Ons verblijf in Zuid-Afrika

Een tijdje geleden had ik een kamp in het Krugerpark gevonden waar we nog niet eerder van gehoord hadden. Het is een Tented Camp (je slaapt dus in een tent) en het lag binnen het Krugerpark, stond er. Ze hadden een speciale aanbieding voor mensen uit Zuid-Afrika (daar vallen wij ook onder) en ik heb 3 nachten geboekt. Het was een luxe tent, met zowel ontbijt als avondeten erbij.

Op vrijdagochtend zijn we vertrokken en we zijn weer via Malelane Gate het park ingegaan. Het kamp lag dicht bij de Numbi Gate. Deze gate is nogal berucht, want er wordt afgeraden via deze gate te rijden, omdat er een aantal mensen daar buiten de poort overvallen zijn. Daarom zijn we ook via een andere gate het park ingereden. Onderweg hebben we weer allerlei dieren in het park gezien (waaronder hyena’s en wilde honden), maar geen leeuwen, neushoorns of luipaarden. Tegen 5 uur zijn we naar het kamp gegaan. Het klopte inderdaad dat het kamp binnen het hek van het Krugerpark ligt, maar je moest wel eerst door de poort (waar je normaalgesproken registreert) en dan net voor het eigenlijke hek moest je af om nog via een zandweg enkele kilometers naar het kamp te rijden.

Daar aangekomen werden we naar onze tent gebracht. De tenten stonden op een lange rij en de onze stond behoorlijk ver weg. Je moest het hele stuk lopen, want de auto moest op de parkeerplaats blijven staan. En het pad liep ook nog omhoog. De tent was mooi, een heel breed bed, met airco en alle verdere voorzieningen.

We konden avondeten van 6-9 uur, en het was een buffet. Omdat Tineke glutenvrij moest eten, zijn we vrij vroeg naar het restaurant gegaan, zodat we konden vragen wat er mogelijk was. De kok zelf was aanwezig bij het buffet en heeft alles uitgezocht. Tineke kon bijna alles eten van de hoofdmaaltijd, maar de toetjes waren niet mogelijk. Daarom heeft hij voor haar dan speciaal een fruitsalade gemaakt.

Het restaurant was er groot en hier kon je goed zien dat deze accommodatie vooral voor groepen bedoeld is. Er stonden deels lange tafels voor groepen en we hebben ook meerdere bussen gezien. In totaal waren er 150 tenten, waar vaak 2 en soms zelfs meer mensen konden slapen. We hebben dan ook groepen Fransen, maar ook Nederlanders gezien.

De volgende 2 dagen hebben we rondgereden in het park en in het kamp gegeten. Het kamp was verder prima, ook al omdat het lang niet vol was. Als het vol zou zijn, dan is het wellicht wat minder aangenaam.

De kok heeft Tineke iedere avond glutenvrij eten bezorgd, de tweede en derde avond heeft hij speciaal voor haar vlees gebakken en ook weer een fruitsalade als toetje gemaakt. We hebben hem daarvoor aan het eind dan ook extra bedankt.

Bij de lodge zagen we ook een paar mooie vogels, onder andere de papagaai die we nu enkele keren in het park gezien hadden.

De tweede dag zagen we de papegaai nog beter:

Zowel op dag 2 als dag 3 hebben we ook leeuwen gezien:

We hebben ook veel op de vogels onderweg gelet en zagen een aantal verschillende ijsvogels:

De derde dag waren in Skukuza aan het tanken, toen Tineke opeens de groene duif zag. Ik had deze ooit al eens gefotografeerd zonder dat ik er erg in had, daar kwam ik toen pas later achter. Nu zagen we ze echter in de boom zitten naast het tankstation:

Op zondag hebben we de lunch gebruikt bij het restaurant van de golfbaan bij Skukuza. Als je hier wilt golfen, moet je uitkijken voor de wilde dieren:

Op maandag hebben we nog een ochtend door het park gereden en zijn toen via Crocodile Bridge Gate weer naar huis gereden.

Hieronder nog een impressie van wat andere dieren die we gezien hebben:

Het was eens een keer wat anders dan in een restcamp te verblijven, maar de volgende keer zullen we toch weer voor een restcamp kiezen. Nu moesten we iedere dag weer opnieuw registreren bij binnenkomst. Nu was dat niet erg lastig bij de Numbi Gate, omdat hier bijna niemand binnenkomt. Bij een andere gate zou het een grotere hindernis kunnen zijn.

Ik heb in dit blog al vaker de situatie betreffende elektriciteit aangehaald. Tot enkele maanden geleden was het bijna normaal om een paar uur per dag geen elektriciteit te hebben. Sinds maart hebben we echter geen problemen meer met de elektriciteit, behalve dan op plaatsen waar het netwerk problemen ondervindt. Iedereen dacht dat het na de verkiezingen wel weer zou beginnen, maar inmiddels zijn de berichten positiever en zou het goed kunnen dat loadshedding verleden tijd is. Belangrijkste redenen voor deze positieve situatie is enerzijds het verminderde verbruik (omdat meer mensen en bedrijven omgeschakeld zijn naar solar (onze fabriek in Bethal ook), en anderzijds omdat Eskom het onderhoud en ongepland onderhoud beter onder controle heeft. Afgelopen week kwam men zelfs tot een EAF (Electricity Availability Factor) van 70%, wat in de buurt van normaal komt. Deskundigen zeggen dat de situatie zodanig verbeterd dat we vanaf eind dit jaar geen loadshedding meer hebben. Eskom waarschuwt op dit moment nog steeds dat er loadshedding kan optreden.

Momenteel maken we ons grotere zorgen om de watervoorziening. Vorige week was er groot onderhoud gepland aan het hoofdnetwerk en zat een groot deel van Gauteng (de provincie waar we wonen, met ongeveer 17 miljoen inwoners) 4 dagen zonder water. En dit was gepland onderhoud aan het hoofdnetwerk. Het lokale netwerk is op veel plaatsen in deplorabele toestand. Er wordt geschat dat 40% van het water verloren gaat voor het bij de gebruikers aankomt. Het lokale netwerk is de verantwoordelijkheid van de gemeenten, maar die besteden nagenoeg geen geld aan het onderhouden van het netwerk. Men stopt de lekkages wanneer die boven de grond optreden, maar verder houdt het op. Het gebeurt nu bijna iedere week wel een keer dat er in onze estate een lekkage is. En soms duurt het een aantal dagen voor dat weer gedicht is.

Het geplande onderhoud betekende dus dat miljoenen mensen zonder water uit de kraan zaten. Er worden wel tankauto’s met water rondgereden, maar zoveel mensen kun je natuurlijk nooit van water voorzien met tankauto’s.

Wij hebben eind vorig jaar een back-up systeem voor het water laten aanleggen, waardoor we altijd 2 m3 water op voorraad hebben. Dat kwam nu dus goed uit, en we hebben dan ook geen problemen ondervonden. Mijn collega’s hadden ook met hetzelfde probleem te maken. Zij konden dus ook niet douchen of wassen. Eén van mijn collega’s heeft dan ook een keer bij ons gedoucht. We weten alleen nog niet hoe lang we het met deze 2 m3 kunnen uithouden. Ik denk vrij lang, maar het is lastig ons echte verbruik te volgen.

Hopelijk gaan we komende maanden niet meer problemen met het water krijgen. Het is dus niet een gebrek aan water (er staan nog een aantal grote stuwmeren vol), maar het transport naar de eindgebruikers dat het probleem is.

We kijken naar uitbreiding van onze activiteiten in West-Afrika, samen met onze partner SeedCo. Daarom hebben we een bezoek aan Ivoorkust gepland, om te zien of we daar iets op kunnen starten. Ivoorkust was één van de rijkste landen van Afrika, maar een burgeroorlog 15 jaar geleden heeft deze positie verarmd. Inmiddels is het echter weer een stabiel en rustig land, daarom is er interesse van onze kant om te kijken wat we daar kunnen doen. Samen met enkele mensen van SeedCo hebben we dan dit land ook een week bezocht.

Reizen binnen Afrika kan gecompliceerd zijn, omdat er niet altijd goede verbindingen zijn. In dit geval was er wel een bijna directe vlucht naar Abidjan, maar deze was op zaterdag, en we hoefden pas op maandag in Abidjan te zijn. Daarom heb ik toch maar besloten via Addis Ababa te vliegen, dit is een stuk om, maar dan hoefde ik pas zondagavond laat weg. De vlucht naar Addis is niet bijzonder prettig, dat had ik de vorige keer al ervaren (bij mijn bezoek aan Congo-Brazzaville). Ten eerste is de vlucht maar 5 uur, en krijg je ook nog eerst een maaltijd, ten tweede is het maar een klein vliegtuig (737 max), die bovendien vol is, waardoor de plaatsen erg krap zijn. Het betekende dus dat de nacht erg kort was. In Addis moesten we bijna 4 uur wachten voor de vlucht naar Abidjan, waar we uiteindelijk maandag rond de middag aankwamen. We waren in totaal met 7 mensen op deze reis, en een aantal kwam pas ’s avonds aan. Dat betekende dat we die maandagmiddag in het hotel hebben doorgebracht.

Voor Ivoorkust moeten we een visum aanvragen, maar dat kan online en bij aankomst plakt men het visum in je paspoort. De afhandeling op het vliegveld ging erg vlot en was een groot verschil met wat ons overkwam in Pointe Noire (Congo-Brazzaville).

Voor de reis hadden we dit keer 2 auto’s met chauffeur ingehuurd. Na alle belevenissen in Congo-Brazzaville was het dit keer een aangename reis met goede chauffeurs en goede auto’s (Toyota Landcruiser Prado).

Op dinsdagochtend hadden we eerst een afspraak met een overheidsinstituut dat rassen test op hun geschiktheid voor Ivoorkust, dit was in Abidjan. Daarna zijn we richting noorden naar Yamoussoukro en vervolgens Bouaké gereden. Yamoussoukro is eigenlijk de hoofdstad van Ivoorkust, maar dat weten veel mensen niet. Onze volgende bestemming was Bouaké, waar we de volgende 3 nachten zouden verblijven. Deze plaats ligt ongeveer midden in het land en daar lag ook het instituut dat we wilden bezoeken AfricaRice. Deze hebben dan woensdag bezocht en daar hebben we veel informatie over rijst gekregen. Het doel van het bezoek was vooral mais en rijst. In deze regio wordt ook vrij veel rijst verbouwd.

‘S avonds hebben we gegeten bij een straattentje, hier werd het eten vers bereid.

Donderdag zijn we vroeg vertrokken om naar het noorden te rijden, waar meer mais wordt geteeld. We hebben hier weer een overheidsinstelling bezocht die vooral mais test (in Ferkessédougou). Daarna zijn we naar Korhogo gereden, dat iets westelijker ligt en ook een vliegveld heeft. Deze plaats zag er wat welvarender uit. Onderweg kwamen we ook behoorlijk wat maisvelden tegen. Over het algemeen kleine velden, echt commerciële maisteelt hebben we niet gezien, alleen suikerriet als commercieel gewas. We hebben geluncht in Korhogo en daarna moesten we nog terugrijden naar Bouaké, waar we uiteindelijk net voor het donker aankwamen. Omdat je hier in de tropen bent, is het licht van ongeveer 6 uur tot 18 uur.

Onze collega uit Frankrijk vloog vrijdagavond terug naar Parijs, dus vrijdag moesten we terugrijden naar Abidjan. We hadden echter voldoende tijd en daardoor konden we de basiliek in Yamoussoukro bezoeken. Deze is gebouwd door één van de vorige presidenten (van 1986 tot 1989) en is de grootste basiliek ter wereld. Deze is zelfs groter dan de Sint-Pieter in Vaticaanstad. Als je de president vraagt wat deze gekost heeft, zegt hij dat deze vrede heeft gebracht. Sommige bronnen zeggen dat de staatsschuld van Ivoorkust door de bouw van deze basiliek verdubbeld is.

Uiteindelijk waren we rond 18 uur weer bij het hotel en was onze Franse collega op tijd voor zijn vlucht terug naar Parijs. De rest vloog pas zaterdag terug naar de diverse bestemmingen. Ikzelf ben terug ook weer via Addis gegaan, en uiteindelijk was ik om 4 uur in de zondagochtend (!) terug in Johannesburg. Omdat je op die tijd niet de straat opgaat, heb ik maar eerst koffie gedronken en ontbeten op het vliegveld. Uiteindelijk was ik dan rond half zeven thuis, met weer een ultrakorte nacht slaap.

Wat opviel is dat we totaal geen wild hebben gezien, slechts een paar kleine vogels. Ik had verwacht dat we toch meer wild zouden zien. Het land heeft enorme mogelijkheden, maar ook nog een lange weg te gaan. Het wegennetwerk is echter zeer goed. Van zuid naar noord is de weg prima, veel beter dan ik verwacht had. Het weer viel ook alleszins mee. Het was ’s nachts net boven de 20 graden en overdag meestal 28-30 graden. Meestal was het bewolkt, maar soms ook was er een beetje zon. We hebben ook een paar druppels regen gehad. Het grote verschil is de luchtvochtigheid, die was hoog en dat betekende ook dat op de meeste plaatsen airconditioning draaide. In verband met muggen en malaria is dat ook maar goed ook. Ikzelf heb preventief ook malariatabletten ingenomen, maar dat is geen 100% garantie. Al met al was het een interessant bezoek en hebben we veel kunnen opsteken.

Wie meer over Ivoorkust wil lezen, dit is de Wikipedia pagina: https://nl.wikipedia.org/wiki/Ivoorkust?variant=zh-cn

Direct na onze vakantie in Botswana/Namibië moest ik al weer naar Europa voor een mais bijeenkomst. Deze werd gehouden in Barcelona. Oorspronkelijk zou ik zondag vertrekken, maar de CEO van de Limagrain Groep kwam langs in Zuid-Afrika en daarvoor moest ik iets later vertrekken. Uiteindelijk ben ik op dinsdagavond met Air France naar Parijs gevlogen en vandaar op woensdagochtend naar Barcelona. Vervolgens met de taxi naar het hotel waar de bijeenkomst werd gehouden, waar ik uiteindelijk rond 11 uur was. En ik viel gelijk met de neus in de boter, want die middag was er gelijk een teambuilding activiteit aan het strand. En die won onze groep vervolgens ook nog. Het laatste onderdeel was een slot te openen. Dit was een speciaal slot, maar ik kende dit type slot van Oldemarkt, daar had ik dit al eens geopend en dit bleek uiteindelijk een fluitje van een cent. Men denkt nu dat ik een echte inbreker ben.

Donderdag waren er dan nog de hele dag vergaderingen, en ’s avonds was de afsluiting van deze bijeenkomst. Bij de bijeenkomst waren nog 6 andere collega’s uit Zuid-Afrika, en 2 uit de rest van Afrika. Zij waren de vrijdag vrij, maar ik had vrijdagochtend nog weer een vergadering. Mijn Zuid-Afrikaanse collega’s vertrokken naar Barcelona (de bijeenkomst was net buiten Barcelona in Sitges) voor wat sightseeing. Ik had voor ons allen een appartement vlakbij de Sagrada Familia gehuurd, en daar zouden we weer bij elkaar komen. Uiteindelijk was ik daar pas aan het einde van de middag. Zij hadden al een stuk van de buurt verkend, en die avond hebben we gezamenlijk in de buurt van de Sagrada Familia gegeten. Spanjaarden eten pas laat en dat bleek ook wel. Rond middernacht was het nog druk rond de kerk.

Op zaterdag zouden we naar Bazel vliegen, ik wilde namelijk graag dat zij ook eens een Limagrain station in Europa zouden zien en de werkwijzen aldaar. Dit station gebruikten we vanuit Nederland ook en ik had dat dan ook met mijn collega’s aldaar afgesproken. Holger is één van die collega’s en hij was ook in Barcelona. Ik was met hem samen terug naar het vliegveld gegaan (en ik ging vandaar met de taxi naar het appartement). Hij vloog vrijdagavond met Easyjet terug, terwijl wij met Vueling zaterdag rond de middag zouden vliegen. Toen ik in Barcelona was, melde Holger zich, zijn vlucht was geannuleerd en hij kon pas een andere vlucht bemachtigen op zondag (met Easyjet). Wij hadden genoeg ruimte in het appartement, zodat hij daar ook zou kunnen slapen, maar het liefst wilde hij toch zo snel mogelijk naar huis. Ik heb hem toen geholpen een andere vlucht te vinden. Dat was uiteindelijk naar Zurich op zaterdagochtend vroeg. Het lukte hem niet deze vlucht te betalen via zijn telefoon, dus uiteindelijk heb ik ook nog zijn ticket geboekt en betaald. Daar was hij erg blij mee en hopelijk krijgt hij zijn geld terug van Easyjet.

Onze reis naar Bazel verliep verder zonder problemen, en aldaar werden we opgewacht door Cristina, een andere collega aldaar. Wij konden van hen een busje lenen voor het vervoer, en daarnaast had ik nog een auto gehuurd, omdat we met totaal 9 mensen waren. We kwamen aan op het vliegveld van Bazel, maar dat ligt eigenlijk op Frans grondgebied, en Duitsland is ook vlakbij. Het Limagrain station ligt in Frankrijk, en ons hotel was in Duitsland. Dat laatste vooral vanwege de prijs. Hotels zijn goedkoper in Duitsland, en het eten ook. Ik had de auto aan de Zwitserse kant gehuurd, terwijl Cristina met haar busje aan de Franse kant van het vliegveld was. Het vliegveld is in tweeën gedeeld, een Franse en een Zwitserse kant. En het bleek nog omslachtig om met de auto van de ene naar de andere kant te rijden. Uiteindelijk moest ik eerst naar Bazel, wat ongeveer 5 km was, en dan de grens over en terugrijden naar het vliegveld voor de Franse kant. Die avond hebben we gegeten in een echt boeren café, het meest bijzondere is dat je alleen cash kon betalen, zoals we wel vaker hadden in Duitsland.

De volgende dag was zondag en zijn we samen met Holger het Schwarzwald ingereden. De hoogste berg in de buurt was de Belchen, bijna 1500 meter hoog. De laatste 2 kilometer kun je alleen met een kabelbaan of te voet afleggen. We zijn met de kabelbaan omhoog gegaan en wilden weer te voet afdalen. Toen we boven waren begon het echter te regenen. In het café boven hebben we daarom eerst wat gedronken, en natuurlijk Schwarzwalder Kirschtorte gegeten. Het regende nog steeds een beetje, maar toch besloot iedereen te voet naar beneden te gaan. Sommigen hadden een regenjas, anderen alleen een paraplu. Gelukkig is iedereen heelhuids en niet heel nat beneden gekomen. Daarna zijn we nog wezen eten in een zogenaamde Straussi. Dat is een boerderij die een beperkte tijd van het jaar als restaurantje fungeert. En zoals verwacht kon je daar natuurlijk ook alleen cash betalen.

De maandag en dinsdag stonden in het teken van het bezoek aan het station. De meesten vlogen dinsdagavond weer richting Afrika. Alleen mijn collega Admire vloog dinsdagochtend vroeg al naar Londen, zijn moeder woonde daar en dit was natuurlijk een uitgelezen moment om haar te bezoeken. Oorspronkelijk zou ik ook dinsdagavond via Parijs terugvliegen, maar Air France had een paar weken daarvoor mijn vlucht van Bazel naar Parijs geannuleerd. Zij boden mij de optie die ochtend al naar Parijs te vliegen, maar dan moest ik 10 uur wachten op het vliegveld van Parijs. Daarom had ik besloten pas op woensdagochtend terug te gaan, en wel via Amsterdam met de dagvlucht naar Johannesburg. Die dinsdag heb ik aan het eind van de middag iedereen dan ook op het vliegveld afgezet en bleef zelf nog een nachtje daar. Die avond was ook de wedstrijd Nederland – Roemenië en die kon ik dan ook nog zien, ik had tot dan nog geen enkele wedstrijd van het EK gezien. We hebben de wedstrijd bij Holger thuis bekeken, maar tijdens de wedstrijd kreeg ik een bericht van KLM dat mijn vlucht van Bazel naar Amsterdam was geannuleerd. Er was een bemanningslid ziek geworden en daardoor kon men geen passagiers meenemen (het vliegtuig was al in Bazel). Men had mij al snel omgeboekt, maar dit was pas op donderdag, met een ingewikkelde route via Amsterdam en Parijs. Ik heb nog gebeld met de KLM, maar alle vluchten naar Johannesburg bleken vol te zitten en daardoor kon is pas 1,5 dag later terugvliegen. Ik heb daardoor nog een extra nacht aldaar doorgebracht en ben uiteindelijk pas donderdag, via Amsterdam en dan Parijs naar Johannesburg teruggevlogen, waar ik vrijdagochtend aankwam. Uiteindelijk 2 dagen later dan oorspronkelijk de bedoeling was. Omdat deze annulering door KLM zo kort van tevoren was gebeurd, kon ik wel een claim indienen en uiteindelijk heb ik mijn extra kosten (hotel en eten) en een schadevergoeding ontvangen. Bij de schadevergoeding kun je kiezen tussen een cash bedrag van 600 euro of een voucher van 800 euro. Omdat ik regelmatig met KLM/AF vlieg, heb ik voor de voucher gekozen. Dat betekent dat mijn volgend bezoek aan Europa bijna gratis zal zijn. Uiteindelijk is iedereen veilig thuis gekomen.

Vorig jaar zijn we in Namibië op vakantie geweest, en dat was goed bevallen. Nu wilden we Botswana ook verkennen. Van collega’s had ik gehoord dat het allemaal minder gecultiveerd is in Botswana. Omdat de grens met Botswana op 3 uur rijden van ons huis ligt en een georganiseerde reis erg prijzig bleek, besloten we in Johannesburg een auto te huren (je hebt een 4×4 nodig) en vandaar naar Botswana (en Namibië te rijden). Na bestudering van wat reisschema’s kwam ik op een route uit de ons naar het noorden van Botswana voerde (Chope National Park), tot bij Victoria Falls (die overigens in Zimbabwe/Zambia liggen), en vandaar naar de Caprivi strip in Namibië en vandaar weer terug in Botswana naar de Okavanga Delta. Vandaar gaan we dan weer terug naar Zuid-Afrika. Bij navraag bij onze jongens bleken Rinse en Koen wel interesse te hebben om mee te gaan met deze roadtrip.

Omdat het boeken via een organisatie erg prijzig bleek, heb ik met behulp van booking.com en soms direct boeken een route gepland en de lodges/hotels gereserveerd. De auto hebben we via Bushlore gehuurd.

Om vrijdag 7 juni konden we de auto ophalen. Het was een Toyota Fortuner, deze auto reed ik voorheen ook zelf, maar deze was een 4×4 en had daarnaast een extra brandstof tank (45 liter extra), een tweede reserveband en een tweede accu. Bovendien was er allerlei uitrusting aanwezig voor noodgevallen, o.a. lekke banden en vast komen te zitten. Ik heb de auto samen met Koen opgehaald, zodat we allebei in deze auto konden rijden. Koen en Rinse waren de dag ervoor aangekomen. Oorspronkelijk zouden ze woensdag aankomen, maar KLM besloot de vlucht op woensdag te annuleren.

Op zaterdag 8 juni zijn we dan vertrokken richting Botswana. In reisverslagen had ik gelezen dat de normale grensovergang nogal druk kon zijn en een aantal mensen gaven het advies via Stockpoort de grens over te gaan. Dit is een kleine grensovergang waar geen vrachtverkeer de grens over mag. Vlak bij de grensovergang lag een lodge (Stockpoort border lodge) waar je kon overnachten. Omdat we in Botswana niet direct iets geschikts tegenkwamen, had ik deze lodge geboekt, zodat we de volgende dag een behoorlijke afstand in Botswana konden afleggen. De lodge was eenvoudig, maar verder prima. De grens was op 300 meter en inderdaad was het snel en eenvoudig om de grens over te gaan. Eerst moest je bij de Zuid-Afrikaanse douane een stempel halen, vervolgens een stukje rijden naar de Botswaanse douane, waar we weer een stempel kregen en ook voor de auto een wegenbelasting moesten betalen. Ook werden we gecontroleerd op vers vlees en groente, want dit mag niet mee de grens over. De 2 appels die we nog hadden heb ik aan de douaniers gegeven, verder hadden we alleen bereid vlees bij ons. Ook moesten we met onze voeten (en de auto) door een ontsmettingsbak, dit alles vanwege mond- en klauwzeer. Botswana exporteert veel rundvlees en is erg bang voor mond- en klauwzeer dat de export kan belemmeren. Deze controles op vers vlees kwamen we ook binnen het land zelf tegen, want je mocht niet zomaar vrij vers vlees van de ene regio naar de andere brengen.

Tot de grens was de weg verhard, maar na de grens werd het een gravelweg voor ongeveer 50 km. Daarna kwamen we op de hoofdweg terecht, die van Gaboronne (de hoofstad, in het zuiden), naar Kasane (in het noorden) en Maun (in het noordwesten) liep. Deze weg was verhard en over het algemeen goed. Wel was er bij iedere plaats, hoe klein ook, een behoorlijk stuk met snelheidsbeperkingen van vele kilometers. Onze bestemming die dat is Nata, waar we een 2 tented accomodations hebben gereserveerd, in totaal moesten we die dag ongeveer 550 km rijden. Op onze route komen we door Francistown, wat een redelijk grote stad is. Omdat er in deze stad ook een Woolworths lijkt te zijn, en Rinse daar hopelijk zijn geliefde hamburgers kan vinden, wilden we daar boodschappen doen. Het bleek echter dat de Woolworths in Francistown erg klein is, met nauwelijks verse spullen. Daarom moesten we uiteindelijk ook nog naar een andere supermarkt. En deze ervaring herhaalde zich meerdere keren tijdens deze vakantie. Het bleek erg lastig glutenvrije hamburgers te vinden. Gelukkig had Rinse naar voor een aantal dagen broodjes mee, zodat we daar niet direct naar hoefden te zoeken. Glutenvrij brood hebben we echter geen enkele keer kunnen vinden, in geen enkele supermarkt in Botswana.

Na Francistown zijn we doorgereden naar Nata. Onderweg hadden we nog wel even een probleempje, ik haalde een vrachtauto in (dat gebeurd regelmatig, want ze rijden nogal eens erg langzaam), maar daardoor had ik een snelheidsbeperking gemist en werd in gestopt door een politieauto die daar net snelheid aan het meten was. De politie vertelde mij dat ik te hard reed. Vervolgens moest ik meekomen naar de auto en werd mij getoond dat ik ruim 600 pula (de lokale munt) moest betalen. Toen ik zei dat dat wel erg veel was (het is ongeveer 40 euro), werd mij gevraagd hoeveel ik dan wel wilde betalen. Ik had begrepen van collega’s dat Botswana niet corrupt was, maar dat klopte dus duidelijk niet. Ik heb dus wat minder betaald en kon direct doorrijden.

De tented accomodation bij Nata lodge zag er mooi uit, alleen was de douche buiten (maar wel afgeschermd). En de temperaturen daalden die nacht snel tot niet zover van het vriespunt. Het beddengoed hield niet echt over en het waren dan ook 2 koude nachten in deze tented accomodatie. We konden eten in de lodge en dat smaakte goed de eerste avond. De volgende dag hebben we een bezoek gebracht aan de Makgadikgadi-zoutpannen. Wanneer er water staan, is er een uitbundig vogelleven, met o.a. flamingo’s, maar deze tijd is het er erg droog en zie je alleen een grote zoutvlakte, met wat dieren die goed tegen de droogte kunnen. Wel hebben we nog vogels kunnen spotten rond de lodge.

Die avond hebben we weer gegeten in het restaurant van Nata Lodge, maar deze keer was het eten een stuk slechter. Het vlees was niet mals en was maar lastig weg te kauwen. Bovendien was de friet ongaar en vet. Dit hebben we ook gemeld, maar daar werd verder niets mee gedaan.

De volgende dag reden we verder naar Kasane, dat in het noordwesten van Botswana ligt, tegen de grens met Zambia, Namibië en Zimbabwe. Het is er erg toeristisch, omdat die ook de toegang is tot het Chobe National Park en bovendien aan de Chobe rivier ligt. De route was ongeveer 320 km. We wilden er rond de middag aankomen, zodat we aan het eind van de middag nog een cruise konden maken op de Chobe rivier. In Kasane had ik voor 3 nachten een self-catering accommodatie gereserveerd (Tlou Safari Lodge). Dit bleek een mooi huisje te zijn, met 2 slaapkamers, waar het ook een stuk minder koud was dan de vorige 2 nachten. Bij aankomst hier heb ik gelijk een bootcruise gereserveerd, waarvoor we dan om half 4 op werden gehaald. Deze bootcruise was erg mooi, de boot bracht ons naar het Chobe National Park (waar de rivier onderdeel van is) en we zagen vele dieren zich rond de rivier ophouden. Bovendien bleven we op de boot tot we de zon onder zagen gaan boven de rivier. De rivier is trouwens tevens de grens tussen Botswana en Namibië.

Die avond hebben we gegeten in het restaurant van de Lodge, het eten was eenvoudig, maar verder prima.

De volgende dag wilden we het Chobe National Park zelf per auto verkennen. Het gebied langs de rivier stond bekend om zijn vele dieren en we wilden dan ook het stuk langs de rivier gaan rijden. Het eind was bij de brug, die tevens de grensovergang naar Namibië was. We wisten niet precies de routes in het park, maar we hadden beschikking over 3 kaarten op onze mobiele telefoons/tablets. Navigeren deden we over het algemeen gewoon met Google Maps, maar we hadden als alternatief ook OSM And. En dat bleek in dit park goed uit te komen, want er stonden meer wegen op dan Google Maps. In principe was het echter gewoon de weg volgen langs de rivier. Als laatste hadden we ook nog Track4Africa. Dit waren de nauwkeurigste kaarten, maar hier kon je helaas niet op navigeren.

Bij binnenkomst van het park was er maar 1 weg, en die ging omlaag naar de rivier. Hier maakten we ook voor het eerst kennis met mul zand, want deze weg omlaag ging door mul zand en al snel heb ik daarom onze 4×4 ingeschakeld. Bij de rivier aangekomen werd het wat beter, met soms ook mulle plekken. We hebben allerlei dieren gezien, maar helaas geen katachtigen. We kwamen ook niet veel auto’s tegen, dus we waren vaak alleen. Via de kaart van OSM And konden we een aantal interessante plekken opzoeken. Vooral de plekken dichter bij de rivier met uitzicht interesseerden ons. Ook was er ergens een picknickplaats, waar we rond koffietijd arriveerden. Deze picknickplaats bleek vol meet velvet aapjes te zitten en die probeerden eten van je te ‘stelen’. Het was dus erg opletten dat er geen etenswaren werden weggepakt.

Op de kaart bleek er ook een uitzichtpunt dichter bij de rivier te zijn, die wat verder van de hoofdroute afweek. We gingen die kant op, en de weg was soms behoorlijk mul. Op een gegeven moment moest ik kiezen of ik het pad rechts of links nam en ik koos voor links. Dat was dus verkeerd, want we kwamen in een enorm mul stuk zand waar de auto in vastliep. We hadden een automaat en ik probeerde door meer gas te geven voor- of achteruit los te komen. Dat lukte echter niet, ook omdat de automaat steeds wilde opschakelen. Pas later had ik door dat ik de automaat op handmatig moest zetten, maar toen was het al te laat. we zaten muurvast en graven had maar weinig effect. Ook was ik vergeten wat lucht uit de banden te laten. Iedereen die hier op gravel/zandwegen gaat rijden, verlaagd de bandenspanning tot soms wel 1 bar, waardoor je meer draagvlak hebt. We stonden ook nog net achter een heuveltje, waardoor we van de hoofdroute niet echt zichtbaar waren. Gelukkig had ik nog wel een beetje mobiele ontvangst, maar van het Nationale Park was er geen enkel telefoonnummer te vinden. Ook op ons toegangsbewijs stond geen enkel telefoonnummer. Rinse en Koen gingen op een gegeven moment wat verderop staan, zodat we konden proberen de aandacht te trekken van passanten, maar die waren er maar erg weinig. Ik heb toen onze Lodge gebeld met de vraag of zij ons konden helpen. Zij zouden wat proberen, gaven ze gaan. Na ongeveer 1,5 uur wisten de jongens echter de aandacht van een passerende auto te trekken. Het bleek een Zwitsers stel te zijn dat met een Landcruiser in Botswana aan het rondtoeren was. Voor deze auto was het een fluitje van een cent om mij achteruit uit het zand te trekken. Na vele bedankjes reden zij weer verder en kwamen bijna zelf vast te zitten. Na een korte lunch op deze plaats, zijn we zonder verdere problemen van daar weer op de hoofdroute gekomen.

Zonder verdere problemen hebben we de rest van de route vervolgens afgelegd en zijn daarna via de verharde weg terug naar Kasane gereden.

Die avond hebben we voor het eerst zelf gekookt (glutenvrije pasta).

Voor de volgende dag (donderdag) had ik enkele weken daarvoor een bustocht naar Victoria Falls geboekt. Victoria Falls zijn watervallen, de grootste van Afrika en erg toeristisch. Ze zijn van 2 landen uit te bekijken, Zimbabwe en Zambia. Omdat Zimbabwe het beste uitzicht geeft, gaan we naar Zimbabwe. Met de auto dat land ingaan is niet eenvoudig, je moet de auto importeren en dat kost behoorlijk wat geld en tijd. Daarom worden er vanuit Botswana dagtochten naar de Victoria Falls georganiseerd. Om het land in te komen, moet je als Europeaan 30 USD p.p. betalen voor een visum. Dit is trouwens meer voor Engelsen (50 USD) en Canadezen (75 USD). Je hebt verder geen extra papieren nodig, als je deze 30 USD maar betaald. Vanuit Kasane is het ongeveer 1 uur rijden naar de Victoria Falls. Bij de Victoria Falls ligt ook een dorpje met de gelijknamige naam Victoria Falls. Daar aangekomen komt de volgende kostenpost. Het uitzichtpunt zelf is een Nationaal Park en daarvoor moet je als buitenlander nog eens 50 USD toegang betalen. Omdat ik en Tineke echter in Zuid-Afrika wonen, hebben wij de prijs voor Zuid-Afrikanen bedongen en betaalden wij (maar) 30 USD p.p. Daarna konden wij van het uitzicht over de Victoria Falls genieten. Deze waterval is niet zozeer hoog, maar vooral erg breed. En soms sta je in de druppels van de waterval, getuige ook onderstaande foto’s.

Na het bewonderen van de waterval hebben we gegeten in een plaatselijk restaurant, met uitzicht op de rivier.

Daarna zijn we weer teruggereden naar Kasane, met 4 stempels extra in het paspoort. En die avond hebben we gegeten bij Nando’s. Dit is een kiprestaurant en volgens de allergenenkaart zou de kip glutenvrij moeten zijn. Het kostte enige moeite om dat echt te achterhalen, maar uiteindelijk bleek de kip inderdaad glutenvrij. We hebben hier afgehaald, het restaurant stond letterlijk naast de Lodge, en bij ons huisje gegeten.

De volgende dag was het al weer tijd verder te rijden, we gingen nu de grens naar Namibië over en verbleven een paar dagen in de Caprivi strip. Als je naar het land Namibië kijkt, zie je dat er in het noordoosten een stukje uitsteekt, dat is de Caprivi strip. We waren daar vorig jaar op onze rondreis in Namibië niet geweest, maar nu is het dichtbij en daarnaast kun je via dit stukje Namibië weer terug in Botswana richting Maun komen, zonder met veel slechte wegen te maken te hebben. En daarna wilden we naar Maun, aan de voet van de Okavanga Delta.

We hadden 2 nachten geboekt in een Tented River Chalet in Camp Kwando. Dit kamp ligt aan een riviertje dat tevens de grens met Botswana vormt. Het wordt gerund door een Duitse vrouw en we hadden hier half pension, dus met het avondeten erbij. Bij navraag over glutenvrij vertelde zij dat het geen probleem is, zij past de gerechten erop aan. En het bleek zelfs dat ze ook zelf glutenvrij brood bakte. Het eten was dan ook prima in deze lodge en de accommodatie ook, maar wel een beetje apart:

We hadden een rieten dak, maar de wanden waren tentdoek. En vanaf ons balkon zagen we de zonsondergang:

We waren al rond de middag bij dit kamp, na een lunch zijn we dan nog een dichtbijzijnd Nationaal Park ingereden (Mudumu Nationaal Park). Die nacht koelde het behoorlijk af, en in de ochtend was het erg fris in onze tent. En de douche die halfopen naar buiten was, was ook behoorlijk fris, ook al omdat alles eco was en het water dus niet bepaald rijkelijk stroomde. Dit is niet echt een accommodatie om in de winter te bezoeken.

En de volgende dag hebben we een ander Nationaal Park in de buurt verkend (Bwabwata Nationaal Park- Kwando Core Area). Hier kon je alleen met 4×4 terecht, maar dat was verder geen probleem. Het zand was soms mul, maar met de ervaring van 2 dagen eerder wisten we nu hoe problemen te vermijden.

De volgende dag gingen we naar de volgende Lodge, Shametu River Lodge. De afstand die we die dag moesten rijden was niet groot, dus voordat we naar de Lodge gingen, hebben we nog eerst weer in een ander deel van het Bwabwata NP rondgereden, dit keer Mahango Core Area.

De Lodge zelf lag aan de rivier, en onze huisjes hadden weer uitzicht op de rivier. En we hadden uitzicht op Popa Falls, maar als je Victoria Falls hebt gezien, zijn dit niet meer dan wat waterversnellingen.

We bleven hier maar 1 nacht, de volgende dag moesten we naar Maun rijden. Dit betekende een grensovergang en 450 km rijden, een lange rechte weg naar Maun. We hadden ook dit keer halfpension, en met enige discussie kregen we ook weer een prima glutenvrije maaltijd.

De volgende dag zijn we op tijd vertrokken, de grensovergang verliep vlot. Wel was er ook een controle op vers vlees. We hadden nog wat gehakt wat we in Kasane hadden gekocht (dus Botswana) en dit mocht gelukkig verder mee. Na de grens kwamen we nog een paar plaatsen tegen, maar ook vaak een compleet verlaten weg.

Op een paar stukken was de weg behoorlijk slecht, vooral door werkzaamheden. Maar het laatste stuk was de weg weer prima.

In Maun hebben we nog een paar supermarkten bezocht, op zoek naar glutenvrije broodjes en hamburgers, maar we vonden nauwelijks iets. Ook waren we al dagen op zoek naar gasflesjes voor onze brander. Deze hadden we uit Zuid-Afrika meegenomen, maar het gas was na een week op en we konden nergens dezelfde flesjes vinden. Uiteindelijk hebben we pas terug in Zuid-Afrika weer flesjes kunnen kopen. Op een paar plaatsen hadden ze deze wel gehad, maar ze waren op. Dat betekende dat Rinse geen hamburgers/eieren kon bakken voor zijn lunch.

In Maun had ik voor 3 dagen een huisje gehuurd (via Booking.com). Bij aankomst bleek dat de eigenaar een Nederlander was die al lang in Botswana woonde. Het huisje was groot, maar de inrichting was erg ouderwets.

Omdat ik niet wist hoe de wegen in de Okavanga Delta waren, had ik al maanden daarvoor een safari geboekt, voor een hele dag in de Okavanga Delta. Dit gebied is erg groot en het kan er erg nat zijn. Het water komt vanuit Angola hier naartoe stromen en ik had begrepen dat het in Juni nog erg nat kan zijn. Dat was echter dit keer helemaal niet het geval. Het was kurkdroog en we zijn de hele ochtend aan het rijden geweest om maar bij het eerste water te komen. In dit gebied (Moremi Game Reserve) liggen ook een aantal private Lodges. Ik had daar ook naar gekeken, maar een aantal kun je alleen met een vliegtuigje bereiken en bovendien was de prijs per nacht per persoon exotisch (800 euro of meer). Vanuit Maun bleek het echter nog meer dan een uur rijden voor we zelfs in het park waren. We vertrokken om half zeven, het was nog nagenoeg donker en bovendien op de open safari auto erg koud. Maar toen de zon was opgekomen, werd het gelukkig aangenamer en later op de dag was het gewoon lekker warm.

De weg naar de ingang van het park was ook niet erg goed, veel mul zand vooral, en in het park was het vaak niet veel beter.

We hebben onderweg redelijk wat dieren gezien, en uiteindelijk kwamen we ook wilde honden en leeuwen tegen.

Onze gids wilde gaan lunchen waar deze olifanten in het water liepen, en bovendien liepen er ook nog nijlpaarden. Het belangrijkst was echter dat er ook nog nijlpaarden in het bos lagen, achter ons. We vonden het een beetje riskant, maar hij besloot dat het niet te gevaarlijk was.

Het eten was verder eenvoudig. Salade met kip, brood en gekookte aardappel. En natuurlijk frisdrank.

Na de lunch zijn we weer teruggereden naar de ingang en dan weer terug naar ons huisje.

Die avond hebben we gegeten in Marc’s Eatery, een restaurant dat goede glutenvrije recensies had. En inderdaad was het (glutenvrije) eten erg goed. De volgende dag was als rustdag gepland en we hebben dan ook verder niet veel bijzonders gedaan. Wel hebben we weer geluncht in Marc’s Eatery. Vooral het glutenvrije brood met hamburger leek Rinse wel aantrekkelijk, maar dat bleken ze niet (meer) te hebben. We hebben nog wat supermarkten bezocht, maar het vinden van glutenvrije producten viel erg tegen.

Na 3 nachten in Maun gingen we dan weer op de terugweg naar Zuid-Afrika. Het zou één van onze langste routes worden, van Maun naar Serowe, dat al dicht bij de grens met Zuid-Afrika ligt, in totaal zo’n 530 km. En onderweg kwamen we langs Khama Rhino Sanctuary, waar dus neushoorns worden opgevangen. Hier zijn we gestopt en hebben we een rondje gereden. Oorspronkelijk was het de bedoeling hier te overnachten, maar de recensies waren nogal wisselend. We zijn echter wel het reservaat in geweest om te zien of we ook neushoorns konden zien, en inderdaad hebben we er een paar gezien.

De nacht zouden we doorbrengen in Serowe, in Lentswe Lodge. Op de recensies afgaande was het een goede Lodge, met goed eten. Aangekomen op de bestemming zagen we een soort boerderij met een enorme bende. En ze hadden een aantal huisjes met uitzicht op de vallei.

De huisjes waren nogal verouderd en het beddengoed en handdoeken waren ook oud. Ook was er geen wifi en slechts matige mobiele ontvangst. En het eten viel niet bepaald mee, het was wel erg simpel. De familie die de Lodge runde had duidelijk geldgebrek om er weer een goede Lodge van te maken. Naar ik heb begrepen heeft de covid19-periode hen financieel behoorlijk parten gespeeld. Ook het ontbijt in de ochtend was niet hoogstaand. Het was duidelijk de minste accommodatie die we tijdens onze reis hebben meegemaakt.

De volgende dag moesten we dan weer de grens met Zuid-Afrika over. We zouden niet naar huis rijden, maar nog 2 nachten in een private Game Reserve overnachten. Omdat de kleine grensovergang van de heenreis ons goed was bevallen, zijn we weer via deze grensovergang Zuid-Afrika ingegaan. En inderdaad verliep alles nu weer net zo soepel. Binnen 10-15 minuten waren we de grens weer gepasseerd. In totaal hadden we nu dus 12 stempels in ons paspoort gekregen.

We zijn daarna eerst naar een Zuid-Afrikaanse Woolworths gereden in de hoop daar glutenvrije broodjes en een gasfles te vinden. Het gas lukte, maar de broodjes helaas niet. Wel vonden we weer eens glutenvrije hamburgers (diepvries). Onze accommodatie lag in Welgevonden Game Reserve, Matingwe Game Lodge. Vanuit deze Lodge kun je dan safari’s maken in het game reserve en dat hebben we de volgende ochtend dan ook gedaan. De accommodatie was luxe, en we hadden weer halfpension. Ik had van tevoren weer glutenvrij aangegeven en inderdaad gaf dat verder geen problemen. We bleken de enige gasten in de hele accommodatie te zijn en hadden de volgende ochtend dan ook een private safari. De accommodatie werd gerund door een echtpaar, de vrouw runde de Lodge en de man deed de safari’s. De vroege ochtend safari was weer koud, maar we hebben wel leeuwen en neushoorns gezien.

Dicht bij dit private game reserve ligt ook Marakele National Park, dat ook de big five herbergt. We wilden daar die middag naartoe rijden, alhoewel we niet erg hoopvol waren de big five te kunnen zien. De weg er naartoe was een bergpas, Bakkerspas, over onverharde en deels behoorlijk slechte wegen.

In het Nationale park hebben we wel wat dieren gezien, maar geen enkele van de big five helaas. We waren pas rond de middag in het park, maar omdat we laat ontbeten hadden (na de safari, het was al 10 uur), hebben we in het park wat later op een picknickplek geluncht (dit keer weer met hamburgers). Om aan te geven hoe druk het was, we waren de enige bezoekers daar. Er was ook een vogelhut, maar daar hebben we verder ook weinig bijzonders gezien.

We hebben die avond weer in de Lodge gegeten (we waren weer de enige gasten) en de volgende ochtend, zondag, zijn we richting ons huis in Pretoria gereden. Het was ongeveer 3 uur rijden, dus we waren al rond de middag weer thuis. Na het uitpakken van de auto wilde ik de auto ook nog terugbrengen maar de verhuurder. We hadden om 16 uur afgesproken en de teruggave verliep verder zonder problemen. Oorspronkelijk zou ik die avond nog naar Europa vliegen voor een vergadering in Barcelona, maar dit was een paar weken daarvoor veranderd, omdat onze CEO op bezoek kwam in Zuid-Afrika. Nu zou ik pas dinsdagavond naar Barcelona vliegen, zodat ik dinsdag eerst onze CEO kon ontvangen op onze boerderij in Potchefstroom. De jongens vlogen ook dinsdagavond naar Amsterdam, maar hadden de KLM vlucht, terwijl ik met Air France via Parijs naar Barcelona vloog.

Het was uiteindelijk een mooie vakantie, en we hebben veel gezien. Wel viel de kou behoorlijk tegen. Deze reis moet je eigenlijk niet midden in de winter maken, want zeker in de tenten is het behoorlijk koud ’s nachts. Vorig jaar in Namibië was het al enigszins zo, maar nu in het binnenland was het erger. We hebben al wel ideeën voor volgend jaar, maar in ieder geval zal het een iets warmere bestemming worden (of een ander tijdstip).

Het glutenvrij eten viel behoorlijk mee dit keer, over het algemeen konden ze zelfs friet eten, dat is in Zuid-Afrika vaak niet het geval. Ik heb er van tevoren bij een aantal lodges behoorlijk achteraan gezeten, dus dat heeft goed geholpen. Wat wel erg tegenviel was het kopen van glutenvrije producten in Botswana en Namibië. We hebben maar weinig producten gevonden en wat vooral tegenviel ook was dat de hamburgers niet glutenvrij waren. En we beseffen nu dat we met de Woolworths in de buurt hier blij mogen zijn, veel vaker zijn het maar kleine winkels met weinig producten en zeker geen glutenvrije producten. Glutenvrije pasta kon je nog af en toe vinden, maar glutenvrij brood was nagenoeg nooit te vinden.

In mei zijn we nog een lang weekend naar het Krugerpark geweest. Omdat de accommodatie de laatste keer toch wat was tegengevallen, besloten we weer eens buiten het park een B&B te boeken. Dit was in Komatipoort, dicht bij Crocodile Bridge. Het nadeel is dat je iedere ochtend in de rij bij de poort staat, want iedere dag weer moet je je opnieuw aanmelden, en dit kan niet online of voor meerdere dagen. Omdat het nu een rustige tijd is, viel het in de rij staan mee, het kostte over het algemeen maximaal 15 minuten. Je kunt namelijk wel van te voren boeken en betalen, maar dan nog moeten er allerlei handelingen bij aankomst verricht worden (en wordt je auto gecontroleerd op wapens en alcohol (is verboden voor dagbezoekers).

We vermeerderen ook mais in deze tijd van het jaar vlak bij Komatipoort, en dit wilde ik graag eens zien. Daarom zijn we vrijdagochtend al vertrokken en heb ik ’s middags de mais bekeken. Deze zag er prachtig uit en begon bijna te bloeien.

We sliepen dan die avond al in Komatipoort, zodat we zaterdagochtend vroeg het park in konden. We zijn om 6 uur bij de B&B weggereden en waren rond half 7 in het park. Al snel kregen we 2 leeuwen te zien. Diezelfde leeuwen zag we tegen de avond opnieuw, ze lagen nog steeds op dezelfde plek.

We hadden al begrepen dat de zandwegen in het park momenteel behoorlijk slecht zijn (veel kuilen). En dat klopte inderdaad. Het was niet echt een pretje via zandwegen te rijden, als chauffeur was je vooral bezig om de gaten heen te rijden en had je geen tijd om rond te kijken of je ook dieren ziet.

Onderweg kwamen we ook nog weer eens de bruinkoppapegaai tegen. Deze vogels hebben we nog maar 1 keer eerder gezien (vorig jaar oktober). Je herkent ze vooral aan het schetteren.

We waren rond 18 uur weer terug in Komatipoort en hebben daar in een restaurant dicht bij de B&B gegeten. Dit was ons aangeraden door een gast bij het restaurant die avond ervoor. Het eten was goed, alleen waren wij eerst de enige gasten. En het bedienend personeel vertelde ons dat de lodge te koop was. Zij hadden het ook op Facebook gelezen, de eigenaar had niets aan hen verteld.

De volgende dag wilden we een groot stuk via zandwegen afleggen, om door te steken naar de andere kant van het park. Zoals verwacht was de weg erg slecht, maar we hadden veel geluk. Allereerst zagen we dezelfde leeuwen dan de dag ervoor, daarna kwamen we 2 x een groep leeuwen tegen die op de weg zaten/liepen. De eerste keer waren het deels nog jonge leeuwen, en van de blik van één van hen werd ik een beetje bang en heb ik het raam maar gesloten. De tweede groep leeuwen lag op de weg en was niet van plan aan de kant te gaan. We zijn daarom om moeten keren. In beide gevallen waren we alleen met de leeuwen, het was een rustig deel van het park.

Na een lange dag in het park waren we uiteindelijk rond 17.15 uur weer bij de uitgang, en toen ging de zon ook onder.

Op maandag moesten we weer naar huis, maar eerst zijn we nog weer om 6 uur naar het park gereden, om daar nog een aantal uren rond te rijden, voordat we rond de middag richting huis zouden gaan. Het meest bijzondere dier dat we toen zagen, was een slang op de weg. Thuis hebben we kunnen uitzoeken welke het is en we kwamen tot de conclusie dat het ‘Schlegel’s blind snake’ moet zijn:

Deze slang leeft vooral ondergronds en eet termieten en is ongevaarlijk voor mensen. De slang heeft wel ogen, maar die zijn bedekt met schellen.

Rond de middag zijn we weer het park uitgereden en rond half vijf waren we weer thuis in Pretoria.

Dit keer hadden we de auto van mijn werk meegenomen. Ik ben kortgeleden van auto veranderd. Ik reed altijd in een erg grote Toyota Fortuner, die ook flink brandstof lust. Maar over het algemeen zit ik alleen in de auto en daarom heb ik besloten te wisselen naar een kleinere auto die minder brandstof kost. Het is een Toyota Corolla Cross, met een hybride motor. Deze is erg zuinig, maar rijd prima. De Zuidafrikanen vinden het maar een beetje raar om in een kleinere auto te gaan rijden, milieu speelt absoluut nog geen rol. Dat kun je ook wel zien aan de dieselauto’s hier. Terwijl in Europa alle auto’s inmiddels met Adblue zijn uitgerust, weet men hier niet eens wat dat is. Eén van de redenen dat we geen loadshedding hebben is ook dat een nieuwe centrale problemen gaf met de rookgasreiniging. Deze centrale draait nu gewoon op volle toeren, zonder rookgasreiniging. De luchtvervuiling is in deze tijd van het jaar een groot probleem, dat merkten we ook toen we naar het Krugerpark reden. Onderweg rijden we door de streek waar veel kolen worden gewonnen en waar ook veel elektriciteitscentrales staan. De lucht was hier bepaald niet helder door de luchtverontreiniging.

Hieronder nog een impressie van de dieren die we in het park gezien hebben:

Helaas zijn er geen foto’s van een luipaard of neushoorn bij. Op de laatste dag hebben we beide wel gezien, maar ik had geen tijd om zelfs maar een foto te maken (luipaard) of je zag alleen een stukje van de achterkant (neushoorn). Die dag hebben we dus wel de big five gezien, maar niet allemaal op de foto vast kunnen leggen.

Inmiddels heb ik een aantal drukke weken achter de rug. We hebben veel proefvelden bezocht die vlak voor de oogst staan. Dat is nu voorbij en ik ben wat meer op kantoor (en thuis). Inmiddels naderen met rasse schreden hier de landelijke verkiezingen. Dat ik goed te merken, er wordt opeens volop aan de wegen gewerkt en we hebben al weken geen loadshedding meer. Volgens de regering heeft dat niets met de verkiezingen te maken, maar we zullen dat zien wanneer de verkiezingen geweest zijn. De verkiezingen zijn aanstaande woensdag 29 mei. Deze dag is een landelijke vrije dag, omdat iedereen in de gelegenheid moet zijn zijn/haar stem uit te brengen. Blijkbaar staan er dan lange rijen voor de stembureaus. Wanneer je wilt stemmen, had je je daarvoor al een paar maanden geleden moeten opgeven. Je kunt nu niet meer besluiten alsnog te gaan stemmen.

De verwachting is dat de ANC de absolute meerderheid gaat verliezen en dan een coalitieregering moet gaan vormen. Dat kan goed en slecht uitpakken, want er zijn radicale en minder radicale kleinere partijen. De ANC neigt een beetje naar communisme, ze zijn nog steeds goed bevriend met Poetin en ze staan ook helemaal achter de Palestijnse zaak, gezien ook dat Zuid-Afrika de zaak bij het hof van justitie in Den Haag heeft aangekaart. Wanneer zij zaken gaan doen met een meer radicale partij, zoals de EFF, dan zou dat wel een slecht kunnen uitpakken voor Zuid-Afrika. de EFF is anti-bedrijfsleven en voor het onteigenen van alle blanke boeren. Dat zou Zuid-Afrika in een grotere crisis dan nu kunnen storten. Er is nu al discussie of Zuid-Afrika een ‘failed state’ is, in dat geval zal het zeer waarschijnlijk een ‘failed state’ worden.

Men verwacht enige onrust tijdens en na de verkiezingen, dus we wachten hier maar af. Het zal vooral van de uitslag afhangen hoe onrustig het gaat worden.

Over 2 weken gaan wij zelf met vakantie naar Botswana en Namibië. Koen en Rinse komen naar Zuid-Afrika en gaan met ons mee. We hebben een auto gehuurd, een 4WD, omdat de wegen niet altijd erg goed zullen zijn. We hebben zelf een route uitgestippeld vanaf hier (het is 3 uur rijden tot de grens met Botswana). Hieronder zie je onze geplande route. We zijn 2 weken onderweg en komen daarbij aan de Noordzijde ook in Namibië. Bovendien gaan we nog een dagtocht naar Zimbabwe maken om de Victoria Falls te zien. Voor zowel Botswana als Namibië krijgen we op de grens een gratis visum, maar voor Zimbabwe moeten we op de grens een visum kopen voor 30 USD p.p.

We komen op zondag 23 juni weer thuis en die avond vlieg ik gelijk weer weg naar Spanje, waar ik die volgende week vergaderingen heb.

We zitten dan midden in de winter, maar net als hier is het vooral zonnig overdag. De nachten kunnen fris zijn, maar minder fris dan hier in Pretoria. Tot nu toe valt de winter ook erg mee, pas de laatste week zijn de nachten wat frisser, maar overdag is het vaak nog 25 graden. Van een echte winter kun je dus nog niet spreken. Wel is het brandseizoen weer begonnen. Bijna iedere dag zie ik nu wel ergens een veld branden.

Vlak voor de Pasen zijn we naar Nederland gereisd. Ons huis in Heinkenszand stond op dat moment leeg (de huurders waren begin maart vertrokken) en daardoor konden we daar overnachten. Omdat de vorige huurders zelf elektriciteit, gas en water hadden afgesloten, moest ik wel een kort contract regelen met een leverancier. Ook hadden we geen internet, maar een kortlopend contract afsluiten is erg prijzig. Daarom hebben we alleen mobiel internet via Vodafone gebruikt (unlimited voor 7 dagen).

We hadden via onze tussenpersoon ook al gehoord dat het huis niet al te schoon was opgeleverd. Daarom waren Koen en Rinse de week ervoor ook al wezen kijken, om te zien wat er allemaal was en of we er zo konden overnachten. Dat viel uiteindelijk wel mee, maar het bleek wel dat de schoonmaak inderdaad niet overhield en de tuin ook enig achterstallig onderhoud vertoonde.

We wisten ook niet of alle onze spullen in huis achtergebleven waren, maar dat bleek uiteindelijk mee te vallen. Het enige wat ik echt mistte was een switch voor het internet.

Bij onze aankomst bleek inderdaad dat het huis niet bepaald schoon was. Wat je zag viel wel mee, maar als je iets openmaakte of eronder keek, wat het niet bepaald schoon. Bovendien waren er ook wat spullen blijven liggen die niet van ons waren, inclusief spullen die afgevoerd moesten worden.

Tineke is meerdere dagen aan het schoonmaken geweest en ik heb een aantal auto’s vol spullen weggebracht naar de stort.

Omdat op dat moment de gezondheid van Tineke’s moeder niet overhield, is zijn ook nog meerdere keren naar Oldemarkt geweest. Ik ben een aantal keren mee geweest, maar niet elke keer.

Na overleg met onze tussenpersoon voor de verhuur besloten we uiteindelijk al onze meubels weg te (laten) halen uit het huis, omdat dat de verhuur makkelijker maakt. De vraag was waar we met de meubels naartoe moesten. De bedden en kasten boven zijn meest oud en we besloten deze op te ruimen. En Paul had wel interesse in ons bed en onze matrassen, dus die hebben we uiteindelijk met een busje naar Eindhoven gebracht. Maar onze meubels beneden in de woonkamer zijn nog vrij nieuw en bovendien hebben we 2 kasten staan die we graag wilden houden. Oorspronkelijk hadden we het plan deze op te slaan in een meubelopslag. Maar na het ontvangen van enkele offertes bleek het wel erg prijzig te gaan worden (bij 5 jaar opslag). Na overleg met de jongens hebben we besloten de meubels naar Eindhoven te brengen. Daar moeten we dan een aantal meubels afvoeren of verkopen, maar het grootste deel kan in de woning staan. Helaas hadden we geen tijd meer zelf de meubels naar Eindhoven te brengen, maar de jongens zullen dit de komende weken gaan doen.

Op het eind hebben we ook nog een aantal zaken kunnen verkopen via marktplaats, een wasmachine, wasdroger en stofzuiger. Bovendien stond er nog een oude fiets in Eindhoven die gratis is opgehaald.

De voortuin was ook nooit gesnoeid en moest nodig onder handen worden genomen. Ik heb zelf een beetje de koppen uit de struiken gehaald, maar er was een grondige snoeibeurt nodig. De plaatselijke tuinman heeft dat ook nog tijdens onze aanwezigheid kunnen uitvoeren. Ook de ramen, kozijnen en daklijsten hadden nodig een schoonmaakbeurt nodig. Dit konden we niet meer tijdens onze aanwezigheid laten uitvoeren, maar is uiteindelijk ook nog in april gedaan.

Tegelijkertijd was er in Eindhoven ook nog een verbouwing bezig. We hadden maanden daarvoor besloten de badkamer en toiletten aldaar te verbeteren en daarvoor een bedrijf gevonden. Zij begonnen halverwege maart met deze ingrijpende verbouwing (een deel van een slaapkamer werd opgeofferd voor een toilet) en halverwege april was dit klaar (toen wij al weer terug in Zuid-Afrika waren). Er is nu een net toilet beneden en een nette badkamer en apart toilet op de de eerste verdieping. En Rinse’s kamer heeft nu een apart gedeelte als kantoor. Het betekent vooral dat er nu 4 fatsoenlijke kamers zijn (daarvoor waren er 5, maar 2 hadden niet de minimum norm voor studentenkamer).

Daarnaast hebben we bij de vijfde huurder (nu vierde huurder) de huur opgezegd (per 31-8-2024). Zijn contract loopt dan af en van rechtswege kan het officieel ook niet verlengd worden. Daarmee komt deze kamer vrij en deze willen we dan voor onszelf gebruiken wanneer we in Nederland zijn. De volgende keer zal in september zijn, dus dat zal de eerste keer zijn dat we van deze mogelijkheid gebruik gaan maken. Bovendien kan Paul dan daar ook gaan werken. Hij werkt sinds enkele weken en deels vanuit huis.

De ruim 2 weken die we in Nederland waren zijn razendsnel voorbij gegaan en we zijn erg druk geweest: veel gereden en veel gedaan.

Natuurlijk hebben we ook met onze voormalige buren gesproken. Zij bevestigden dat deze huurders niet de prettigste waren. Het huis was oorspronkelijk gehuurd door een Nederlandse man en zijn Oekraïense vriendin. Maar nu hoorden we dat deze Nederlandse man er na 2 maanden uit is gezet en er uiteindelijk tot 7 mensen hebben gewoond. En daarbij ook nog honden en katten. Daarvoor hadden ze toestemming moeten vragen, maar dat is nooit gebeurd. Ze hadden behoorlijk last van hen, omdat ze zich ook niet erg netjes gedroegen. Dit hebben wij of de bemiddelaar echter nooit geweten. We hebben het contract na 1 jaar verlengd, maar dat hadden we niet gedaan als we dit geweten hadden.

Terwijl we nog in Nederland waren, hoorden we van de interesse van een Nederlands gezin voor ons huis. Zij hadden hun huis verkocht, maar nog geen nieuwe woning op het oog. En zoals het er nu naar uitziet, gaan zij ons huis huren vanaf 1 juni. De meubels beneden moeten er nog uit. De jongens hebben echter pas op 1 juni zelf tijd om dat te doen, dus hopelijk kan dat.

Op zaterdag 13 april zijn we uiteindelijk weer teruggevlogen naar Zuid-Afrika om uit te rusten. Ons volgende reisje is weer een bezoek aan het Krugerpark in het Pinksterweekend. Pinksteren is hier, net als hemelvaart, geen feestdag. Dus hopelijk valt het mee met de drukte. Omdat de huisjes in het Kruger niet altijd even goed zijn, hebben we besloten weer eens buiten het park te slapen en iedere dag weer het park in te gaan. Het nadeel daarvan is dat je iedere dag weer door de poort moet, en dat kan soms ophouden. Je kunt niet voor meerdere dagen toegang kopen, het moet voor iedere dag opnieuw. Wel kun je vooraf reserveren en betalen, dus hopelijk helpt dat.

De volgende langere vakantie is in juni. We gaan dan met Koen en Rinse 2 weken op safari in Botswana. We hebben zelf een reis gepland. Botswana is erg prijzig en door het zelf te boeken kun je behoorlijk wat kosten besparen. We komen trouwens niet alleen in Botswana, maar ook in Zimbabwe (Victoria Falls) en Namibië (Caprivi strip). Botswana is op rij-afstand van hier, het is ongeveer 3 uur tot de grens. We hebben hier dan ook een 4×4 auto gehuurd en gaan hier de reis beginnen. Direct na terugkomst moet ik alweer naar Europa, de week erop is een congres gepland waar ik bij aanwezig moet zijn.

Het was al weer even geleden dat we in het Krugerpark waren geweest (eind Oktober 2023 om precies te zijn), dus we wilden wel weer eens naar het Krugerpark. De vorige keer was het behoorlijk koud, dit keer hadden we daar totaal geen last van. Mijn vorig bericht ging over de hittegolf in Pretoria, die is er dus nog steeds en was ook goed merkbaar in het Krugerpark. De temperatuur werd iedere dag een graadje hoger. Waar we op zaterdag op een maximumtemperatuur kwamen van 36 graden, werd het zondag 37, maandag 38 en op dinsdag was het 39 graden om 11 uur ’s ochtends, toen we het park uitgingen op weg naar huis. Die dag werd de 40 graden gehaald iets later op de dag.

Deze hoge temperaturen hebben invloed op wat je ziet, vooral ’s middags liggen alle dieren in de schaduw onder de boom. En de laatste dag was het eigenlijk al zo in de ochtend, want om 9 uur was het al 30 graden. Door de warmte zijn we iedere dag rond 6 uur weggereden voor een rondje voor het ontbijt. De eerste nacht verbleven we in Berg en Dal.

Die eerste dag hebben we al weer veel dieren gezien, inclusief een gevecht tussen 2 giraffes. Hieronder wat foto’s en een filmpje:

Aan het eind van de dag reden we dan naar Berg en Dal. Daarvoor rijd je richting Malelane gate en net voor de gate ga je rechtsaf richting het kamp. Omdat we een vorige keer daar de prooi van een luipaard hadden gezien, besloot ik eerst nog even rechtdoor te rijden richting gate. En dat was een goede ingeving, we zagen geen luipaard, maar wel 2 leeuwen.

Hieronder een impressie van de andere dieren die we die dag hebben gezien:

Na een braai die avond zijn we vroeg gaan slapen, want we wilden vroeg op de volgende ochtend. Het ochtendrondje leverde weer wat mooie foto’s op. Opvallend waren de marabou storks (ooievaars) die we veel hebben gezien, waarvan de meeste in de boom zaten. Deze vogels hebben we nog niet eerder in een boom zien zitten. maar helaas geen leeuwen of luipaarden. En aan het eind zagen we dezelfde leeuwen van de dag ervoor weer, op een plaats niet ver van waar we ze gisteren zagen.

Na het ontbijt gingen we op weg naar Satara restcamp. Dit kamp ligt wat noordelijker en we hadden er nog nooit geslapen. Maar we waren er al een paar keer geweest voor de lunch. Dit gebied staat bekend voor o.a. veel leeuwen, dus dat was ook een reden naar dit kamp te gaan. We reden dit keer via Lower Sabie en dan langs de Sabie rivier richting Skukuza en uiteindelijk via Tshokwane naar Satara. Het was al erg droog aan het worden in het park en dan zie je meer dieren dicht langs de rivieren. Onderweg hebben we weer vele dieren gezien. Wat vooral opviel was het aantal olifanten. Waar we eind oktober niet veel olifanten hadden gezien, hebben we er nu vele honderden gezien, soms grote groepen en vaak dicht bij of in de rivier.

Dit keer hadden we het geluk om ook een luipaard te spotten. We zagen deze niet zelf, maar iemand wees ons deze aan. Het luipaard lag wat verderop in de schaduw van een boom. En degene die hem ons aanwees stond er zelf voor. We konden het dier spotten via zijn geopende ramen. De foto’s zijn daarom niet echt mooi en scherp.

Op een gegeven moment zaten er ook velvet apen op de weg. Deze waren duidelijk al eens gevoerd, zie de foto’s hieronder hoe ze stonden te bedelen:

We reden ook een tijdje min of meer gelijk op met een safari-auto en deze wees ons op een gegeven moment op een uil in de boom. Het blijkt een jonge Verreaux’s eagle-owl te zijn. In het Afrikaans heet het een reuze-ooruil. Deze kan 62 cm groot worden! En hij was nu al behoorlijk groot.

Ook zagen we onderweg nog 2 sabel-antilopes. Die zijn we niet vaak in het park.

Een impressie van de overige dieren vind je hieronder:

Die avond hebben we in het restaurant van Satara gegeten. Het huisje aldaar was zoals zo vaak oud en nodig toe aan renovatie. De airconditioning (die nodig was) was oud en erg lawaaiig. Dit is in bijna alle kampen hetzelfde. Ik had gelezen dat er op Satara huisjes gerenoveerd waren, maar het was duidelijk niet ons huisje. Men zou hier zoveel meer mee kunnen doen wanneer men de huisjes en voorzieningen zou opknappen naar de huidige standaarden. We gingen weer vroeg slapen, want de volgende ochtend wilden we weer vroeg op.

Het rondje voor het ontbijt leverde dit keer heel veel op. We waren iets voor 6 uur vertrokken, en binnen een kwartier spotte ik zelf een luipaard, die lag in de schaduw niet al te ver van de weg. En we waren de enigen op dat moment.

Een tijdje later stonden er auto’s stil voor een brug, waardoor we er niet langs konden. We begrepen eerst niet waarom ze stil stonden, want wij zagen geen dieren. Maar na een tijdje reden ze weer langzaam vooruit en toen zagen we pas dat er een leeuw voor de eerste auto liep. Deze ging uiteindelijk de berm in, maar de auto’s voor ons maakten totaal geen ruimte zodat ik ook een foto kon maken. Uiteindelijk lukte dat pas toen de leeuw al iets verder weg was.

Die vroege ochtendrit hebben we ook vooral veel mooie vogels gezien, inclusief een secretarisvogel en een kori bustard die wegvloog. Het is de grootste vliegende vogel alhier.

Een impressie van de overige dieren vind je hieronder:

Toen we terug in het kamp kwamen, rond 8 uur, bleek er geen elektriciteit meer te zijn. Normaalgesproken draait er dan een aggregaat, wanneer er loadshedding is, maar dit was geen loadshedding. Het blijkt dat men niet de hele dag een aggregaat kan draaien voor het hele kamp. De winkel en het restaurant hadden nog wel stroom, maar de huisjes niet. We hebben dus maar koffie gekocht in het restaurant en we weten nu dat we de volgende keer ons gaspitje toch maar meenemen, voor dit soort noodgevallen.

Na het ontbijt hebben we weer een vergelijkbaar rondje bij Satara gereden. Die avond zouden we slapen in Nkulu tented camp. Dit is een nieuwe accommodatie bij een picknickplaats aan de Sabie rivier. Dit was een luxe accommodatie in vergelijking met de normale huisjes in de restcamps, maar de prijs was dan ook 2-3 x zo hoog. De rit van Satara naar Nkulu is ongeveer 2-3 uur, dus dat konden we ook nog in de middag doen. We wilden dan eerst bij Satara de lunch gebruiken.

De ochtendrit leverde allerlei dieren op, maar geen katachtigen dit keer.

Na de lunch bij Satara zijn we via wat omwegen dan naar Nkulu tented camp gereden. De rit leverde nog weer leeuwen op. Het was erg warm en ze lagen dan ook in de schaduw. We zagen ze ook niet zelf, maar iemand wees ze ons aan.

Veel dieren zijn bij het water te vinden, natuurlijk ook ter afkoeling. We kwamen langs een watertje waar we een hyena zagen die een impala probeerde te pakken. Zie hieronder de foto’s. Uiteindelijk kon de impala via het water aan de hyena ontsnappen.

Een impressie van de overige dieren die we zagen vind je hieronder:

Uiteindelijk waren we dan rond 5 uur bij Nkulu tented camp. We werden door 2 mensen ontvangen die ons alles uitlegden en ons met de bagage naar de (grote) tent brachten. Dit kamp is niet omheind, dus er kunnen gevaarlijke dieren rondlopen. Dat betekende ook dat er 24 uur per dag bewaking is die gewapend rondloopt. Ik had al gelezen over een hyena die er vaak rondloopt en er zijn ook berichten van leeuwen of een luipaard die er soms rondlopen. We hadden een verhoogd terras waar je veilig kon zitten, maar wanneer je na 21 uur buiten wilde blijven, moest je dat melden aan de bewaking.

De tent was inderdaad luxe en er was een goed geoutilleerde keuken en badkamer. Er was ook airconditioning in de tent (anders zou het wel erg warm worden). Deze kon op vol vermogen de temperatuur net een beetje aangenaam houden (ook al omdat het die nacht erg warm bleef). Wel was het jammer dat het warm water niet echt warm was. We hebben het niet gemeld, want door de warmte was het lauwe water ook nog goed te doen.

Het kamp had geen restaurant, dus we gingen weer braaien. Dit keer was er geen houtbraai, maar een gasbraai. En het verschil proef je, het hout geeft een bepaalde smaak aan het vlees die er nu niet was.

De volgende ochtend deden we weer een vroeg rondje. We hebben vooral vogels gezien, en op de brug over de Sabie rivier zagen we 4 pied kingfishers (ijsvogels) op een rij:

Een impressie van de dieren die we hebben gezien vind je hieronder:

Na het ontbijt zijn we dan weer richting uitgang (Crocodile bridge) gereden. We waren daar rond 11 uur en het was toen al 39 graden, zoals eerder gezegd. Vandaar zijn we dan weer naar huis gereden. een impressie van de laatste dieren vind je hieronder:

Zoals gezegd was het een warm bezoek. In totaal hebben we 2 x een luipaard en 4 x leeuwen gezien. Helaas dit keer geen neushoorns. Ook viel het grote aantal olifanten op. krokodillen hebben we relatief weinig gezien, omdat ze meestal in het water lagen. Normaal liggen ze vaak aan de rand van het water, maar dit keer zaten ze door de warmte vooral in het water (net als de nijlpaarden). We hebben weer bijzondere vogels gezien, en vaak zijn ze niet zo eenvoudig te identificeren. Hieronder heb ik proberen alle namen van de vogels erbij te zetten. Van een paar vogels ben ik echter niet zeker van de naam.

Al met al wat het weer een geslaagd bezoek, ondanks de warmte. Vooral tijdens de vroege ochtendrit bij Satara hebben we veel gezien.

Toen we thuis kwamen, was het daar een verkoelende 35 graden. En dat halen we nu bijna iedere dag. De vooruitzichten zijn ook dat het zo blijft, met verder weinig of geen regen. Het ‘el Nino’ effect is hier duidelijk merkbaar. Ook hier was het de warmste februarimaand ooit gemeten. Door de droogte in Zuidelijk Afrika maakt men zich enigszins zorgen over de voedselvoorziening. Naar verwachting produceert Zuid Afrika net genoeg voor de eigen consumptie, maar normaalgesproken gaat er ook een deel naar andere landen in zuidelijk Afrika. Daar hebben sommige regeringen al maatregelen getroffen om voedsel in het land te houden of meer te importeren.

We hebben nog geen plannen voor een volgend bezoek aan het Krugerpark, maar wellicht gaan we nog een keer een lang weekend in mei. Eerst gaan we nu eind maart naar Nederland. We verblijven dan in ons eigen huis in Heinkenszand, dat begin maart leeg is gekomen. We gaan het weer proberen te verhuren, maar allereerst kunnen we er zelf 2 weken verblijven.

Dan gaan we in juni 2 weken op vakantie in Botswana. Koen en Rinse gaan dan mee. We gaan een rondreis maken vanuit hier. Het is ongeveer 3 uur rijden naar de grens met Botswana en vandaar reizen we naar een aantal mooie plekken in Botswana. We willen ook de Victoria Falls in Zimbabwe bezoeken, maar dat kan in een dagreis met de bus vanuit Botswana. Wel heb je dan een apart visum voor Zimbabwe nodig, dat kost 30 USD en kun je ter plaatse krijgen. Voor Botswana hebben we geen apart visum nodig als Europeaan.

In mijn vorige bericht over het bezoek van St.Lucia heb je al kunnen lezen dat het daar erg warm was. Echter in Pretoria is het de hele maand februari ook al erg warm. Van de 24 dagen in februari die nu voorbij zijn, was op 12 dagen de maximum temperatuur boven de 35 graden, de hoogste temperatuur gemeten was 38.6 graden op 8 februari. Daarnaast was het op 11 dagen boven de 30 graden en maar 1 dag in februari hebben we de 30 graden niet gehaald (het was maar 27.6 graden op 11 februari). De hoeveelheid regen is niet erg hoog voor een zomermaand. Wij hebben hier bij ons thuis totaal 75 mm gehad, maar dat komt vooral door een bui van 40 mm vorige week zondag. De buien zijn echter zeer lokaal en er zijn veel plaatsen die veel minder regen hebben gehad. Dat betekent ook dat de droogte op plaatsen begint toe te slaan. Wij hebben maisproefvelden in grote delen van Zuid-Afrika, maar we zijn al enkele van deze velden verloren door droogteschade. En dit terwijl er daarnaast ook velden zijn die hagelschade hebben.

Dat het dit jaar een stuk droger is, komt vooral door het ‘El nino’ effect. Dit effect komt vanuit de Pacifische of Grote Oceaan (de zeestroming tussen Peru en Australië keert om), maar heeft effect op het klimaat in heel het zuidelijk halfrond. Voor Zuidelijk Afrika betekent dat vooral een warmere en drogere zomer. En het effect in Zuid-Afrika valt nog mee, afgelopen week sprak ik met de collega’s van SeedCo in Zimbabwe en zij hebben al 6 weken geen druppel regen meer gehad. Dat betekent dat de mais staat te verdrogen op het veld nu en zij veel proefvelden niet meer kunnen gebruiken.

Hopelijk krijgen we ook nog wat regen de komende 2 maanden, anders gaan wij ook nog meer problemen krijgen. Op veel avonden is er wel bewolking en soms ook onweer, maar meestal resulteert dat slechts in geen of slechts een paar mm regen (behalve dan vorige week zondag). Vooral in het westelijkere deel van Zuid-Afrika is het nog droger dan hier, en zijn de temperaturen ook nog hoger.

Dat het zo warm is, merken we ook aan onze elektriciteitsrekening. We gebruiken al meerdere weken nagenoeg iedere nacht de airco op onze slaapkamer, en regelmatig ook ’s avonds al beneden in de woonkamer.