en de vrachtauto’s. De lokale bevolking liep of fietste vooral, en in de dorpen kwam je fietstaxi’s en riksja’s tegen. Madagaskar is niet voor niets een van de armste landen ter wereld. Het weer was vandaag trouwens grotendeels bewolkt, en het motregende af en toe.

Dit keer hadden we een luxe hotel, gevolg van de upgrade door het slechte hotel enkele nachten geleden. We kwamen hier rond half vijf aan en moesten om half zes weer weg voor onze avondwandeling. Dan zouden we op zoek gaan naar de nachtlemuren en kameleons.

Na het oppikken van de lokale gids gingen we een eind verder langs de weg uit de auto, net als veel andere toeristen met gidsen, op zoek naar de muislemuur, die we eerder ook al eens gezien hadden. Helaas hadden we dit keer geen geluk, maar we hoorden van anderen later dat ze deze wel gezien, voor wellicht 2 seconden.

Wij gingen echter met onze gids op zoek naar kameleons en onze gids was daar zeer bedreven in. Hij heeft ons een heleboel kameleons laten zien, in ieder geval 4 verschillende soorten en ook verschillende afmetingen.

Het blijkt dat je kameleons het best in het donker kunt vinden. ’s Avonds zitten ze lager in de bomen dan overdag en bovendien kun je ze met fel licht makkelijker vinden dan overdag met de schutkleur.

Na ongeveer uur zijn we dan teruggekeerd naar ons hotel en hebben we gedineerd. Mijn eetlust was nog steeds niet optimaal, maar ik heb toch wel een stuk van een vegetarische omelet gegeten.

Inmiddels was Tineke die avond ook een beetje aan de diarree, maar zijn had verder geen maagklachten, zoals ik had gehad. We zijn weer vroeg gaan slapen, de volgende ochtend gingen we met dezelfde gids weer het tropisch regenwoud in, op zoek naar meer lemuren (maar dan dagdieren).

Zaterdag 24 mei 2025

We bleven dus nog een dag op deze plek, midden in het tropisch regenwoud. Gelukkig ook eens geen reisdag. Tineke was die ochtend weer aan de diarree, maar gelukkig hield het op voor we vertrokken voor de wandeling.

We hadden om 8 uur met de lokale gids bij de ingang van het park afgesproken en daar aangekomen zijn we met hem, en ook nog een extra spotter (een gids in opleiding) het regenwoud ingelopen. Met ons waren ook andere toeristen met eigen gidsen en het was opvallend dat het vooral Nederlanders waren. En in het regenwoud kwamen we steeds weer iedereen tegen op de plek waar we lemuren zagen. Het eerste stuk van het pad was een keienpad, met soms een deel als trap, omdat we omlaag gingen. We gingen en brug over, waar we een ijsvogel spotten.

En toen ging het omhoog, soms vrij steil. Het hoofdpad was nog enigzins ok, maar toen onze spotter de meest zeldzame van de bamboelemuren had ontdekt, ging het over heel smalle paadjes tussen bomen en struiken door, en soms steil omhoog. Het was dus soms erg inspannend, ook al omdat ik mijn grote camera bij me had die behoorlijk zwaar is.

Onderweg zagen we ook een goed gecamoufleerde gekko:

Uiteindelijk zagen we dan de gouden bamboelemuur, die pas in 1986 door een Amerikaanse onderzoekster ontdekt is en waardoor het Nationale Park er werd opgericht.

Daarna struinden we verder door het regenwoud en hebben we ook de 2 andere bamboelemuren gezien. Hieronder een foto van de grootste bamboelemuur. Het was niet zo eenvoudig foto’s te maken, want het was nogal donker onder de bomen. Bovendien begon het ook nog te regenen, wat de situatie ook niet verbeterde.

Onderweg zagen we ook nog een wandelende tak op een boom zitten, maar die is op een foto niet te zien door de goede camouflage.

En na de 3 bamboelemuur soorten hebben we ook nog een andere soort lemuur gezien, die niet van bamboe leeft, maar bladeren eet. Dit is ook de grootste lemuur die daar voorkomt. De lemuren springen van tak tot tak in de bomen, zoals je hieronder in het korte filmpje ook kunt zien:

Op de weg terug zag onze gids ook nog een kameleon zitten, hij heeft echt goede ogen daarvoor, want het was een kleine soort.

Rond 12 uur waren we terug bij de ingang en werd ons vanille aangeboden. We hebben hier onderstaand zakje gekocht voor omgerekend 6 euro, dat zijn andere prijzen dan in Nederland.

De rest van de dag stond er niets meer op het programma, we hebben geluncht in het hotel en daarna nog een rondje gewandeld in de grote tuin tuin het hotel. Daar kwamen we ook vanilleplanten tegen, waarvan er 1 zelfs peulen had. De commerciele teelt van vanille vind echter voornamelijk op het noorden van het eiland plaats.

In de tuin kwamen we ook nog andere vruchten tegen, je herkent ze vast wel:

Dit Ramonafana National Park is zeker de moeite waard om te bezoeken, gezien de hoeveelheid kameleons en lemuren die we gezien hebben. En onze gids was buitengewoon in het spotten van vooral de kameleons en insecten.

Morgen gaan we weer verder naar het zuiden afzakken. Hier zitten we met onze vesten aan buiten (het is net rond de 20 graden en bewolkt), morgen is het op onze bestemming (Isalo National Park) 33 graden.

Zondag 25 mei 2025

We vertrekken vandaag weer om half 8, het belooft weer een lange rit te worden, maar onderweg stoppen we bij Anja, waar we ringstaartmaki’s kunnen zien. We gaan nog steeds over de RN7, maar de kwaliteit van de weg is wat beter dan eergisteren.

Onderweg zien we weer veel rijstvelden en soms andere gewassen, zoals aardappels, bonen of wortels. We zien maar weinig mais, vaak alleen een paar planten op de hoek van een veld. De herkomst van de bevolking van Madagaskar is vooral Azië, dat zal waarschijnlijk de verklaring zijn dat het hoofdvoedsel rijst is. Na een aantal uren rijden komen in de buurt van een grotere plaats, waar Aina, onze chauffeur, ook wil tanken. Maar daarvoor gaan we eerst omhoog over een pas en hebben we een mooi uitzicht op de omgeving:

Het eerste tankstation waar we stoppen heeft geen brandstof, maar gelukkig heeft een station verderop wel, zodat onze tank weer vol is. Inmiddels scheen de zon ook weer en was het buiten een stukje aangenamer.

Rond kwart over elf stoppen we eerst bij een restaurant, waar we onze lunch bestellen. Daarna gaan we naar Anja Park, een park dat beheert wordt door de lokale gemeenschap en dat bekend staat om de ringstaartmaki’s.

We worden weer rondgeleid door de lokale gids, met in dit geval 2 spotters. Voor de ringstaartmaki’s waren de spotters echter niet nodig, die zaten er volop, volgens opgave zo’n 600.

Maar de spotters vonden ook kameleons, en die zijn een stuk lastiger te vinden.

Daarna gingen we nog naar een uitzichtpunt, waar we een mooi uitzicht op de omgeving hadden:

Na afloop van deze wandeling, en het betalen van een fooi, gingen we terug naar het restaurant, waar we een heerlijke lunch hebben gehad. We waren wel de enige klanten. Het restaurant was al een aantal maanden open, maar het lodge-gedeelte was nog niet klaar en zou in juli geopend worden. Juli, augustus en september zijn hier de belangrijkste maanden voor toeristen. Vanaf oktober komt de regen en de cyclonen en kan alles blank staan. Het droge seizoen begint dan meestal weer in april/mei.

Na de lunch moesten we nog 4 uur rijden tot onze volgende bestemming, Isalo Ranch, dat dicht bij Isalo National Park ligt. We kwamen er rond half 6 aan en kregen dit keer een bungalow toebedeeld. We hadden verwacht dat het weer warm zou zijn, maar dat viel erg meer, het koelt hier voldoende af in de avond.

Volgens beschrijving had de lodge een uitstekend restaurant. Wij konden dat echter na onze maaltijd niet beamen. We kregen taai rundvlees in groene peper saus met blokje aardappel, verder geen groente of iets. Die hadden we er apart bij moeten bestellen. Hopelijk is het morgen beter.

Maandag 26 mei 2025

Vandaag staat de langste wandeling van onze reis op het programma. Bij de wandeling is een lunch (barbecue) ingesloten. We gaan met een lokale gids het Isalo National Park in. Dit park ligt iets hoger en is vooral een plateau waar je kunt wandelen. Deels loopt er een riviertje doorheen met 3 pools, waar je kunt zwemmen. Gezien de temperatuur van het water (onder de 20 graden), zagen wij daar maar vanaf.

De avond tevoren hadden we al afspraken gemaakt met onze lokale gids. Met de auto reden we eerst richting het park en bij de parkeerplaats begonnen we onze wandeling, eerst wat omhoog en dan over het plateau. De gids vertelde veel over de planten die we zagen, en liet ons ook een schorpioen zien die onder een steen zat.

Na een aantal kilometers kwamen we bij het eerste zwembad en vervolgens liepen we een aantal kilometers over het plateau.

Uiteindelijk moesten we via veel in steen uitgehouwen trappen omlaag naar de rivier, waar de camping was en waar onze lunch werd bereid. Natuurlijk hadden we de dag ervoor al de glutenallergie doorgegeven en besproken wat we zouden eten. De lunch was overheerlijk, een stokje met rundvlees en groente, en daarbij ‘fried rice’, een soort nassi, maar dan zonder de nassikruiden. En daarna verse ananas en banaan.

Hier waren ook 3 soorten lemuren of maki’s actief. De ringstaartmaki en bruine maki hadden we al snel gezien, en op de terugweg zagen we ook de witte maki nog.

De maki’s wilden zelfs graag mee-eten, vooral toen ze de banaan roken:

Daarna zijn we verder gewandeld langs de rivier omhoog. Het was soms een smal pad en soms dicht langs het water. Maar uiteindelijk kwamen we bij de 2 andere pools aan.

Na een pauze hier zijn we weer teruggelopen naar de camping en vandaar naar de parkeerplaats waar Aina op ons stond te wachten. In totaal hadden we ongeveer 13,5 km gelopen en 330 hoogtemeters gemaakt.

Van de gids hebben we nog een t-shirt gekocht waarmee we de lokale gemeenschap steunen. In het dorp wonen ongeveer 20 000 mensen, die allemaal van de landbouw of het toerisme moeten leven.

Daarna zijn we teruggereden naar onze lodge en hebben daar verder gerelaxed. In de tuin vonden we ook nog een koffiestruik en kaneelboom.

Dinsdag 27 mei 2025

Vandaag is even de laatste dag dat Aina onze chauffeur en gids is. Hij brengt ons vandaag naar de kust, wij logeren 2 dagen in een hotel in Ifaty. Dit dorp ligt ten noorden van de grotere stad Tulear. We rijden deze ochtend iets eerder weg, om 7 uur. We gaan eerst anderhalf uur rijden en komen dan bij het bos van Zombitse, waar we weer een wandeling gaan maken.

Wanneer we daar aankomen, staan de gids al klaar voor ons en met hem weer spotters. Dit keer is het een vlakke wandeling door soms smalle paadjes door het bos. Allereerst laat hij ons een slapende nacht-lemuur zien, de sportive lemuur.

Daarna hebben we ook de witte maki weer gezien, dezelfde soort dan we de vorige dag ook gezien hadden:

Dan hebben we ook nog een aantal kameleons gezien, waarvan 1 er door Tineke gespot werd. Dit waren dezelfde soorten die we al eerder gespot hadden. En we zagen ook nog een mooie gekleurde gekko en een grote vogel, maar ik weet nog niet welke soort het is.

Het was een leuke wandeling, maar ook weer niet erg bijzonder. Na ongeveer een uur waren we terug bij ons uitgangspunt en zijn we in de auto gestapt en verder gereden. We moesten nu nog 4 uur rijden tot Tulear, en dan nog ongeveer 45 minuten tot ons hotel.

De weg was weer behoorlijk slecht, soms grote gaten. Gelukkig was de weg over het algemeen breed, waardoor passeren goed ging. Af en toe kwamen we door dorpen, waar het dan meestal druk was van de mensen op straat. Maar daarbuiten zag je maar weinig verkeer. In personenauto’s waren het vooral toeristen, met een lokale chauffeur, soms ook bekenden van Aina.

We kwamen net na 1 uur in Tulear en daar zijn we eerst bij een bank gestopt, omdat ons geld weer minder werd. Het is tellen in grote bedragen, we hebben ongeveer 3 000 000 Ariary uitgegeven (is dus 600 euro). Het eten is hier meestal spotgoedkoop en voor de rest (buiten water) hebben we niet veel nodig. De toegang voor alle parken was al ingesloten bij de reissom. En natuurlijk betaalden we ook fooien voor de gidsen, spotters en bagagedragers.

Daarna zijn we naar ons hotel gereden, dat pal aan zee ligt. Het hotel had ook een mooi zwembad, maar toen we de temperatuur van het water voelden, was het toch een beetje te koud. Onze chauffeur Aina ging ons nu achterlaten, hij gaat de komende 2 dagen naar Antananarivo rijden, waar hij ons dan weer ontmoet op vrijdagochtend. Wij hebben het gemak van 2 dagen uitrusten en donderdagavond terugvliegen naar Antananarivo.

Na aankomst hebben we eerst wat gegeten, dat was er deels bij ingeschoten. De rest van de dag hebben we wat gerelaxed bij ons huisje en een uitstekend diner gehad in het restaurant van het hotel. Tineke had vis, en dat was dus een hele vis en was erg lekker

Bij het hotel waren ook mogelijkheden om te duiken en snorkelen. Tineke had nog nooit gesnorkeld, dus we hebben een afspraak gemaakt om de volgende ochtend te gaan snorkelen op een nabijgelegen lokatie.

Woensdag 28 mei 2025

Na een goed ontbijt, met voor Tineke pannenkoeken van cassave meel, die lekkerder waren dan de gewone pannenkoeken, werden we om kwart voor negen opgepikt voor het snorkelen. Het snorkelen werd georganiseerd door een ander hotel, en de eigenaar, die ons zelf ophaalde, bleek een Fransman te zijn die hier al 20 jaar woonde en duik instructeur was.

Hij bracht ons naar 2 lokale mannen, waarvan er 1 onze snorkel instructeur was en de ander de stuurman van de boot. De boot was een plaatselijke piroque, dezelfde bootjes als waar de lokale vissers mee vissen, een soort veredelde kano met zijsteun. Op de foto hieronder zie je zo’n boot, maar helaas heb ik van onze tocht geen foto’s, omdat ik de camera of mijn telefoon niet wilde meenemen.

Onze boot had echter wel een motortje, en daarmee zijn we naar het rif gevaren dat een eindje verder lag. Dit was een koraalrif en dat was de interessantste plek om te snorkelen.

Omdat het water maar 24 graden was, kregen we trouwens wel eerst een wetsuit aangepast, zodat we niet zo koud zouden worden. Bij het koraalrif aangekomen, zijn we met flippers en snorkel te water gegaan en na een korte uitleg van onze instructeur zijn we gaan snorkelen. Ik had al eerder gesnorkeld, maar voor Tineke was het even wennen aan de manier van ademhalen. Dat ging na een paar minuten ook goed en daarna hebben we met de instructeur een stuk langs het koraalrif gezwommen en zowel koraal als vissen bewonderd. We hebben tientallen soorten vissen gezien, in allerlei kleuren. Het koraal leek eerst nogal kleurloos, maar met het juiste zonlicht zag je ook de mooie kleuren van het koraal. En we zagen ook allerlei andere dieren en planten, waaronder een kreeft.

Het lastige met snorkelen is om rustig adem te blijven halen, maar soms krijg je water binnen en dan moet je even stoppen. Aan het eind kreeg ik nogal veel water binnen, en kwam ik niet meer echt verder. Samen met de instructeur zijn we toen terug naar de boot gezwommen en zijn we weer aan boord geklommen. We waren ongeveer een uur in het water geweest, schat ik.

De terugreis werd grotendeels zeilend gedaan, we hadden wind mee en onze instructeur hing het zeil uit, waardoor we daarmee terug vaarden naar de kust.

Het was een mooie ervaring en schitterend om allerlei kleuren visjes te zien en ook het koraal. We hebben geen grotere vissen gezien, het was vooral aquarium grootte.

Dit hotel organiseerde ook een wandeling door het dorp en we hebben gelijk afgesproken de volgende ochtend met deze wandeling mee te gaan. Onze vlucht die avond is pas om 20 uur, dus we hebben nog bijna de hele dag morgen.

We werden teruggebracht naar het hotel en daar hebben we ons eerst afgespoeld in het zwembad. We hadden gisteren al gevoeld dat het water niet erg warm was en dat klopte. Helaas gleed is uit op het trappetje en gleed ik pardoes het water in. Daarna viel het wel mee, maar koud bleef het toch.

Daarna hebben we geluncht en de rest van de middag gerelaxed op het terras van ons huisje. De vissers die in de ochtend uitgevaren waren, kwamen ook allemaal terug naar de kust.

In de loop van de middag haalde de wind behoorlijk aan, waardoor het buiten helemaal niet warm aanvoelde,  hoewel het onbewolkt was. De temperatuur was 27 graden

Donderdag 29 mei 2025

Mijn collega uit Argentinië was de week na de Pasen in Zuid-Afrika om zijn zonnebloem-proeven te bekijken. Helaas hadden we pech met het weer, want zowel woensdag als donderdag regende het hier pijpenstelen en was er geen sprake van dat we het veld in zouden kunnen gaan. Gelukkig was het vrijdag weer zonnig en droog, waardoor we die dag nog proeven konden bezoeken.

Omdat er niet iedere dag vluchten naar Zuid-Amerika zijn, bleef hij echter tot zondagmiddag in Zuid-Afrika en een paar weken geleden had ik hem voorgesteld om op zaterdag iets te gaan bekijken. Pilanesberg National Park is 2 uur rijden van ons, het Krugerpark 4 uur. Hij vond het wel leuk om naar het Krugerpark te gaan, dus toen heb ik gezocht naar accommodatie voor 1 nacht. Uiteindelijk vond ik nog plaats bij Skukuza Safari Lodge, dit is een vrij nieuwe lodge, met wat luxere accommodatie dan normaal in het Krugerpark (en ook hogere prijzen). Ik heb geboekt voor 1 nacht voor hem en Tineke + mijzelf. Onze tijd was beperkt, want zijn vlucht naar huis was zondagmiddag om 15.05 uur vanaf Johannesburg. Dat betekende dat we zondagochtend om 6 uur moesten vertrekken, om zonder haasten rond 12-13 uur in Johannesburg te zijn.

Op zaterdagochtend zijn we om 6 uur vertrokken. Dit keer was ons doel via crocodile bridge gate naar binnen te gaan, en daar waren we rond 10.45 uur. We waren vrij vlot binnen, en we hadden nog een voordeeltje, want Mariano werd als local gezien, terwijl ik het wel goed had opgegeven. Dat maakte de toegangsprijs een stuk lager (R128 ipv R450).

Tijdens onze rit naar eerst Lower Sabie en dan Skukuza hebben we eigenlijk alle normale dieren wel gezien. We hebben zelfs leeuwen gezien, alleen lagen die behoorlijk ver weg en onder struiken, waardoor we dus alleen de oren hebben gezien en een foto geen zin had.

Na een lunch bij Lower Sabie zijn we naar Skukuza gereden, waar we rond 16 uur aankwamen. Na het inchecken besloten we nog een laatste rondje te rijden, voordat de poort dicht ging om 18 uur. We zagen eigenlijk niet zoveel bijzonders, tot we bijna weer terug waren bij Skukuza. Er stonden een paar auto’s voor de brug en uiteindelijk bleek hier een luipaard in de boom te liggen. Het werd al schemerig, dus het was niet zo makkelijk een goede foto te maken, maar uiteindelijk lukte het toch, ook al omdat het niet druk was en het beest dichtbij lag. Jammer genoeg konden we zijn kop niet zien.

De lodge zelf was goed, de kamers een stuk luxer dan de normale huisjes in het Krugerpark. Alleen heb je dan dus helemaal geen Krugerpark gevoel meer. Ook het restaurant was niet echt aantrekkelijk, waardoor we in een van de andere restaurants in het kamp gegeten hebben.

De volgende ochtend vertrokken we om 6 uur, met een ontbijtpakket van het hotel. Bijna direct buiten de poort kwamen we een aantal hyena’s tegen, maar daarna hebben we niet veel bijzonders meer gezien. Na een koffie bij Afsaal zijn we rond 8 uur het park uitgereden. Onderweg was het verder niet druk, waardoor we rond 12.15 uur bij OR Tambo aankwamen en Mariano ruim de tijd had om zijn vlucht te halen. Het was echt een flitsbezoek aan het park, met als hoogtepunt de luipaard in de boom. Het was al even geleden sinds we zo goed een luipaard hebben gezien.

Een aantal foto’s van ons bezoek vind je hieronder:

In Zuid-Afrika zijn er met de Paasdagen 2 extra vrije dagen, de goede vrijdag voor Pasen en de Paasmaandag. Dat betekent dat we 4 dagen vrij hebben en een paar weken voor de Pasen besloten we te kijken of we deze 4 dagen in het Krugerpark konden doorbrengen. Omdat we laat met boeken waren, moesten we nemen wat beschikbaar was. Uiteindelijk betekende dit dat we op vrijdag het laatste huisje in Pretoriuskop restcamp hadden, op zaterdag het laatste huisje in Letaba restcamp en op zondag hadden we een huisje in Mopani restcamp. In dit kamp hadden we nog nooit de nacht doorgebracht (maar we waren er al wel meerdere keren geweest).

Op vrijdag zijn we om 6 uur vertrokken en na een vlotte rit waren we rond 10 uur al bij Malelane gate. Eerst zijn we via de S114 naar Afsaal gereden, waarbij we onderweg een aantal neushoorns tegenkwamen.

Na een lunch bij Afsaal zijn we richting Skukuza gereden, en vandaar uiteindelijk naar Pretoriuskop.

Onderweg kwamen we allerlei dieren tegen, maar helaas geen grote katten.

De volgende dag hebben we voor het ontbijt een rondje bij Pretoriuskop gereden, en na het ontbijt zijn we vertrokken richting Skukuza, dan Tshokwane, dan Satara en uiteindelijk Letaba. Onderweg hebben we weer allerlei dieren gezien, maar helaas weer geen grote katten. We hebben nog de S100 bij Satara gereden, de weg die bekend staat om zijn leeuwen en luipaarden, maar helaas ook daar niets. Wellicht kwam het ook door de warmte, want het was midden op de dag bijna 38 graden. Wel hebben we aan het eind van de dag nog een kameleon op de weg gezien. Het was een tijd geleden dat we dat dier gezien hebben.

Op zondag hoefden we slechts van Letaba naar Mopani te rijden, dat was een relatief korte afstand, waardoor we allerlei extra rondjes konden rijden. Het was weer erg warm en wellicht daardoor hebben we weer geen grote katten gezien.

Op de laatste dag, met onze terugreis naar huis, hebben we voor het ontbijt weer een plaatselijk rondje gereden bij Mopani en na het ontbijt zijn we vertrokken richting huis. Omdat we nu vrij noordelijk zaten, was de beste weg naar Phaloborwa gate te rijden en vandaar naar de N1 en via Polokwane naar huis richting Pretoria. We wisten dat het die dag druk zou zijn op de weg, dus we hadden voldoende tijd ingepland.

Richting uitgang kwamen we eerst op de weg grote insecten tegen op de weg, het bleken koringkrieken, oftewel armoured cricket in het Engels, te zijn. Ze werden nogal eens overreden door auto’s en dan aten de levende hun eigen soortgenoten op.

Onderweg kwamen we weer een kameleon tegen, maar andere bezoekers hebben het dier naar de kant van de weg gebracht, waardoor Tineke het dier zelfs niet gezien heeft.

En vervolgens kwamen we ook nog een slang op de weg tegen. Na het bestuderen van de dierengids, denken we dat het een common egg-eater is:

We waren rond half 11 uiteindelijk bij de uitgang van het Krugerpark en vandaar zou het ongeveer 6 uur zijn naar huis. Maar dat viel helaas tegen. Het eerste stuk ging vlot, deels door de bergen, maar daarna kwamen we op een plaats waar een kerkelijk evenement net afgelopen was, waardoor het erg druk op de weg was. Uiteindelijk kwamen we toch bij Polokwane bij de N1 en vandaar zou het snelweg zijn. Maar ook op de snelweg was het erg druk. Wij stopten even bij een tankstation, maar toen bleek het onmogelijk terug op de snelweg te komen (de weg werd geblokkeerd door auto’s), waardoor we de oude weg opgingen. Dit bleek echter in ons voordeel, want we zagen op de snelweg een grote file, die bij ons een stuk minder was. Uiteindelijk kwamen we na een aantal omwegen weer richting snelweg, alleen was er toen een ongeluk gebeurd. En wat er toen gebeurde is typisch Zuid-Afrika. Allereerst kwamen er allerlei auto’s door de linkerberm ons voorbij, daarna ook de rechterberm (verkeerde kant dus) en uiteindelijk ook op de baan van het tegemoetkomende verkeer. Chaos dus op de weg. Uiteindelijk kwamen we dan toch weer op de snelweg, echter daar was het inmiddels zo druk dat het verkeer niet meer lekker doorreed. De eerste auto’s gingen toen al in volle vaart over de vluchtstrook, terwijl daar ook nog soms mensen liepen of auto’s stil stonden. En uiteindelijk kwamen we in een grote file voor het tolstation terecht, waarbij veel auto’s dan ook nog de vluchtstrook gebruikten als rijstrook. Uiteindelijk hadden we hier een oponthoud van zeker 25 minuten. Wij hebben een e-tag en zouden eigenlijk moeten kunnen passeren, maar met maar 2 rijstroken gaat dat lastig. Uiteindelijk bleek men toch het tolsysteem uitgezet te hebben en kon iedereen gratis passeren.

Uiteindelijk waren we rond half 6 thuis en had het ons bijna 2 uur meer gekost om thuis te komen. De volgende keer kunnen we beter een andere dag reizen.

Hieronder een impressie van de dieren die we gezien hebben:

Begin januari hadden we besloten een Camino in Zuid-Afrika te gaan wandelen. Een Camino is een wandelroute waarbij je van accommodatie naar accommodatie loopt en waarbij je bagage over het algemeen vervoerd worden. Er worden in Zuid-Afrika vele Camino’s aangeboden, waarbij je vaak in groepen loopt. Wij wilden liever individueel lopen  en zo kwamen we bij de Cape Camino uit (capecamino.co.za). De totale route is 38 dagen, maar je kunt ook stukken van deze route lopen. Wij hebben voor het Winelands deel gekozen. Het is 7 dagen wandelen in vooral de wijnstreek van Zuid-Afrika, dicht bij Kaapstad. Het werd ons aangeraden niet midden in de zomer te gaan wandelen, en zo kwamen we uit op eind maart/begin april. De route is flexibel en hangt af van de beschikbaarheid van de accommodaties. We boeken 7 dagen wandelen, maar weten niet precies hoe onze route eruit gaat zien. Dat horen we pas een paar weken voor vertrek van de organisatie. Toen we deze route ontvingen, bleek dat we niet op de officiële dag 1 van de route beginnen, maar op dag 3, en dan ook eindigen op dag 9.

Op zaterdag 29 maart zijn we van Johannesburg naar Kaapstad gevlogen. Aldaar werden we opgehaald door de gastheer van onze eerste accomodatie, boerderij Blou Porcelein. Dit is wel tegen extra betaling, maar om nu een auto voor een week te huren en verder niet te gebruiken, leek ons ook niet echt handig.

Onderweg kwamen we aan de praat en bleek dat op deze boerderij tarweproefvelden lagen (niet nu, maar in de winter). Toen we er uiteindelijk waren heb ik het nagekeken en bleek dat ik eind oktober 2024 op deze boerderij geweest was om deze tarweproefvelden te bekijken.

Onze accommodatie was wel erg primitief. Het was een hokje in de schuur, zonder echte ramen en ventilatie, met een gootsteen en douche buiten. Het eten dat we kregen was ook niets bijzonders. Onze gastvrouw was Theresa en zij zou ons aan het eind ook weer terugbrengen naar het vliegveld van Kaapstad.

De volgende ochtend zou onze chaperone (de plaatselijke gids) om 8 uur komen om met ons de eerste wandeling te gaan lopen. Bij deze Camino wordt je meestal door een gids begeleidt (is ingesloten bij de prijs) voor de veiligheid en de route, en ook omdat de route nogal eens over privéterrein gaat.

Onze gids Willem was een kunstenaar uit Riebeek-Kasteel, waar we naartoe zouden wandelen. De eerste boerderij was in de buurt van Hermon gelegen. We liepen grotendeels over boerenland, soms boerenwegen in de richting van Riebeek-Kasteel. De route was totaal ongeveer 13 km, met een hoogteverschil van ongeveer 225 m. Op een gegeven moment kwamen we ook in een weiland waar een groep stieren liep, waarvan sommige erg imposant. Gelukkig waren deze niet agressief en konden we ze zonder problemen passeren.

Rond 11 uur kwamen we al in Riebeek-Kasteel aan. Dit is een mooi dorpje met winkels en restaurants. Na koffie te hebben gedronken met de gids, hebben we afscheid van hem genomen, nadat hij ons bij de accommodatie had afgezet. Dit keer was het een stuk beter, een mooie kamer met normale voorzieningen. Na even opknappen zijn we eerst het dorp gaan verkennen, ook om te lunchen. Dit hebben we gedaan bij een Frans/Europees restaurant (Au Bouchon Rouge). De middag hebben we vooral gerelaxt en voor de avond was er voor ons een tafel gereserveerd in een ander restaurant (La Parrilla). In beide restaurants hebben we goed kunnen eten. In Riebeek-Kasteel staat trouwens geen kasteel, mocht je dat denken. De naam is ontleend aan de berg die ernaast ligt, de Kasteelberg. Hij zou de vorm van een kasteel hebben, maar daar moet je wel erg veel fantasie voor hebben.

De volgende dag zou onze gids om half 8 bij ons zijn. We zouden dan naar een bistro lopen op 5-6 km afstand. Daar zouden we dan ontbijten. Elsie was onze gids vandaag en de route zou ons naar Gouda leiden. De Gouda in Zuid-Afrika is een stuk kleiner dan deze in Nederland, het werd in onze routebeschrijving omschreven als een ‘one-horse-town’.

Maar eerst kwamen we na ruim 5 km bij onze ontbijtstop, Deli-Co. Dit is een gigantische schapen-slachterij, maar daarnaast hadden ze ook een winkel en bistro. In de bistro kregen we ons ontbijt, roerei, spek, champignons en toast. En bij Tineke was de toast vervangen door avocado. Dit was een goed ontbijt waarop we de rest van de wandeling zouden kunnen voltooien. De totale wandeling zou rond de 20 km bedragen.

Waar het stuk naar de Deli-Co al saai was, rechte grindwegen met veel stof van passerende auto’s, veranderde dat niet veel voor de rest van de route. We liepen langs boerenakkers, waar niks groeide vanwege de zomerdroogte en waar straks tarwe en canola gezaaid zou worden. Dat zijn dus wintergewassen hier, met een oogst in november. Die kunnen hier dan groeien omdat er in de winter regen valt.

Het werd steeds warmer, de zon scheen uitbundig en er was nauwelijks beschutting onderweg. Uiteindelijk kwam rond 13 uur Gouda in zicht en kwamen we bij onze bestemming aan (na 20 km). Wij zouden slapen in een accomodatie bij mensen thuis. Zij waren echter aan het verbouwen, dus we kregen een kamer bij de buurman.

Waar Tineke een lunch bij zich had (rijstwafels met pindakaas), moest ik nog een lunch zien te bemachtigen. Er waren 3 kleine supermarkten naast onze accommodatie, maar er was niet echt veel lunchwaardigs verkrijgbaar. Uiteindelijk heb ik 2 muffins gegeten (die ik nog bij me had) en een zakje chips. Er was ook verder geen restaurant o.i.d.

Die avond zouden we bij onze gastheer/dame gaan eten, we hadden een braai in het vooruitzicht. De gastheer is slager en het vlees was dan ook goed en erg mals. Daarbij een ovenschaal met aardappelen en gemengde groentes, erg lekker allemaal.

Morgen moet er wel weer een goede lunch mogelijk zijn, want we lopen dan naar Tulbagh, waar goede voorzieningen zijn. Het zal een wandeling van 16-18 km zijn en onze chaperone is dit keer de zus van de slager. De route zou ook minder saai dan vandaag moeten zijn.

Dag 3 is inderdaad een minder saaie route, we moeten omhoog, over een pas, want Tulbagh ligt aan de andere kant van de berg. En dit keer lopen we niet langs de weg, maar langs een kanaaltje dat richting voëlvlei dam  gaat. Het brengt water vanuit de bergen naar dit meer. Kaapstad krijgt zijn drinkwater vervolgens vanuit dit stuwmeer.

Wanneer het kanaal afbuigt naar het stuwmeer, gaan wij via een wandelpad omhoog naar de pas en uiteindelijk komen we dan bij de weg uit die ook omhoog gaat. Deze weg kruist de rivier die ook door het dal loopt en wij steken over en gaan vervolgens op een paadje langs de spoorlijn verder. Een klein stukje lopen we ook over het spoor, maar er werd ons verzekerd dat er bijna nooit een trein rijdt.

Uiteindelijk komen we bij een tuincentrum aan, waar ook een café is waar we koffie kunnen drinken. Na de koffie moeten we nog naar het dorp Tulbagh lopen, dat is een lange rechte weg het dorp in.

Onze accommodatie is Wittedrift Manor, het lijkt een oud huis, helemaal in oude stijl ook ingericht. We horen echter later dat het huis in 1975, maar in oude stijl, gebouwd is. Het is dan bijna middag en we willen ergens iets eten. We komen uit bij Chef & Co, waar ze een broodje voor mij en een glutenvrije salade voor Tineke hebben. Wel slagen ze er nog in om mij eerst het verkeerde broodje te geven (terwijl er bijna geen gasten zijn). Daarna hebben we nog wat water en andere zaken gekocht bij de SPAR en de rest van de middag hebben we vervolgens gerelaxt in het hotel. Die avond gaan we eten in Readers, dit is een restaurant dat gerund wordt door de eigenaresse van het hotel en dicht bij het hotel ligt. Ze was speciaal voor ons open, want normaalgesproken is ze op dinsdag dicht. En ze had werk gemaakt van de glutenvrije maaltijd, alles was aangepast zodat Tineke ook boboti kon eten. Het was allemaal erg lekker, alleen veel te veel. De eigenaresse was zelf ook een lekkere eter, denken we, want ze was behoorlijk kolossaal.

De volgende ochtend zou ze ons ook een ontbijt meegeven, daarvoor had ze dan speciaal glutenvrij brood gebakken. Volgens de planning die we hadden zou er die dag geen chaperone zijn, maar deze bleek er toch te zijn voor het eerste deel van de route. We konden kiezen voor een korte route (7 km) of een mooiere, maar langere route (13km). We kozen natuurlijk voor de langere en hiervoor ging de gids mee, want deze liep over privéterreinen. En inderdaad was het een mooie route door de fruitboomgaarden. Helaas was al het fruit al geoogst. Uiteindelijk kwamen we na ongeveer 9 km bij Wine Estate Montpellier aan. De route liep over deze estate vervolgens verder naar Oudekloof Wine Estate. Omdat het nu zichzelf wees, nam de gids hier afscheid van ons. We konden een kop koffie drinken bij Montpellier en dat hebben we dan ook eerst gedaan. Daarna zijn we verder gelopen en het laatste stuk ging omhoog, omdat Oudekloof tegen de helling geplakt ligt. Vandaar zouden we de volgende dag verder gaan, de pas over en dan weer de farmlands in.

We waren nu weer voor de middag op de plaats van bestemming (13 km gelopen) en konden die middag weer relaxen, met een mooi uitzicht op het dal en het zwembad. Het zwembad zag er mooi uit, maar het water was nogal fris, dus we hebben niet gezwommen.

In dit hotel waren meer gasten die ook gewandeld hadden en de eigenaren organiseerden tegen de avond een tocht met de trekker naar de bergtop, waar we dan de zonsondergang konden zien, onder het genot van een hapje en een drankje. De wind was echter de middag behoorlijk aangehaald en boven op de top stond heel veel wind. Gelukkig konden we een luw plekje vinden om wat te nuttigen en de zonsondergang te zien.

Na terugkomst hebben we met alle gasten en de gastheer en -dame de avondmaaltijd gebruikt, nigeriaanse kip met rijst. Tineke kreeg de kip apart geserveerd vanwege de gluten. De schuur waar we de maaltijd nuttigden stond helemaal vol met prullaria.

De wind bleef de hele nacht waaien en toen we ’s ochtends wakker werden, waaide het nog steeds behoorlijk hard.

De vijfde dag zou onze langste wandeling van de week betekenen. Volgens opgave 26 km, waarbij we eerst omhoog gingen naar de Oudekloof pas en dan afdalen naar de farmlands. Onze gids was nu een getrainde wandelaar. Ik merkte dat gelijk op de eerste 100 meter, waar hij al gelijk een voorsprong nam. We hadden nu 2 x een gids gehad die wij eruit liepen, maar deze gids liep ons er steeds uit. Hij was ook niet zo spraakzaam, dus dat was wellicht ook een reden. De klim omhoog was goed te doen, ook al omdat het pad een vlak betonpad was. De afdaling was lastiger, met veel losse stenen soms. Het lastigst was echter de wind, er stond een sterke wind in de rug, waardoor je moest oppassen niet om te waaien.

Uiteindelijk kwamen we weer beneden bij het kanaaltje uit, dat we 2 dagen eerder ook waren gepasseerd. We zijn een tijd langs dit kanaal gelopen en dan uiteindelijk via een boerderij richting de doorgaande weg gelopen. Daar aangekomen hadden we er al weer 13 km opzitten. Het zou die dag erg warm worden (36 graden), maar door de wind hadden we er op dat moment nog maar weinig last van. We staken de verharde weg over en via andere boerderijen liepen we verder richting onze eindbestemming, Sandvlei farm. De wegen waren goed, grind maar vlak, en vaak een beetje glooiend. Tegen de middag werd het toch weer warm, maar de wind hielp een beetje om het dragelijk te houden.

Uiteindelijk kwamen we rond 12.45 uur bij onze accommodatie aan. Dit was een voormalige school, die omgebouwd was tot pelgrims-accommodatie. In het gebouw stonden 7 bedden, een keukentje, zitgelegenheid en 2 badkamers. Omdat wij de 2 enige gasten waren, hadden we dit allemaal voor onszelf.

Het duurde even voor onze bagage ook aankwam, maar we konden al weer de rest van de middag relaxen. Omdat het in de middle of nowhere lag, viel er verder ook niets te beleven.

Om 4 uur kwam onze gastvrouw even langs. Ze ging schapen/lammeren voeren en Tineke is even met haar meegegaan om te kijken. Om 6 uur kwam ze ons eten brengen (lam, groente, sla en zoete aardappel). Het was inmiddels erg warm binnen en ook toen het donker werd koelde het nauwelijks af. We konden een paar ramen openzetten, maar de temperatuur binnen bleef de eerste uren erg hoog. Pas in de loop van de nacht koelde het verder af en konden we weer onder een laken slapen.

De volgende ochtend moesten we ongeveer 16 km lopen naar de volgende boerderij, Nuwefontein. Het zou een gemakkelijke route zijn en we hadden dan ook geen chaperone/gids. Er stonden overal pijlen langs de route en inderdaad was het niet lastig. We liepen vooral over boerenwegen en langs boerderijen en tijdens de hele wandeling hebben we geen auto gezien. Het terrein ging wat op en neer, maar overal was het droog en dor. We zagen af en toe wat schapen lopen, en toen we dichter bij onze bestemming kwamen zelfs nog meer. De boerderij die onze bestemming is, was namelijk een schapenboerderij. De temperatuur liep ook gestaag weer op en toen we over waren, was het al weer behoorlijk warm. De wind maakte het nog een beetje uit te houden, maar die viel vervolgens ’s middags ook grotendeels weg.

Onze hotelkamer was dit keer in de paardenstal gebouwd, met gemeenschappelijke toiletten en douchen. Maar we waren weer de enige gasten, dus dat maakte niet zoveel uit. Het dak was ongeisoleerde golfplaat, en in de loop van de middag werd het dan ook erg warm op onze kamer. We konden op het terras zitten in de schaduw, maar het grootste gebrek was een goede stoel, zoals we al zo vaak hadden meegemaakt.

Rond 6 uur konden we bij de gastvrouw in huis eten. Hier kwamen we aan de praat met de boer en hij kende zelfs Limagrain. Hij zaaide tarwerassen van ons en kende onze agent in de buurt. Hij had ongeveer 450 ha tarwe en zaaide daarbij medics. Ik wist eerst niet wat dat was, maar uiteindelijk bleek het een soort lucerne te zijn dat voor groenbemesting zorgde. Zijn opbrengsten per ha waren gemiddeld 2.5 tot 3 ton, met een regen van gemiddeld 280 mm per seizoen. Daarnaast had hij ongeveer 500 schapen. Door de lage tarweprijs was het echter niet een echt goede business.

Zoals iedere keer was het eten weer aangepast aan Tineke, dit keer een glutenvrije curry met rijst en salade. En weer was het een lekkere maaltijd. Die avond was het weer erg warm in onze slaapgelegenheid en duurde het vrij lang voor de temperatuur daalde. En toen we ’s ochtends wakker werden, was er geen elektriciteit. Dat bleek vaker voor te komen, er zat ergens een fout in de lijn van Eskom. Rond 9 uur kwam de stroom echter terug.

Die ochtend, de dag van onze terugreis, konden we nog een route op de boerderij lopen, maar gezien het dorre en droge landschap hebben we daar maar vanaf gezien. We werden om 11 uur opgehaald om naar het vliegveld te gaan. Daarvoor aten we een ontbijt met fruit en eieren bij de mensen thuis. Theresa, onze gastvrouw van de eerste dag, kwam ons ophalen en bracht ons naar het vliegveld. Onderweg kwamen we aan de praat en bleek dat ze ook een gids was die toeristen rondleidde in Kaapstad. Bovendien was haar vader van Duitse origine en daardoor had zij nog steeds een Duits paspoort, wat het reizen vergemakkelijkt. Zij ging binnenkort de Spaanse camino lopen (naar Santiago de Compostella). Onderweg hadden we ook al meerdere mensen ontmoet die deze al gelopen hadden (alle Zuid-Afrikanen).

De terugreis naar huis verliep verder vlot, we waren rond 18 uur weer in Johannesburg.

Aan het eind was het een leuke ervaring, ook al omdat je veel meer met de plaatselijke bevolking in aanraking komt. Het is voor herhaling vatbaar, maar niet om de hele route te lopen. Er is nog een strand-sectie en een peninsula sectie die ons wel leuk lijkt.

De route die we gelopen hebben kun je op het kaartje hieronder zien:

In totaal hebben we 102 km gewandeld, met een totale stijging van 1204 meter. In totaal hebben we daar 20,5 uur over gedaan (netto wandeltijd).

Zie hieronder de wandelingen per dag:

https://www.strava.com/activities/14026830072

https://www.strava.com/activities/14037228710

https://www.strava.com/activities/14046292418

https://www.strava.com/activities/14056334447

https://www.strava.com/activities/14066780783

https://www.strava.com/activities/14075939454

Na terugkomst uit Nederland wilden we nog wel een keer naar het Krugerpark voor een lang weekend. Bij het raadplegen van beschikbaarheid kwam 21-23 februari als geschikt uit de bus. Wel moesten we in 2 verschillende huisjes in Skukuza verblijven, omdat er geen enkel huisje deze 2 nachten beschikbaar was. De eerste nacht hadden we een huisje met een complete keuken, de tweede nacht ontbraken de kookplaatjes.

We zijn vrijdagmorgen om 6 uur vertrokken en waren rond 10 uur bij de poort van het Krugerpark. Al snel zagen we een leeuw, maar die lag nogal verborgen in het gras. En even verder warempel ook 5 neushoorns, waarbij er 3 vlakbij een zonder obstakels ervoor waren.

We zagen de rest van de dag wel allerlei dieren, maar geen bijzondere verder.

De volgende dag zagen we ook weer allerlei dieren, waaronder een leeuw die weer verborgen in het gras was en impala’s probeerde te verrassen. Net als de vorige keer zagen we geen luipaard, maar de rest van de big 5 hebben we dan al wel gezien.

De volgende ochtend zag Tineke, toen we wilden wegrijden, in de boom voor ons huisje een vogel, wat uiteindelijk een purple-crested Turaco bleek te zijn. Deze vogel deed erg zijn best uit het zicht te blijven, maar toch heb ik een aantal foto’s kunnen maken:

Deze vogel hadden we eerder gezien, maar dat was in St. Lucia, aan de oostkust van Zuid-Afrika.

We reden die ochtend van Skukuza naar Lower Sabie, om daar te ontbijten en dan via Crocodile Bridge terug naar huis te rijden. Een aantal weken geleden was er in Skukuza overvloedig regen gevallen, waardoor er een brug was weggespoeld en je via een omweg naar Lower Sabie kon rijden. De vorige dag echter was er een kortere omleiding geopend en we zijn dan ook via deze kortere omweg gereden. Onderweg stonden er 2 auto’s stil en we wisten niet wat ze zagen. Toen we het vroegen, zeiden ze dat er een grote krokodil in de struiken lag en vlak daarbij een luipaard. Wij konden dat maar amper geloven en eerst zagen we de krokodil ook niet. Na omdraaien kwamen we in een betere positie en toen zag ik opeens inderdaad een enorme krokodil:

En toen we daar het zicht op hadden, zag ik ook opeens wat bewegen in de struiken ernaast. En warempel, daar kwam ook de kop van het luipaard in zicht. Het luipaard was wat aan het grommen naar de krokodil:

De krokodil had er echter snel genoeg van en vertrok, waarna we het luipaard ook niet meer zagen. Uiteindelijk hadden we echter daardoor wel weer eens de big 5 in het lange weekend gespot.

Na een ontbijt in Lower Sabie zijn we verder naar Crocodile Bridge gereden en vandaar naar huis.

Hieronder nog een impressie van de dieren die we gezien hebben (zeker niet volledig), waaronder weer veel vogels:

In Januari 2025 zijn we weer naar Nederland gereisd, onder andere om ons nieuwe visum op te halen. Bovendien moesten we even Zuid-Afrika uit, omdat ons bestaande visum op 30 januari 2025 afliep.

De week voor onze reis naar Nederland had ik nog een vergadering in Botswana. Deze vergadering kwam pas ter sprake toen onze vlucht naar Nederland al geboekt was, dus het werd een beetje plannen met de tijd. De vergadering was in Maun, de plaats waar we ook vorig jaar op vakantie waren geweest en vanwaar je de Okavanga Delta mooi kunt bezoeken. Omdat er slechts 1 vlucht per dag is vanuit Johannesburg, moest ik op vrijdag terugvliegen en dezelfde dag weer vertrekken naar Nederland. Omdat de vlucht naar Amsterdam pas om middernacht was, paste dit toch en kon ik zelfs nog naar huis om de koffer opnieuw te pakken en te eten.

Het bezoek aan Botswana was een belevenis op zich. We hadden 3 dagen vergaderingen, maar 1 dag was ingeruimd voor een bezoek aan de Okavanga Delta. We moesten daar voor vroeg op, de bus bracht ons naar het vliegveld om 5.15 uur, en vandaar zouden we met een klein vliegtuigje in de Okavanga Delta vliegen en vandaar met een safari auto en een bootje verder gaan. Toen ik echter ’s morgens wakker werd, was er stromende regen en werd het vertrek uitgesteld. Bovendien viel ook nog de elektriciteit op mijn kamer uit, waardoor ik bij een zaklamp moest douchen. We hadden daardoor tijd te ontbijten (normaalgesproken zouden we het ontbijt meenemen). Het gebouw was niet bepaald op regen berekend, het water kwam langs een lamp naar beneden gestroomd en het terras stond deels blank.

Uiteindelijk werd het toch wat droger en vertrokken we naar het vliegveld, waar we met een aantal vliegtuigjes in de Okavanga Delta werden gevlogen.

Daar aangekomen gingen we met een safari auto verder. Helaas zagen we niet bepaald veel dieren. Uiteindelijk kwamen we bij bootjes aan, waar we met 2 of 3 personen eventjes werden rondgevaren. Door het mindere weer was het wat minder lang dan de bedoeling was.

Daarna gingen we met de safari auto verder naar een lodge waar we een lunch kregen. Daarna met de safari auto weer terug naar het vliegveldje en terug naar Maun.

Op vrijdag ben ik dan teruggevlogen naar Johannesburg. Dan terug naar huis en een paar uur later weer naar het vliegveld voor vertrek naar Nederland.

De eerste week zou ik vergaderingen hebben in Clermont-Ferrand (Frankrijk), maar deze was 2 weken daarvoor geannuleerd, waardoor ik deze eerste week kon werken vanuit Eindhoven, vanaf nu onze vaste locatie bij verblijf in Nederland.

Die eerste week hebben we ook een bezoek gebracht aan mijn schoonouders, en op donderdag hebben we ons nieuwe visum opgehaald in Den Haag. Hier bleek dat, terwijl mijn visum nu geldig is to 31-12-2029, het visum van Tineke maar geldig is to 31-12-2027. We begrepen dat dit normaal is, maar dat we Tineke’s visum eenvoudig in Zuid-Afrika kunnen verlengen.

De tweede week had in een Limagrain congres in Barcelona en verbleef ik van maandag tot vrijdag in het centrum van Barcelona. Hier waren ook enkele Zuid-Afrikaanse collega’s aanwezig, en omdat zijn toch via Amsterdam terug naar Johannesburg gingen, heb ik hen op zaterdag nog wat van Nederland laten zien. We zijn naar Den Haag gereden en hebben ‘Escher in het Paleis’ bezocht. Daarna zijn we nog naar het Vredespaleis gelopen en zo wat van Den Haag bekeken, voor we weer teruggegaan zijn naar Eindhoven, waar zij ook overnacht hebben. Zondagochtend vroeg heb ik hen dan naar Schiphol gebracht voor hun terugreis naar Zuid-Afrika. Wij bleven nog een paar dagen in Nederland, omdat ik bij het boeken niet wist wanneer het visum klaar zou zijn en we wat marge wilden hebben. Omdat het wijzigen van het ticket te duur is, zijn we daarom deze paar dagen nog in Nederland gebleven. Uiteindelijk waren we daardoor donderdagavond 6 februari weer in Pretoria.

Uiteindelijk waren we daardoor bijna 3 weken in Nederland. En vrijdagmorgen was er een leuke verrassing. Zoals al eerder geschreven, heb ik sinds mei 2024 een hybride auto. Deze bleek echter na deze 3 weken niet meer te starten, de accu was helemaal leeg. En wat bleek achteraf. De accu die gebruikt wordt om te rijden is nog gewoon vol, maar de accu die de systemen laat draaien was alleen leeg. Alleen heb je geen mogelijkheid de andere accu te gebruiken voor de systemen. Alleen starten via een andere accu bleek mogelijk, want ook een jumpstarter werkt niet, omdat deze te kort veel ampères geeft. Uiteindelijk heeft een collaga mij geholpen mijn auto aan de praat te krijgen. Waarschijnlijke oorzaak van de lege accu is dat de sleutels in de buurt van de auto lagen, waardoor deze steeds verbinding maken en daardoor de accu leegtrekken. De volgende keer moet ik dus de sleutels meenemen, of verder wegleggen van de auto.

Eind november hebben we onze visumaanvraag voor 4 jaar bij de ambassade van Zuid-Afrika in Den Haag ingediend. Onze terugreis naar Nederland is gepland op 17 januari (ons huidige visum verloopt op 30 januari 2025), ook al omdat ik vergaderingen in Europa heb deze laatste 2 weken van Januari. Onze reis naar Zuid-Afrika is gepland op 6 februari, hopende dat we dan ons nieuwe visum zouden hebben. Maar deze week kregen we al te horen dat we ons visum op kunnen halen bij de ambassade. Dat hadden we niet zo snel verwacht, maar dat betekent dat in principe nu alles voor een langer verblijf in Zuid-Afrika geregeld is. De huur van het huis waar we wonen loopt op 28 februari 2025 ook af, maar inmiddels hebben we deze ook met 4 jaar kunnen verlengen (voor een vaste huurprijs voor 4 jaar). Wel kunnen we ieder jaar, met een opzegtermijn van 2 maanden, opzeggen.

We gaan eind volgende week naar Nederland. Ik heb volgende week eerst nog vergaderingen in Maun (Botswana) en kom dan vrijdagmiddag terug in Johannesburg. Om middernacht vliegen we dan naar Nederland. Dit is een beetje krap gepland, maar deze vergadering in Maun kwam pas laat naar voren, toen we onze vlucht naar Nederland al geboekt hadden (en dat moesten we doen voor onze visumaanvraag eind november). De vlucht wijzigen kost minimaal 400 euro per persoon, dus dat zou het kostbaar maken om te doen. Maar ik heb nog 8 uur tussen aankomst in Johannesburg en vertrek naar Amsterdam en dat moet geen probleem zijn.

De week erop gaan we dan naar de ambassade in Den Haag om ons visum op te halen. De laatste week van januari heb ik vergaderingen van mijn werk in Barcelona, dus dan ben ik de hele week in Barcelona.

Al in Juni hadden we samen met Koen en Rinse een tocht door het Krugerpark geboekt voor de kerst-nieuwjaar periode. Koen en Rinse vlogen, niet als 2 jaar geleden, op eerste kerstdag van Amsterdam naar Johannesburg en wij hebben hen dan opgehaald van het vliegveld.

Na 2 dagen acclimatiseren zijn we op zondag 29 december naar het Krugerpark vertrokken. De route ging nu van noord naar zuid, terwijl we vorige keren altijd van zuid naar noord zijn gereden. Dat betekende dat we in plaats van naar het oosten, nu eerst naar het noorden, naar Polokwane reden, en vandaar naar het oosten naar Phalaborwa gate. Dat betekende ook dat we door de Magoebaskloof gingen, waar het regenachtig en mistig was. Onderweg kwamen we ook nog een gekantelde vrachtwagen vol met kratten bier tegen. Het was er erg druk, want de lokale bevolking was bezig de kratten bier mee naar huis te nemen. Gelukkig konden wij er zonder problemen passeren. We waren rond 6 uur thuis vertrokken en kwamen op de middag bij de poort van het Krugerpark aan. Na een korte stop voor het inschrijven, zijn we naar de dichtsbijzijnde picknickplaats gereden om daar te picknicken. Ons eerste kamp zou Letaba zijn, en dat was niet zo ver. We zijn dan ook nog via een omweg naar dit kamp gereden en kwamen daar rond 15 uur aan. Na inschrijving hebben we vervolgens nog een namiddagrondje gereden. We kwamen er toen achter dat bijna alle gravelwegen afgesloten waren, het bleek er de dag tevoren erg veel geregend te hebben, waardoor die wegen voor auto’s ontoegankelijk waren. Dat was wel een tegenvaller, want dat betekende dat je alleen maar op de hoofdwegen kon blijven. Desondanks hebben we nog allerlei dieren gezien, maar geen katachtigen.

We bleven 2 nachten in Letaba, maar ook de volgende dag konden we nog maar weinig gravelwegen op. De dag erop zijn we nog verder naar het noorden gereden, naar Shingwedzi Rest Camp. Dit is niet het noordelijkste kamp, dat is Punda Maria, maar het ligt toch al vrij ver in het noorden. In Letaba hadden we een zespersoons huisje, terwijl we in Shingwedzi een vierpersoons huisje hadden dat aanmerkelijke kleiner was.

In een van de douches van het huisje in Letaba zat de laatste ochtend een grote spin, waardoor niemand daar wilde douchen. Gelukkig hadden we een tweede douche, zodat we toch allemaal konden douchen:

De dag erop zijn we nog verder naar het noorden gereden, naar Shingwedzi Rest Camp. Dit is niet het noordelijkste kamp, dat is Punda Maria, maar het ligt toch al vrij ver in het noorden. In Letaba hadden we een zespersoons huisje, terwijl we in Shingwedzi een vierpersoons huisje hadden dat aanmerkelijke kleiner was.

Inmiddels was ook duidelijk dat het erg warm was in het park. We hadden iedere dag 36-38 graden, met een nachttemperatuur van 26 graden. Gelukkig hadden we allemaal huisjes met airconditioning. Meestal werkten deze goed, alhoewel ze soms veel lawaai maakten (erg oud). Alleen in het laatste kamp waar we verbleven (Crocodile Bridge Rest Camp) was de aircon niet echt effectief en maakte veel lawaai. Deze was dan ook minstens 30 jaar oud, zo niet ouder.

Bij Shingwedzi kwamen we een kleine antilope tegen die we nog niet eerder gezien hadden, Sharpe’s grijsbok. Deze lijkt een beetje op een steenbok, maar is grijzer van kleur en heeft geen horentjes.

Inmiddels hadden we ook al een aantal ‘african grey hornbills’ gespot. Deze is zeldzamer dan de veel voorkomende yellow-billed or red-billed hornbill. Ze bleken ook schuwer dan deze andere, want het was nog niet zo eenvoudig een goede foto te maken.

Al rijdende van Letaba naar Shingwedzi kwamen we ook over de Steenbokskeerkring, wat betekende dat we officieel nu in de tropen waren.

Meestal gingen we rond de middag ergens op een picknickplaats picknicken.

Wat we dit keer ook regelmatig zagen was de ‘dung-beetles’, oftewel mestkevers. Deze maken bolletjes van olifantenpoep en rollen deze dan weg.

Op de weg kwam je ook heel veel duizendpoten tegen, die tot bijna 15 cm lang konden worden:

De eerste avond in Shingwedzi was Koen’s verjaardag. We zijn daarom ook in het restaurant gaan eten om het te vieren (en het was tevens de jaarwisseling).

In de omgeving van het kamp had het nog niet geregend, zodat het nog erg droog was. In het kamp zelf kwamen we ook nog een reptiel tegen dat we nog niet vaak gezien hadden, een rock monitor:

De tweede avond gingen we weer braaien. Omdat het zo warm was en we niet zoveel dieren zagen, waren we relatief vroeg terug in het kamp en gingen we vroeg braaien. Nog geen 10 minuten nadat we het eten op hadden, gebeurde dit:

En nadat de regen was opgehouden, zag de binnenplaats er zo uit:

Van Shingwedzi zijn we dan na 2 nachten naar Satara Rest Camp gereden. Dat ligt al een stuk zuidelijker en normaalgesproken zitten er veel leeuwen. Toen we er echter aankwamen, had het net enorm geregend en waren alle gravelwegen weer afgesloten. En dit bleef ook zo de volgende dag. Daarom hebben we maar besloten de volgende dag heen en terug naar Skukuza te rijden, want via de verharde wegen kun je verder niet zoveel. Op weg naar Satara kwamen we nog wel een vogel tegen die we nog niet eerder gezien hadden:

Onderweg naar Satara kwamen we ook onze eerste leeuw tegen. Deze lag diep onder de struik vanwege de hitte.

In Satara Rest Camp hadden we de eerste nacht 2 2-persoonshuisjes naast elkaar, er was bij het boeken geen groter huisje beschikbaar. De tweede nacht hadden we echter wel weer een zespersoons huisje.

Door de afsluiting van gravelwegen zijn we richting Skukuza (verder naar het zuiden) gereden, vooral op zoek naar papegaaien. Rinse had nog nooit een goede foto van een papegaai kunnen maken, en wij hadden er nu een paar keer enkele gezien en gefotografeerd. Het is echter lastig spotten, omdat ze meestal in de bomen zitten en een schutkleur hebben. Eigenlijk kun je ze het best vinden door te luisteren, want ze schetteren nogal. En onderweg hadden we geluk, we hoorden ze op een plek schetteren en vonden ze uiteindelijk ook in de boom, diep verborgen in de takken. Het was nog niet zo eenvoudig een foto te maken, maar uiteindelijk is dat toch gelukt/

Bij de papegaaien in de buurt hoorden we ook de roep van de woodland kingfisher (ijsvogel). Deze vogel hoorden we trouwens erg vaak. Hier konden we er dan ook nog een aantal goede foto’s van maken (en dat hebben we vaker gedaan). Het lijkt erop dat deze vogel vaak voorkomt. Bovendien komt deze niet zozeer bij water voor.

Onderweg kwamen we ook langs een rotsformatie (Kruger tablets) en we wisten dat daar klipspringers zaten. We hadden deze nog nooit goed gespot, maar nu hadden we geluk, er liepen een paar klipspringers niet al te ver van de weg.

We kwamen sowieso iedere dag veel roofvogels tegen, en daar hebben we dan ook veel foto’s van. Een van de mooiste roofvogels in het Krugerpark is de bateleur, met zijn zwarte kleur en rode poten en snavel. Vlak voor we terug waren bij Satara zat er dan een bateleur dicht bij de weg en hiervan konden we prachtige foto’s maken.

Helaas konden we dus niet veel gravelwegen op rond Satara. De S100 staat bekend om de vele leeuwen, en we hebben daar in het verleden ook al luipaarden gezien. Deze weg was 2 dagen afgesloten, maar toen we de derde dag vertrokken richting Crocodile Bridge Rest Camp (ons laatste kamp), was deze weer open. Omdat we voldoende tijd hadden, zijn we deze weg toch ingereden en warempel, we kwamen daar 2 leeuwen tegen, waarvan er 1 op de weg liep.

Onze laatste nacht brachten we in Crocodile Bridge Rest Camp door. Dit kamp ligt helemaal aan de zuidgrens van het park, bij de ingang en aan de krokodilrivier. Dit keer hadden we weer 2 2-persoons huisjes, er was hier niets anders, het was ook maar een klein kamp. We wilden hier vooral een nacht doorbrengen om de bushbaby’s te zien. Deze komen rond schemering tevoorschijn. We hebben er inderdaad gezien, maar toen was het al behoorlijk schemerig en was er te weinig licht om nog een foto te maken.

Op zondag 5 juni zouden we weer terug naar Pretoria rijden. Omdat waarschijnlijk veel mensen die dag weer naar huis zouden rijden, wilden we niet te laat uit het park vertrekken. We besloten daarom een vroege ochtensafari richting Lower Sabie te maken, daar te ontbijten, dan terug naar het kamp en spullen inladen en naar huis rijden. We zijn daarbij langs de S28, een gravelweg, naar Lower Sabie gereden. We zagen nog leeuwen, wel vrij ver weg, onderweg.

En onderweg zagen we ook nog 2 uilen in een boom zitten, het was niet al te dichtbij en ze keken vooral naar de andere kant, maar toch duidelijk herkenbaar als een uil.

We kwamen ook nog een martial eagle, een van de grootste roofvogels in het park, met in zijn klauwen de resten van een rock monitor:

Na het ontbijt in Lower Sabie zagen we allerlei mensen naar iets kijken, dat bleek een slang te zijn die in de boom zat:

Na terugkomst in Crocodile Bridge Rest Camp hebben we onze bagage ingeladen en zijn naar huis gereden, waar we rond half 3 aankwamen. Onderweg hadden we niet echt veel drukte. Dat was 2 jaar geleden wel anders, toen we bij iedere tolpoort vrij lang in de file moesten staan.

Waar we de vorige keer wisselende temperaturen hadden, was het nu elke dag erg warm en vochtig, terwijl het ’s nachts ook niet echt veel afkoelde. Dat maakte het wat minder aangenaam. Met dit soort weer is het Krugerpark toch wel een beetje te warm.

In het zuiden van het park had het nog niet al te veel geregend, maar vandaag (zaterdag 11 januari) zien we berichten over overstromingen in de buurt van Skukuza. Dat is normaal in deze tijd van het jaar, maar het betekent wel dat je lang niet overal kunt komen, zoals wij al een beetje hadden in de buurt van Letaba en Satara Rest Camp.

Hieronder een verdere impressie van alle dieren die we gezien hebben:

Koen en Rinse komen naar Zuid-Afrika met de kerst en we hadden een bezoek van 8 dagen aan het Krugerpark met hen gepland. Voorafgaand daaraan hadden we echter nog een lang weekend op het laatste moment gepland. Aangezien maandag 16 december een vrije dag is in Zuid-Afrika, heb ik op het laatste moment nog accomodatie in Skukuza kunnen vinden en hebben we 3 dagen in het Krugerpark doorgebracht. Het was nog steeds erg droog in het park, Lake panic bijvoorbeeld stond nog voor een groot deel droog. Dat betekent ook dat je vooral naar plekken met water gaat om dieren te zien.

We hebben uiteindelijk weer veel dieren gezien, er waren heel erg veel impala’s, veel ook met jongen, en als tweede olifanten. Opmerkelijk was dat we ook 4 x een neushoorn hebben gezien, al was het wel 3 x dezelfde, maar dus op verschillende dagen/tijdstippen. Ook leeuwen hebben we een aantal keren gezien. Buffels kwamen we ook wel af en toe tegen, waardoor we op de laatste dag alleen nog een luipaard moesten zien te spotten. Uiteindelijk is dat gelukt. We reden over de verharde weg dicht bij Skukuza en bij een waterdoorgang zagen we mensen op een parallel liggend zandweggetje naar de verharde weg kijken. We zijn daarom ook over dit zandweggetje naar dezelfde plek gereden en wat bleek, er lag een luipaard in de duiker. Helaas lag deze nogal in de schaduw en zag je eigenlijk alleen het silhouet. Technisch gezien hebben we dus een luipaard gezien, maar ik heb er geen foto van gemaakt.

De laatste ochtend hebben we in Skukuza bij het restaurant ons ontbijt genuttigd. In de boom boven het terras zaten allemaal vruchten, het was een kaapse wilde vijg. En toen Tineke goed keek, zag ze een groene duif in de boom zitten. Door de groene kleur was deze lastig te spotten, en toen we beter keken zagen we er zelfs een aantal. Ik heb toen mijn camera opgehaald, om wat betere foto’s te kunnen maken. Deze duif hadden we al eerder rond Skukuza gespot, maar het blijft een bijzondere duif met zijn groene kleur. Bovendien had de autofocus van mijn camera ook moeite met deze groene duif, want hij ging echt op in de bladeren. Uiteindelijk is het echter wel gelukt een paar mooie foto’s te maken.

Op maandag gingen we om 11 uur de poort uit. Het was toen al 39 graden en het zou die dag boven de 40 graden worden. Aangekomen in Pretoria was het een ‘koele’ 32 graden. We hebben dan nog even een korte duik in ons zwembad genomen, de temperatuur daarvan was 33 graden. Inmiddels is het echter behoorlijk afgekoeld en heeft het ook behoorlijk geregend. Dat was ook hard nodig, want het was nog steeds kurkdroog. Op onze boerderij hadden we een watertekort, wat gelukkig nu weer aangevuld is met de regen die gevallen is.

Over 2 weken gaan we alweer naar het Krugerpark, maar dan voor 8 dagen. We gaan dit keer aan de noordzijde naar binnen en zakken later naar het zuiden af. De laatste nacht slapen we in Crocodile Restcamp. Dit kamp heeft bushbaby’s, die we graag willen zien. Normaalgesproken spot je die in de schemering, wanneer de vleermuizen ook gaan uitvliegen. De Nederlandse naam voor een bushbaby is galago en dit zegt Wikipedia erover: Galago’s zijn kleine, boombewonende nachtdieren. Ze bewegen zich door de bomen en struiken voort met sprongen, in tegenstelling tot hun klimmende en kruipende verwanten, de potto’s. Galago’s foerageren alleen. Ze eten voornamelijk insecten en andere ongewervelden, aangevuld met gom en vruchten. De kleinere soorten eten meer insecten dan de grotere galago’s. Galago’s kunnen vliegende insecten als sprinkhanen en motten uit de lucht grijpen met hun voorpoten, terwijl de achterpoten een tak vasthouden. Een enkele keer eet een galago ook een hagedis of een vogeltje.

Zoals gewoonlijk hebben we ook weer mooie vogels gespot. Een impressie van alle dieren die we gezien hebben zie je in de galerij hieronder.

Zoals in mijn vorige bericht al gemeld, zijn we in november 10 dagen in Nederland geweest voor de visumaanvraag. Het waren 10 volle dagen, want we moesten ook nog 2 x naar Oostburg voor een 2e paspoort en ik had ook nog 3 dagen vergaderingen in Parijs.

We kwamen op donderdag aan en zijn de dag erop, vrijdag, eerst naar Oostburg gereden voor de paspoortaanvraag. We hebben nu een vast overnachtingsadres in Eindhoven, dus we zijn van Eindhoven naar Oostburg gereden. Op de terugweg zou ik Tineke in Heinkenszand afzetten en ikzelf naar Rilland gaan. Google Maps gaf aan dat er bij de Westerscheldetunnel vertraging was, maar ook de route via Antwerpen gaf veel vertraging aan. We gingen dus toch maar via de Westerscheldetunnel. Maar een kilometer voor de tunnel kwamen we stil te staan en uiteindelijk hebben we zo’n 2 uur stilgestaan. Het bleek dat er een vrachtauto vloeistof verloren was in de tunnel en deze daardoor afgesloten was. Dit moest eerst opgeruimd worden, pas daarna konden we onze weg vervolgen. Het bezoek aan Heinkenszand en Rilland was uiteindelijk dus iets korter dan gepland. En aan het eind van deze lange dag hebben we dan gegeten bij onze favoriete snackbar in Gilze. Dit is de enige snackbar die we kennen die een volledig glutenvrij menu heeft (naast het normale menu).

Op zaterdag zijn we bij Tineke’s ouders op bezoek geweest. Zij wonen tegenwoordig in woonzorgcentrum Sanniek in Ansen. Dat dorpje ligt in Drenthe. Het was de eerste keer dat we bij hen daar op bezoek waren. Op de terugweg zijn we langs de Kia dealer in Harderwijk gereden. Ik had een aantrekkelijke tweedehands elektrische auto gezien bij deze dealer en we wilden onze auto inruilen, omdat we toch veel meer rijden dan oorspronkelijk gedacht. Omdat Koen een laadpaal bij huis heeft (van de vorige bewoner), leek het ons een goed idee om onze huidige auto in te ruilen voor een elektrische variant. Helaas was deze auto niet beschikbaar op dat moment, maar we konden de week erop terugkomen voor een proefrit.

Op zondag hadden we een feestje in Oud-Beijerland van mijn zus Marian en haar man Henk, die allebei jarig waren geweest.

Op maandag ben ik dan naar Parijs vertrokken, terwijl Tineke nog weer bij haar ouders op bezoek ging om wat zaken te regelen. Woensdagavond laat kwam in terug in Eindhoven, het station was daar ingenomen door PSV supporters, de Champions league wedstrijd tegen Shakhtar Donetsk was net afgelopen.

Op donderdag moesten we om 9 uur bij de Zuid-Afrikaanse ambassade in Den Haag zijn. Met de auto zou dat in 1.5 uur te berijden zijn en we waren goed op tijd, toen er een half uur van Den Haag niet ver voor ons een ongeluk gebeurde en we uiteindelijk 40 minuten te laat bij de ambassade waren. Via onze contactpersoon hadden we dit al laten weten en uiteindelijk was het geen probleem.

Bij de ambassade werden we geholpen door dezelfde persoon dan 4 jaar geleden. We hadden 2 probleempjes. Het aanvraagformulier van Tineke was volgens hem onjuist, maar daarvoor konden we ter plaatse een ander formulier invullen. Onze contactpersoon gaf achteraf echter aan dat we wel degelijk het goede formulier hadden en dat hij fout was. Het tweede probleempje was het arbeidscontract dat bijgevoegd was. Volgens hem was het niet goed, want de laatste pagina bevatte niet de handtekeningen. Ik heb hem uitgelegd dat alleen de eerste 10 pagina’s het contract waren en de rest alleen bijlages. Hij heeft dat geaccepteerd, maar hij zei ook dat hij niet wist of de diplomaat dit ook zou accepteren. Vervolgens heeft hij ook nog kopieën van ons huidige visum en de gele koorts vaccinatie gemaakt. Waarom hij nog weer kopieën van het visum wilde, is onduidelijk, want deze zaten al bij de documentatie. De vorige keer hadden we een probleem met de bankafschriften, deze waren toen een dag te vroeg geprint. Dit wetende hadden we deze echt pas de dag tevoren gemaakt. Onze documentatie was daarmee op orde en na inname van onze paspoorten kregen we een bewijs mee dat we de aanvraag hadden ingediend. Hij vertelde ons dat we waarschijnlijk pas vlak voor onze geplande terugkeer naar Zuid-Afrika de uitslag zouden krijgen. Omdat ons huidige visum op 30 januari verloopt, moeten we voor die tijd Zuid-Afrika uit. Vanwege vergaderingen gaan we op 17 januari al naar Nederland en onze terugkeer is dan gepland op 6 februari. Wanneer we onverhoopt ons visum dan nog niet hebben, kunnen we op een toeristenvisum naar Zuid-Afrika reizen, maar dan kunnen we maximaal 90 dagen achtereen blijven. Hopelijk is dat echter niet nodig. We hebben dus nu ons tweede paspoort nodig om terug naar Zuid-Afrika te kunnen, want ons eerste paspoort ligt bij de ambassade in Den Haag.

Ik had daarna nog een afspraak met iemand in het centrum van Den Haag. En na deze afspraak zijn we dan richting Oostburg gereden, om ons nieuwe tweede paspoort af te halen. En op de terugweg van Oostburg zijn we dan ook nog even bij Limagrain in Rilland langs gereden. Ik had een afspraak met de directeur, die ik al bijna 4 jaar niet meer gesproken had. En aan het eind van deze lange dag zijn we dan op bezoek gegaan bij een oud-collega in Bergen op Zoom.

Op vrijdagochtend had ik eerst een Teams vergadering en na afloop daarvan zijn we nog voor de laatste keer naar Ansen gereden, om Tineke’s ouders nog eens te bezoeken. Op de terugweg zijn we dan ook nog weer langs de Kia garage in Harderwijk gereden. De auto was nu wel aanwezig, maar hij was niet bepaald opgeladen, dus we konden geen lange proefrit maken. Maar de auto reed tijdens de korte proefrit goed en zag er nog pico bello uit, dus we hebben deze dan ook tegen onze huidige auto ingeruild. Aangezien onze huidige auto op Koen’s naam staat, wij kunnen als niet inwoner geen auto op onze naam hebben, heeft Koen de auto 2 weken later opgehaald en de verdere administratie afgehandeld.

Na een gezamenlijke maaltijd met de jongens op vrijdagavond heeft Koen ons dan zaterdagochtend weer naar Schiphol gebracht en kwamen we zaterdagavond laat weer thuis in Pretoria aan, waar we weer midden in een hittegolf terecht kwamen.