Ons verblijf in Zuid-Afrika

We wilden graag de landen in de buurt van Zuid-Afrika eens gaan verkennen en besloten daarom een rondreis in Namibié te boeken. Hierbij gaan we dan zelf met een 4×4 auto rondrijden, waarbij de overnachtingsadressen al vastliggen. De route is dan in principe zelf te kiezen. maar er is vaak een aanbevolen route. De rondreis was dus een self-drive, waarbij een met een huurauto 2 weken zijn rondgereden.

Wanneer je in Namibië gaat rondrijden, weet je dat er maar weinig verharde weg is. Onze route ging inderdaad grotendeels over gravelwegen, maar de kwaliteit van de weg was vaak goed en bovendien zijn we regelmatig voertuigen tegengekomen die de wegen onderhouden, dus in tegenstelling tot Zuid Afrika vind er hier wel onderhoud van de onverharde wegen plaats.

Dag 1: Op zaterdagochtend 10 juni zijn we ’s ochtends vertrokken naar het vliegveld van Johannesburg voor een vlucht van 2 uur naar Windhoek, de hoofdstad van Namibië. Daar werden we opgewacht door de reisagent die onze reis verder georganiseerd had. We kregen onze auto overhandigd voor deze 2 weken en konden vervolgens naar het eerste hotel in Windhoek rijden (the Elegant Guesthouse). We hebben nog even boodschappen gedaan, zodat we de volgende dag wat spullen voor de lunch bij ons hadden. En we merkten hier ook het eerste verschil met Zuid-Afrika, de winkels sluiten vroeg op zaterdag en vele zijn op zondag ook niet open. Die avond zijn we naar een nabijgelegen restaurant wezen eten, bij een deel van de overnachtingen zat de avondmaaltijd ingesloten, maar in plaatsen waar meer restaurants waren, moesten we zelf op zoek naar eten. Bij iedere overnachting zat trouwens wel het ontbijt.

Dag 2: de volgende ochtend zijn we redelijk op tijd vertrokken voor onze eerste rit, deze ging naar de Kalahari woestijn, waar we zouden overnachten in een private game lodge (Camelthorn Kalahari Lodge). Vanaf Windhoek was het eerste belangrijke moment het passeren van de Steenbokskeerkring (tropic of capricorn). Dit is dus de plaats waar de zon op 21 juni elk jaar precies boven staat:

We kwamen relatief vroeg bij de lodge aan en hebben daar nog even van het mooie weer genoten. Er werd een sundown gamedrive georganiseerd (tegen betaling) en daaraan hebben we dan ook meegedaan. Daarbij hebben we behoorlijk wat dieren gezien (waaronder neushoorns, die net gearriveerd waren), en natuurlijk de zonsondergang.

Het eten voor Tineke was een andere uitdaging. Er was van tevoren door de reisorganisatie aan alle hotels doorgegeven dat Tineke glutenvrij eten nodig heeft. De eerste Lodge had echter in bijna alle gerechten kruiden met daarin gluten verwerkt gebruikt. Daar hadden ze niet naar gekeken. Uiteindelijk hebben ze apart voor Tineke vlees gebakken, maar ook van de rest kon ze niet echt veel eten. Vanaf dan hebben we ook overal gelijk bij aankomst overlegd over het eten en het gebruik van kruidenmengsels in het eten. En over het algemeen is het daarna relatief goed gegaan. Vele hadden zelfs glutenvrij brood voor Tineke, alhoewel de kwaliteit in een enkel geval slecht was.

Glutenvrij is echt iets dat totaal onbekend is hier, zelfs bij de luchtvaartmaatschappijen. Terwijl je bij de meeste westerse luchtvaartmaatschappijen kunt opgeven dat je glutenvrij, lactosevrij of diabeet bent, kun je hier alleen aangeven of je vegetarisch of halal wilt. Ik heb dan ook een klacht naar de luchtvaartmaatschappij gestuurd dat ze niet-medische diëten wel verstrekken, maar de medische niet en ik dat een beetje vreemd vind.

Een impressie van de Sundown drive hieronder:

Dag 3: Deze dag moesten we verder rijden naar Fish River Canyon. Dit is na de Grand Canyon de grootste Canyon ter wereld. Wanneer je een navigatiesysteem de route laat berekenen, was het > 600 km. Maar de weg die ons aangegeven werd (we hadden ook een kaart met de route), zou het een stuk korter moeten kunnen. Deze weg hebben we dan ook gevolgd en het was dan slechts 430 km. Onderweg kwamen we ook nog langs het Quiver tree Forest, waar je tegen betaling kon gaan kijken. Deze Quiver bomen zien er dus zo uit:

En een eindje verder had je de Giants Playground, het blijkt een wandeling door grote rotsblokken:

Het tweede deel van de route was gravel, maar daar zouden we de komende dagen toch veel over rijden. Omdat we de volgende dag weer ver zouden moeten rijden, besloten we nog die middag naar de Canyon door te rijden. Onze lodge was namelijk 40 km voor de Canyon. De Canyon was mooi om te zien, en vergeleken met de Grand Canyon was het erg rustig (we hebben maar 4 auto’s gezien). Dat is trouwens sowieso overal in Namibië, je kunt soms lang rijden zonder iemand tegen te komen. Er wonen maar 2,5 miljoen mensen in een land dat 20 x groter dan Nederland is. Wat ook opvalt is dat iedereen Afrikaans spreekt, veel meer dan in Zuid Afrika ook.

De lodge die avond was Canyon Roadhouse en die lag in de middle of nowhere. En de eigenaar hield van oude auto’s:

Dag 4: rit naar Lüderitz. Lüderitz is een (Duits) plaatsje aan de kust en om er te komen moesten we ruim 100 km rechte weg (wel asfalt) door de Namib desert. Dit gebied is verder Sperrgebiet, omdat er diamanten gevonden zijn en nog gevonden worden. Je mag dus wel over de weg naar Lüderitz, maar mag verder niet van de weg af.

In Lüderitz zouden we voor het eerst 2 nachten in een hotel blijven, en we moesten ook weer zelf voor het avondeten zorgen. Qua restaurants was er niet erg veel keuze, we hebben de 2 restaurants met de beste recensies gekozen voor de 2 avonden in Lüderitz. We hebben na aankomst nog een wandeling gemaakt in het dorpje, maar er was niet echt veel te beleven.

Dag 5: in de ochtend hebben we een bezoek gebracht aan Kolmanskop. Dit dorpje staat een eindje buiten Lüderitz in de woestijn en is gesticht nadat men daar diamanten had gevonden. Er woonden in de hoogtijdagen wellicht 200 mensen en was van alle luxe voorzien. Maar de diamanten waren snel op en daarna is het dorp in verval geraakt. Nu is het overgeleverd aan het zand en de wind en zijn de meeste huizen vervallen. We kregen een rondleiding van een gids die allerlei wetenswaardigheden over die tijd vertelde. Er was een Engelse en Duitse rondleiding. Wij besloten aan de Duitse deel te nemen, want dat waren maar een paar mensen. Hieronder wat impressies met foto’s:

Daarna zijn we richting het nabijgelegen natuurgebied aan de kust gereden en hebben daar op verschillende plaatsen rondgekeken. Daarbij spotten we onder andere flamingo’s, en zelfs Afrikaanse pinguïns. De laatste zijn wel moeilijk te ontdekken, want het was op grote afstand op een nabijgelegen eiland. En er zijn 2 types flamingo’s die niet zo eenvoudig te onderscheiden zijn. We denken ze beide te hebben gezien (greater en lesser flamingo):

Dag 6: na een dag in Lüderitz moesten we de volgende dag weer een behoorlijk eind rijden, en wel naar de Sossusvlei. Dit is wellicht de bekendste plek van Namibië, door de kleurrijke duinen aldaar. Allereerst moesten we dezelfde lange rechte weg terug door de Namib woestijn, daarna ging het helemaal over gravelwegen naar de Sossusvlei. Onderweg kwamen we ook allerlei dieren tegen, waaronder de bat-eared fox en de Oryx. Oryxen kwamen we veel tegen, deze dieren zijn goed aangepast aan de droge omstandigheden in de woestijn. De roofvogel is een pale chanting goshawk (zanghavik):

De Sossusvlei was de eerste plaats waar we merkten dat het toeristisch was. Hier waren veel accommodaties en veel mensen. Wij hadden hier een huisje, en het was ’s middags in de zon erg warm met de weinige schaduw. De nachten koelden echter flink af. We kregen ons diner in de nabijgelegen Lodge en hier zaten we buiten te eten (buffet). Dat was behoorlijk fris.

Dag 7: De volgende ochtend moesten we relatief vroeg op om de beroemde duinen te kunnen bezoeken. Dit is een beschermd gebied en de poort ging om half 8 open. Omdat het overdag erg warm wordt (30 graden), kun je het best ’s morgens na opening direct beginnen. De beroemde duinen liggen echter nog 60 km het park in. We kwamen daar rond half 9 aan (met vele anderen). Het laatste stuk is echt mul zand en hier kun je alleen met een 4×4 doorheen. Het was dan ook de eerste keer dat we de 4-wiel aandrijving gebruikt hebben en we kwamen zonder problemen bij de duinen aan. Hier hebben we rondgewandeld richting Dead Pan, en daarna zijn we ook de duinen omhoog gegaan. Dat was behoorlijk zwaar door het mulle zand (en later op de ochtend de temperatuur). Hieronder een impressie van wat we allemaal zagen:

En aan het eind zijn we nog even de nabijgelegen Sesriem Canyon ingelopen:

Dag 8: Deze dag hebben we weer een behoorlijk lange reis voor de boeg, we rijden naar Swakopmund. Dit plaatsje ligt aan de kust, dicht bij Walvisbaai. Het is vanaf Windhoek de dichtstbijzijnde kustplaats. En eromheen is het weer allemaal woestijn, zoals een groot deel van Namibië. Omdat het aan de kust ligt, is het er echter koeler en daarom komen veel inwoners van Windhoek hier in de zomer (in Windhoek is het dan erg warm). We kwamen in Walvisbaai aan de kust en hier kwamen we gelijk een groot en modern winkelcentrum tegen. Dit was het eerste winkelcentrum dat we tegenkwamen na Windhoek. We hebben hier dan ook even een paar inkopen gedaan en zijn vervolgens langs de kust naar Swakopmund gereden:

In Swakopmund moesten we weer zelf naar een restaurant voor het diner. Hier waren echter voldoende mogelijkheden. We kozen Ocean Cellar uit en uiteindelijk was het het beste restaurant waar we gegeten hebben. We hoefden naast glutenvrij ook niets te zeggen, ze hadden zelfs glutenvrij brood, zonder dat we dus iets aangekondigd hadden. De volgende avond wilden we er weer eten, maar helaas was het toen vol. Het restaurant ernaast (Farmhouse deli) behoorde echter tot hetzelfde bedrijf en was ook goed (maar iets minder van kwaliteit).

Dag 9: Deze dag (zondag) hebben we ’s ochtends aan een living desert safari deelgenomen. Hierbij bracht een gids ons naar de nabijgelegen woestijn en liet ons allerlei dieren in de woestijn zijn. Het meest bijzondere dier dat we gezien hebben was wel de Namaqua Kameleon. Het was die ochtend mistig, koud en soms zelfs een beetje regenachtig. Dat was niet bevorderlijk om dieren te zien, zeker geen slangen (en die hebben we dan ook niet gezien). Deze dieren zijn aangepast aan de droge omstandigheden. Vaak maken ze ook gebruik van de ochtenddauw. De laatste keer dat men serieuze regen heeft gehad in Swakopmund was in 2011. Hieronder een impressie van deze safari:

Die middag scheen de zon weer en hebben we een strandwandeling gemaakt vanaf ons hotel:

Dag 10: Deze dag rijden we naar Damaraland, onze accommodatie is dit keer een tent bij Twijfelfontein Adventure Camp. Deze dag passeren we weer de Steenbokskeerkring, maar nu richting noorden. Er zijn 2 routes mogelijk, een kortere route die rechtstreeks naar de bestemming gaat, of een weg langs de Skeleton Coast (Skeleton Coast Park). We besluiten de langere weg te nemen en zorgen ervoor dat we volgetankt zijn en voldoende eten en water bij ons hebben (er wordt gewaarschuwd dat er onderweg niets is). Maar allereerst rijden we naar Cape Cross. Deze plaats is bekend vanwege de grote aantallen zeehonden daar. En dat klopt, er liggen echt duizenden zeehonden (met bijbehorende stank). We moeten bijna tussen de dieren doorlopen:

Daarna rijden we verder langs de kust en komen uiteindelijk bij de Ugab gate aan van het Skeleton Coast Park. Hier moeten we ons registreren, maar dit keer kost het niets, omdat we er aan de andere kant weer uitrijden. En inderdaad is het hier erg rustig en kom je bijna niemand tegen. Wel liggen er op het strand een paar (oude) scheepswrakken en komen we een aantal jakhalzen tegen:

Ergens onderweg eten we het meegenomen eten op. Het begint steeds harder te waaien en het zand begint behoorlijk te stuiven. Uiteindelijk komen we min of meer in een zandstorm terecht. Het zicht is slecht, gelukkig staan er paaltjes die de rand van de weg aangeven. Gelukkig komen we zonder kleerscheuren aan bij de poort om het park weer uit te gaan en wanneer we verder van de kust gaan, neemt de wind ook sterk af. De route is afwisselend, maar ook erg eenzaam:

En vanavond hebben we een tent om te slapen, wel met een gewoon bed, maar de ruimte is beperkt en de douche achter de tent is open van boven. En omdat het ’s nachts hard afkoelt, is het ’s ochtends koud om te douchen. We besluiten dus maar om ’s avonds te douchen. Nadat ik de auto voor de tent geparkeerd heb, kijk ik routinematig nog even naar de banden. Het valt me op dat de linker achterband wat zachter is. En later is deze nog zachter. Hij zal dus wel lek zijn. We hebben bij de auto 2 reservebanden meegekregen (omdat je toch regelmatig een lekke band kunt hebben op de gravelwegen). De eerste zit onder de auto (en is er lastig af te halen, is mijn ervaring. Wij hebben namelijk dezelfde auto dan ik thuis heb (een witte Toyota Fortuner, maar dan met 4-wiel aandrijving). De enige keer dat ik onderweg een lekke band had, had ik behoorlijk wat werk om deze eraf te krijgen. Maar onze tweede reserveband ligt los achterin, dus is makkelijk te gebruiken. Ik vraag of ze bij de lodge iemand hebben om de band te repareren. Dat blijkt het geval. Hij zal morgenochtend, wanneer wij een safari hebben, de band repareren. Naast het kamp ligt een grote rots en vandaar heb je een mooi uitzicht om de zonsondergang. Boven op de rots wordt er dan ook voor een drankje gezorgd om naar de zonsondergang te kijken:

Die avond eten we in het (open) restaurant van de lodge: Dit keer is het braaibuffet, zoals wel vaker. Voor Tineke is het dan altijd wat schipperen, want ze kan niet alles eten van het buffet. En inmiddels is haar standaard toetje fruitsalade, want eigenlijk bevat het toetje altijd gluten en in 9 van de 10 gevallen wordt haar dan fruitsalade aangeboden.

Dag 11: Deze dag gaan we met een safari mee op zoek naar desert adapted elephants. Maar eerst komt de man om de band te repareren. Hij haalt het wiel van de auto en probeert de band te repareren. Er verschijnt echter een ballon op de band en deze is dus niet meer bruikbaar. Daarom wordt de tweede reserveband gebruikt en hebben we nu nog 1 reserveband over. Ik heb nog contact met onze reisorganisator, maar aangezien we niet veel slechte wegen gaan hebben, kunnen we met 1 reservewiel toe, denkt men.

Rond 8 uur vertrekken we voor de safari. Onderweg komen we ook allerlei andere dieren tegen, en uiteindelijk na 2 uur vinden we ook de genoemde olifanten. Deze dieren leven allemaal in een drooggevallen rivierbedding, waar nog groene vegetatie is. Buiten deze rivierbedding is het vaak woestijn zonder veel vegetatie. De enige dieren die dan nog vaak tegenkomt zijn Oryxen. Hieronder een impressie van de safari:

Die middag willen we nog 2 rotsformaties bekijken (Burnt mountain en Organ Pipes), maar daar aangekomen ontdekken we dat men hiervoor 250 Nam. Dollars p.p. vraagt. Ze hebben alleen een hek geplaatst, geen enkele voorziening en het zijn gewoon een paar rotsen. We besluiten daarom om te keren, en later lees ik op Google Maps dat vele mensen dat voor ons gedaan hebben. We hebben dus maar wat gerelaxt die middag, want verder was er niet veel te beleven in de omgeving.

Dag 12: Deze dag gingen we op weg naar Etosha NP, een park dat volgens zeggen te vergelijken is met het Krugerpark. We komen rond de middag bij onze lodge voor die dag aan. De lodge ligt dicht bij de ingang van het park en op die manier kunnen we ’s middags al het park in. De lodge waar we verblijven (Etosha Safari Lodge) bestaat uit allemaal individuele huisjes met centrale voorzieningen. Gelukkig kunnen we al in ons huisje terecht om onze bagage daar te laten en na een lunch vertrekken we richting Etosha NP. De toegang tot het park is beter geregeld dan bij het Kruger, want we hoeven slechts een formulier in te vullen en kunnen daarna doorrijden naar het nabijgelegen restcamp, waar we kunnen betalen voor de toegang. Het tweede positieve punt is dat we gelijk voor 3 dagen kunnen betalen. In het Krugerpark moet je iedere dag opnieuw papieren invullen en de toegang betalen, wat relatief veel tijd kost. Maar we komen er al snel achter dat er ook nadelen zijn aan dit park. De voorzieningen zijn niet bepaald geweldig, in de shops is maar weinig verkrijgbaar en de toiletten buiten de restcamps zijn afgrijselijk. Iedereen doet zijn behoefte dan ook buiten de gebouwtjes die toiletten moeten heten (maar wel achter de hekken). Daarnaast zijn, buiten de hoofdweg door het park, de meeste wegen slecht, erg veel gaten en kuilen. En omdat het droog is, is er enorm veel (wit) stof. Etosha was oorspronkelijk een gigantisch meer, maar dat meer ligt al tientallen jaren droog. Die eerste middag maken we een rondje door een klein deel van het park. We zien geen leeuwen, luipaarden of cheetahs, maar wel een neushoorn. We zijn er nog niet over uit of het een white of een black rhino is (de verschillen zijn niet zo duidelijk en we zagen het beest in de verte). We hebben nog nooit een black rhino gezien, maar dat is dus nu nog niet duidelijk. Normaalgesproken heeft een black rhino een minder groot verschil in de hoorngrootte en is hij kleiner dan de white. Er zijn wat meer verschillen, maar dat is hier niet zo duidelijk. Black en white heeft trouwens niets met de kleur te maken, white is een verkeerde vertaling van het Afrikaanse wijd, de neushoorn heeft een bredere bek, en toen hebben ze de andere maar black genoemd, maar deze heeft dus een smallere bek. Dat kun je echter op onderstaande foto niet zien.

Een impressie van de dieren die we gezien hebben vind je hieronder:

Dag 13: Deze dag rijden we naar de oostkant van het park, waar we 2 dagen net buiten het park zullen overnachten in een private game reserve. Omdat de voorzieningen in het park slecht zijn, verblijft bijna iedereen buiten het park. De route is niet zo lang vandaag (200 km), maar gaat geheel door het park. We hopen vandaag wat meer dieren te zien, en natuurlijk het liefst ook leeuwen of andere katachtigen. En we hebben geluk vandaag, al vrij vroeg komen we 3 leeuwen tegen. Het is een moeder met 2 jonge leeuwen, die echter al redelijk groot zijn. Uiteindelijk komen we vlakbij de leeuwen en lopen ze bijna langs onze auto. En even later hebben we nog meer geluk, we zien 2 honey badgers (letterlijk vertaald honing dassen). Deze dieren zijn meer nachtdieren, maar we zien ze dus overdag op niet al te grote afstand lopen. We hebben er ooit 1 gezien in het Krugerpark, maar dat was slechts even. Nu houden we ze redelijk lang in ons zicht.

Die avond logeren we in een prachtige lodge, met een restaurant aan het water. We zijn een beetje bang voor de muggen (en de mogelijke malaria), maar uiteindelijk valt dat heel erg mee. Het eten is prima en glutenvrij wordt rekening mee gehouden.

Dag 14: Deze dag hebben kunnen we doorbrengen in het Etosha NP, maar eigenlijk vinden we het park een beetje tegenvallen in vergelijking met het Krugerpark. Die ochtend maken we weer een rit door het park, maar dan meer richting noorden. En ook deze keer hebben we weer geluk, al snel komen we weer 2 leeuwen tegen, maar deze keer is het wat verder weg en kunnen we niet veel mooie foto’s maken. Bij een toiletstop in het nabijgelegen restcamp komen we 2 Nederlanders tegen die met een camper van Bobo campers onderweg zijn. Wij hebben deze organisatie vorig jaar ook gebruikt bij onze campertocht door Zuid-Afrika. We hadden die ochtend al vele campers gezien van Bobo, en nu blijkt dat zij met een ANWB groepsreis vanaf Kaapstad vertrokken zijn en door Zuid-Afrika, Namibië en Botswana reizen. In totaal een reis van 49 dagen. Ze hebben toeristische en technische begeleiding, vooral de technische lijkt me nodig, gezien het feit dat je veel over gravelwegen rijdt en de campers daar niet echt op berekend zijn. Ze eindigen in Johannesburg, na ook nog naar het Krugerpark te zijn geweest. In het restcamp komen we ook een grote groep banded mongoose en go-away birds (Loerie) tegen.

We maken nog een rondje door het park en hebben veel geluk. We zien in de verte 2 dieren aankomen en het blijken 2 cheetahs te zijn. We zijn de eerste die ze zien en ze komen onze kant op. Uiteindelijk passeren ze de weg vlak voor ons en kunnen we veel foto’s van dichtbij maken.

De middag brengen we deels door bij de lodge, ook al omdat ik ’s middags nog een online bijeenkomst moet bijwonen (de enige tijdens de vakantie). Voor later op de middag hebben we weer een sundowner safari geboekt in het private game reserve waar we verblijven. In de game reserve zijn ook leeuwen, dus die willen we wel zien. En bij het meertje bij de lodge komen de dieren ook langs, een impressie van de dieren de we daar hebben gezien hieronder:

Tijdens de sundown safari gaan we op zoek naar de leeuwen, maar het duurt even voor ze gevonden worden. Onderweg komen we andere dieren tegen, waaronder de damara dik-dik, de kleinste antilope, een gier en een uil. Uiteindelijk vinden we toch de leeuwen, maar daardoor missen we de zonsondergang. En net als bij de vorige sundowner krijgen we een drankje en hapje geserveerd bij het kijken naar de zonsondergang (maar de zon was dus al onder):

Hieronder een impressie van de dieren die we voor de zonsondergang hebben gezien:

Dag 15: Deze dag rijden we weer richting Windhoek. We hebben nog 1 overnachting onderweg, op de oudste wild boerderij in Namibië (Otjiwa Safari Lodge). Daar kunnen we ook een nacht safari maken, dus dat is ons plan. We moeten vandaag ruim 300 km rijden, dus niet zo ver. Bovendien is de weg vanaf nu weer asfalt. Dat betekent dat we al rond de middag aankomen bij de lodge en daar dan ook de lunch gebruiken. We kunnen er ook een wandeling maken rond een meer (dam) en daarbij zien we allerlei dieren en vogels, waaronder een visarend, flamingo’s en een pelikaan. Ook zien we voor het eerst warthogs, terwijl we vaak verkeersborden hebben gezien die daarvoor waarschuwen:

Een impressie van de dieren op de boerderij vind je hieronder:

Die avond nemen we dan deel aan een nachtsafari. Deze vertrok om 20 uur (toen was het al lang pikdonker). Er waren 2 gidsen, de eerste reed de auto, de tweede gebruikte een sterke zoeklamp om proberen dieren te spotten. We kwamen wel allerlei dieren tegen, maar de meeste hadden we overdag ook al gezien (waaronder de Damara dik-dik). We zagen ook een uil, maar helaas heb ik daarvan geen goede foto kunnen maken. Maar uiteindelijk kwamen we toch een heel bijzonder dier tegen, een Aardvark. Dit is een echt nachtdier en het was 2 jaar geleden dat ze deze gespot hadden. Hij liep bovendien vlak bij de auto, dus ik kon nog een redelijk goede foto maken:

Dag 16: Dit is onze laatste dag in Namibië. We rijden terug naar Windhoek (nog ruim 200 km) en vliegen dan rond 18 uur terug naar Johannesburg. Omdat de vlucht pas ’s avonds is, en Tineke geen eten krijgt in het vliegtuig, besluiten we de lunch in een restaurant in Windhoek te gebruiken. De eerste avond in Namibië waren we ook in een Portugees restaurant geweest, maar dat was niet echt geweldig. We besloten daarom het best aangeschreven restaurant te bezoeken, alhoewel de naam wellicht iets anders doet vermoeden: Joe’s beerhouse. Het restaurant had een aparte inrichting, met heel veel oude gereedschappen aan de wanden. Maar het eten was goed, beter dan het Portugese restaurant eerder. Daarna zijn we naar onze het gebouw van onze reisorganisator gereden en hebben daar de auto ingeleverd. Omdat we vroeg waren, hebben we daar nog een tijdje zitten wachten. En rond 3 uur heeft iemand ons naar het vliegveld in Windhoek gebracht. Dat was nog 45 minuten rijden. De formaliteiten op het vliegveld waren snel afgehandeld, waarna we weer konden wachten op het boarden van het vliegtuig. We kwamen uiteindelijk mooi vroeg in Johannesburg aan (rond 8 uur), maar toen begon de ellende. Het bleek dat de computers van de douane niet werkten en alles met de hand geregistreerd moest worden. Er stond een rij van ongeveer 200 mensen voor ons, en na ons na een uur wellicht evenveel. En eerst zat er totaal geen schot in de rij. Dat kwam ook omdat men slechts met 3 personen aan het registreren was. Dat was wellicht een grotere bottle neck dan de computer. En volgens de man van de douane was het al een maand zo, maar het zou morgen opgelost zijn (waarom?). Na ongeveer 2 uur echter bleken de computers opeens weer te werken en ging het een stuk sneller. Uiteindelijk waren we 2,5 uur later door de douane en konden we op zoek naar onze koffer. Rond kwart voor elf reden we uiteindelijk weg van het vliegveld, zodat we rond half 12 ’s avonds bij ons huis in Pretoria aankwamen. Ik hoopte dat de computers bleven werken, want morgenavond zou ik weer voor mijn werk naar Kameroen vertrekken.

De organisatie van de rondreis in Namibië was goed geregeld door de organisator, Namibia Tours & safari’s (https://www.namibia-tours-safaris.com/). Via een speciale app hadden ze ons dagelijkse programma uitgeschreven met allerlei extra informatie, reistijd, e.d. De vlucht hebben we zelf geregeld, direct bij Airlink. Het eten in de lodges is uiteindelijk meegevallen, alleen de tweede avond was een beetje behelpen voor Tineke. En ze heeft voldoende fruitsalade gegeten, dat was bijna iedere avond het toetje. Het mooist vonden we allebei de Sossusvlei, met al de kleurrijke duinen. In de zomer is het hier erg warm, maar nu was het in de ochtend goed te doen. Etosha NP viel eigenlijk een beetje tegen, vooral door de slechte voorzieningen, de slechte wegen en het stof. Het grote verschil met het Krugerpark is ook dat je hier geen massa’s impala’s tegenkomt, maar springbokken. En dan ook de gemsbokken (Oryx). In de droge woestijn zijn de gemsbokken en springbokken vaak het enige wat je ziet. De temperaturen waren over het algemeen goed, waarbij het overdag vaak tussen de 25 en 30 graden was. De nachten waren soms fris, met af en toe temperaturen een paar graden boven het vriespunt. Alleen aan de kust was het kouder, rond de 20 graden, maar de nachten waren daar weer minder koud. In Etosha werd het overdag rond de 30 graden, zelfs midden in de winter. We hadden alleen die ene ochtend in Swakopmund mist/bewolking en een beetje neerslag. Toen was het ook koud (voor onze begrippen). Verder hadden we vooral zon en die was nog lekker warm.

De totale route zag er zo uit op Google Maps:

Voor ons was de lokale munt eenvoudig, want Namibië heeft nauwe banden met Zuid Afrika en de Namibische Dollar is 1 op 1 gelijk aan de Zuid-Afrikaanse Rand. Je kunt dus ook zonder problemen met Zuid-Afrikaanse rand betalen. Wij konden ook onze Zuid-Afrikaanse bankkaart gebruiken, maar wel verloren we dan 2% aan de bank (koersopslag).

Namibië is van oorsprong een Duitse kolonie en dat zie je nog in vele zaken terug (o.a. namen). Na de eerste wereldoorlog werd het min of meer onderdeel van Zuid-Afrika, en na de tweede wereldoorlog zelfs officieel. Uiteindelijk werd het onafhankelijk van Zuid-Afrika in 1990. De wegen zijn duidelijk beter dan in Zuid-Afrika en de veiligheid lijkt beter dan in Zuid-Afrika. Maar er wonen natuurlijk ook wel erg weinig mensen in zo’n groot land.

Meestal besluiten we al min of meer tijdens onze vakantie waar we de volgende keer op vakantie gaan. Deze rondrit/safari is ons goed bevallen en we denken er nu over volgend jaar naar Botswana te gaan. Voor ons is het iets dichterbij, we zouden zelfs met de auto vanaf hier kunnen rijden (de grens is 3 uur rijden). Maar de mooiste plaatsen zijn meer in het noorden, dus we bekijken nog wat we gaan doen. Het wordt waarschijnlijk weer juni, want dat komt mij het beste uit met het werk.

Normaalgesproken wordt het hier vanaf mei droog en zonnig. De temperaturen dalen (vooral in de nacht), maar overdag is het dan zonnig en in de zon is het lekker. Dit jaar echter is dat niet zo.

Op zondag 8 en maandag 9 mei hebben we behoorlijk wat regen gehad, ruim 40 mm en de week die volgde was deels bewolkt. Normaalgesproken warmt de zon in mei alles nog redelijk op, maar door de bewolking en regen dit jaar niet. De nachten zijn fris, en overdag komt de temperatuur maar net tot 20 graden. Dat is voor hier fris.

De afgelopen week was zo mogelijk nog natter. We kregen bijna iedere nacht regen (en onweer) en overdag vaak redelijk wat bewolking. Dat betekent dat we nu in Mei al 120 mm regen hebben gehad, terwijl het normaalgesproken minder dan 10 mm is. Pas gisteren en vandaag is het weer zonnig, maar de regen heeft alles behoorlijk laten afkoelen. De temperatuur komt niet meer tot 25 graden, terwijl dat voorgaande jaren in mei nog wel zo was. Door de heldere nachten nu koelt het ook flink af, afgelopen nacht was het 5 graden. Het voordeel daarvan is dat het lekker slaapt onder een dekbed. Een groot deel van het jaar is een dekbed te warm, maar nu niet meer.

De verwachtingen voor de komende week zijn droog, dus hopelijk blijft het droog nu. Wanneer de zon schijnt (en dat doet deze gelukkig weer meestal), warmt het nog redelijk op, maar bij bewolking blijft de temperatuur net onder de 20 graden steken.

Vanmorgen waren we even in de Superspar hier vlakbij. Daar hebben ze vaak een aantal Nederlandse producten. Dit keer hadden ze weer koffiemelk, dus voorlopig kan ik weer koffie met Nederlandse koffiemelk drinken. Ook hadden ze blikken erwtensoep van Gwoon. Dus vanmiddag hebben we bij de lunch een lekkere kop erwtensoep gegeten. De meeste ingrediënten van erwtensoep kun je hier ook wel kopen, maar wij vinden knolselderij redelijk essentieel en dat kent men hier niet. Daarom hebben we het nog niet zelf gemaakt alhier.

De komende weken worden de dagen nog steeds korter, over ruim 4 weken is het kortste dag hier. De temperaturen gaan vooral ’s nachts nog wat verder omlaag, maar hier in Pretoria vriest het meestal net niet. Op de boerderij in Bapsfontein (die 300 meter hoger ligt), vriest het echter vaak wel. We hebben nu daar nog maar 1 x nachtvorst gehad, maar dat zal de komende weken wel vaker gebeuren. Overdag loopt de temperatuur dan echter weer snel op tot meestal tegen de 20 graden. Binnen in huis of op kantoor warmt het echter niet meer op en blijft het vaak fris. Op kantoor heb ik een klein kacheltje om mijn benen en voeten een beetje warm te houden, thuis zitten we met een deken op de bank en hebben soms nog een kacheltje aan.

Over 3 weken gaan wij op vakantie naar Namibië. We hebben een individuele reis met een 4 x 4 Fortuner geboekt, waarbij we overnachten in lodges. We hoeven dus ’s avonds zelf geen eten te koken. Het is altijd een beetje afwachten hoe dat met glutenvrij gaat, maar we hebben via de reisorganisatie alle lodges vooraf geïnformeerd, dus hopelijk kunnen ze iets organiseren. De reis duurt in totaal 2 weken, waarbij we vanuit Windhoek naar het zuiden rijden en dan weer langs de kust terug naar het noorden. De laatste dagen zijn we dan in Etosha, een beroemd nationaal park in Namibië (https://etoshanationalpark.co.za/). Namibië is erg dun bevolkt, dus je moet wat beter plannen om eten en brandstof te kopen. Bij brandstof wordt aangeraden om te vullen bij de eerste mogelijkheid, wanneer de meter nog halfvol aangeeft. De week na de vakantie ga ik een paar dagen naar Kameroen, daar willen we ook zaken gaan opstarten. We zouden eerst een week naar Europa gaan, voor een vergadering, maar de vergadering is uitgesteld tot volgend jaar, dus gaan we voorlopig nog niet naar Nederland. Ons eerstvolgende bezoek is eind september/begin oktober gepland. Maar eerst komen de jongens nog in de tweede helft van augustus en gaan we weer een aantal dagen naar het Krugerpark.

We zijn op dit moment net voor de oogst van de mais en het is daardoor druk met proefveldbezoek. Het eerste bezoek begon direct na onze vakantie in de Westkaap. We kwamen maandagavond terug thuis en dinsdagochtend ben ik vroeg vertrokken voor bezoek aan de proefvelden in het oostelijk teeltgebied van de mais. We verdelen de teeltgebieden van de mais in 3 gebieden: oost, west en irrigatie. Het oostelijk deel ontvangt normaalgesproken meer regen dan het westen en de irrigatie heeft ‘onbeperkt’ regen.

Deze eerste week waren er ook collega’s uit Europa en Zuid-Amerika present. Bovendien zou ik die week ook met een aantal van deze collega’s naar Zimbabwe gaan om onze partner SeedCo daar te bezoeken. Proefveldbezoek betekent over het algemeen veel rijden over soms slechte en/of onverharde wegen. De eerste dag zijn we via proefvelden in Bethlehem naar Vryheid gereden. De route was lang en het laatste deel van de route was over slechte wegen, terwijl het donker begon te worden. Er was veel vrachtverkeer en inhalen was vaak lastig. We waren dan ook blij dat we in het hotel kwamen. Die avond moesten we bij weinig licht eten, want tijdens het eten was het loadshedding en had men slechts een paar kleine lampjes aan. De volgende dag hebben we het proefveld in Vryheid bekeken, waarna ik met 2 collega’s koers zette terug naar het vliegveld in Johannesburg. Dat was een route van minimaal 4 uur, en uiteindelijk voerde de route ons bijna helemaal via lokale wegen naar Johannesburg. Ik gebruik eigenlijk altijd Google maps voor de route en over het algemeen gaat dat goed. Die avond zijn we dan van Johannesburg naar Harare gevlogen, Harare is de hoofdstad van Zimbabwe en hier is SeedCo gevestigd. Het is een vlucht van net geen 2 uur. Bij aankomst kun je als Europeaan tegen betaling (30 USD) een visum kopen. Je hoeft dus niet vooraf een visum te regelen. De enige uitzondering zijn de britten, zij betalen een dubbel tarief, als ex-kolonie.

In Zimbabwe hebben we op donderdag het station bekeken, en de diverse gewassen en proefvelden. De electriciteitsproblemen in Zimbabwe zijn nog groter dan in Zuid-Afrika. Hier is van 5 uur ’s ochtends to 9 uur ’s avonds geen elektriciteit. Het hotel had gelukkig een generator en daardoor hadden we er weinig last van. Door de slechte economie van Zimbabwe is er een gierende inflatie (>`100%) en bestaat er nauwelijks een lokale munt. Je kunt het best US dollars gebruiken om iets te betalen. Samen met Argentinië strijdt Zimbabwe momenteel om de eerste plaats voor hoogste inflatie. De wegen in Zimbabwe zijn over het algemeen ook slecht, wellicht nog slechter dan in Zuid-Afrika. Vrijdagmiddag zijn we dan teruggevlogen naar Zuid-Afrika en zijn mijn collega’s weer richting huis vertrokken.

De week erop hadden we weer een proefveldbezoek van de mais in het oostelijk deel van het land met onze verkoop mensen. En tegelijkertijd was er een bezoek van de zonnebloem proefvelden met de veredelaar uit Argentinië. Ik heb dus deels mais en deels zonnebloem proefvelden bekeken. Voor de zonnebloem zijn we ook meer richting westen getrokken. De terugweg naar huis ging dan deels over bijzonder slechte wegen. En het laatste deel van de zonnebloem proefvelden was ten noorden van Pretoria en bezochten we op zaterdagochtend. Daarbij reden we nog door een natuurreservaat, waarbij we een grote groep Marabou Stork (Ooievaars) zagen zitten.

De derde week stond in het teken van de irrigatie proefvelden. Dit gebied is voornamelijk geconcentreerd rond 2 grote rivieren, de Oranjerivier en de Vaalrivier. Deze komen samen in de Noordkaap en daar liggen dan ook al onze proefvelden in dit gebied. Het is een behoorlijke afstand vanaf Pretoria, dus terwijl we vertrokken rond 6 uur in de ochtend, kwamen we pas rond 2 uur bij het eerste proefveld aan. Vervolgens hebben we 5 proefvelden bezocht om maandag en dinsdag en hoefden we woensdag alleen maar terug te rijden naar huis. Dit kostte echter min of meer de hele dag, ook al omdat we via ons station in Potchefstroom wilden rijden. Normaalgesproken hebben in dit gebied de hoogste opbrengsten, tot 20 ton droge korrelmais per hectare. Maar dit jaar is alles anders. Door de vele loadshedding konden de boeren niet voldoende water geven en was de opbrengst slechts 50% van normaal. En dit bij gelijkblijvende kosten, dus deze boeren zullen hier geen winst maken. Dit gebied kenmerkt zicht trouwens ook door jaarrond teelt. In de zomer staat er mais, in de winter tarwe. Men oogst dus 2 x per jaar.

De vierde week hebben we dan proefvelden in het westen bezocht. Normaal is dit een droger klimaat en zijn de opbrengsten daardoor lager. Dit jaar is het echter niet overal droog en daardoor zijn de opbrengsten in sommige streken erg goed. We hebben hier in 3 dagen een redelijk aantal velden bezocht, en op vrijdag ben ik weer via Potchefstroom teruggereden. En in de hotels is het altijd een verrassing hoe het is met de loadshedding. Sommige hebben voorzieningen, andere nagenoeg niet. Inmiddels ben ik daaraan gewend en heb ik altijd een zaklamp bij me. En het avondeten is meestal een braai, die door mijn Zuid-Afrikaanse collega’s verzorgd wordt. En de hotels zijn soms prima, maar ook soms zeer fotogeniek. Het kamers in het hotel op woensdagvond waren fotogeniek. Het was helemaal antiek ingericht, en echt op zijn Engels. We konden er geen avondeten krijgen, dus we moesten naar het dorp op 12 km afstand. En hier aten we in een echt boerencafé. De eigenaresse was een vrouw van 74 die ook ons ontbijt verzorgde. En omdat er op dat moment geen elektriciteit was, zaten we bij kaarslicht te ontbijten. De route op donderdagmiddag/avond naar het hotel was uitputtend. Ik volgde mijn collega’s, ik had geen idee waar ik was en waar het hotel was. Maar de weg was bijzonder slecht, soms moest je door de berm rijden omdat de weg zelf te veel gaten bevatte. Mijn collega’s zijn daar meer aan gewend dan ik en op een gegeven moment was ik ze nagenoeg uit het oog verloren, terwijl het donker begon te worden. Ik zag nog wat lichtjes een kilometer voor mij, maar had geen idee of dit mijn collega was. Dus ik heb maar even gebeld om ze te laten stoppen. En gelukkig was inderdaad de auto voor mij een collega. De rest van de route heb ik hen verder kunnen volgen, maar bij aankomst was ik redelijk moe van deze inspannende route. Wel was ik een keer bijna de verkeerde weghelft opgereden (men rijdt hier links dus). Dat gebeurt me niet vaak meer, maar ik zag ineens auto’s op me afkomen en kon achteruit gelukkig weer terug. Het was een overzichtelijk punt en dat was natuurlijk mede de oorzaak.

Deze slechte wegen is wel iets waar ik mij soms over verbaas. Want het ene dorp ziet er redelijk opgeruimd uit, met redelijke wegen in het dorp zelf. Andere dorpen zijn echt chaos, met veel rommel langs de weg en enorme gaten in het wegdek. Dat ligt dus echt aan het lokale bestuur (en wellicht corruptie).

We hadden ook nog een bijzondere vondst op één van de velden, je kunt een maisplant ook gebruiken als steun voor een nest:

Het laatste veld tijdens deze tour had trouwens nog een bijzonder eind. We waren nog bezig met waarnemingen te doen, toen we een vliegtuigje dichterbij hoorden komen. Er wordt hier nog regelmatig gespoten met een vliegtuigje (in Nederland is dat al lang verboden vanwege de onnauwkeurigheid). En voor we het wisten was hij het veld waar wij bezig waren aan het spuiten, een paar voelden zelfs de druppels neerdalen (ikzelf rook alleen dat er wat gespoten was). We zijn daarop snel het veld uitgegaan, voor hij zijn volgende ronde zou spuiten. Onze auto’s stonden voor aan het veld, maar de piloot had er blijkbaar lak aan dat er mensen in het veld liepen. Hij kon ons zelfs zien staan (zo laag vloog hij over het veld), maar hij ging dus gewoon door. We zijn daarom maar gestopt en weggereden. We denken dat hij tegen het onkruid spoot, iets anders kunnen we ons niet voorstellen.

Op de weg terug zag ik ook nog een heleboel flamingo’s bij een meer. Het meer zag min of meer roze. Dit was vlak bij Bultfontein. Er zijn een paar plaatsen in Zuid-Afrika waar veel flamingo’s zitten, en dit is er dus één van.

Komende week is de laatste week van deze proefveldbezoeken. We gaan weer naar het westen, maar nu met verkoopmensen. En ik ga nog met wat collega’s naar sorghum proefvelden kijken. Daarna wordt het rustiger, terwijl we mogelijk komende week met de oogst van de mais gaan beginnen. De oogst van soya is al in volle gang en is wellicht snel afgelopen. Door omstandigheden heb ik geen soya proefvelden bekeken, behalve de velden op onze boerderijen zelf.

Dit betekent dan het einde van 5 drukke weken, met veel kilometers en veel hotelovernachtingen. Ik weet ook weer waarom we grote en stevige auto’s rijden, een normale auto zou dergelijke wegen niet zomaar overleven. We hebben tot nu toe maar 1 x een lekke band gehad (met alle auto’s samen). Ik sta er echt versteld van hoe probleemloos onze Toyota ’s deze wegen overleven. Het zijn niet de meest comfortabele auto’s, maar wel bijzonder stevig gebouwd.

In Zuid-Afrika is zowel 27 april als 1 mei een vrije dag (Freedom Day and Labour Day). Dit viel op een donderdag en maandag, dus bijna iedereen had een lang weekend vrij. Wij realiseerden ons dat pas eind Februari en besloten toen nog accommodatie in het Krugerpark te proberen te reserveren. Dit bleek vrij lastig, maar uiteindelijk konden we nog 3 nachten reserveren, van vrijdag tot maandag. De eerste nacht verbleven we in Lower Sabie Restcamp, de andere 2 nachten in Berg en Dal Restcamp. In Berg en Dal hadden we al eerder overnacht, in Lower Sabie nog niet.

We vertrokken die vrijdagochtend 28 april rond 6 uur vanaf ons huis in Pretoria. De reis verliep bijzonder vlot en net na 10 uur waren we bij Malelane Gate, de dichtstbijzijnde ingang voor ons van het Krugerpark. Hier was het echter druk, waardoor we bijna een half uur nodig hadden om binnen te komen.

Op de informatie over het Krugerpark hadden we al gelezen dat de weg van Lower Sabie naar Skukuza, langs de Sabie rivier, afgesloten was. Dit alles was het gevolg van de overstromingen eind januari (cycloon Fredy). Deze overstromingen hadden een aantal bruggen behoorlijk beschadigd en die moesten hersteld worden. Aangezien dit een belangrijke doorgangsweg in het park is, moesten we een behoorlijk eind omrijden om toch bij Lower Sabie te komen. Onderweg kwamen we de gebruikelijke dieren tegen, inclusief neushoorns. Helaas geen luipaarden, cheetahs of leeuwen. Echter dat veranderde op het laatste stuk. Hier zagen we 2 x leeuwen en een hyena.

De volgende ochtend hebben we een vroege safari gedaan (vertrek 6 uur), daarbij was het eerst nogal mistig en kon je maar weinig zien. Helaas zagen tijdens deze rondrit niet veel bijzonders, ook al werd het zicht steeds beter. Na het ontbijt bij ons huisje zijn we dan vertrokken naar Berg en Dal. Aangezien de hoofdweg afgesloten was, moesten we een lang stuk via zandwegen rijden. Ook nu kwamen we weer neushoorns en leeuwen tegen, maar geen luipaarden of cheetahs.

Onderweg kwamen we allerlei mooie vogels tegen, zoals bijvoorbeeld verschillende ooievaars. Ook de gewone ooievaar zoals in Nederland kom je trouwens soms tegen.

Ook een aantal andere vogels waren mooi om te zien (en dit zijn ze niet allemaal):

Na aankomst in Berg en Dal Restcamp gingen we, zoals iedere avond, weer braaien. Echter toen het vuur bijna klaar was, begon het te onweren en regenen en moesten we binnen het vlees in de pan bakken. Het regende en onweerde te hard om nog buiten te zijn.

De volgende ochtend was het weer droog en gingen we weer voor een vroege safari voor het ontbijt. Ook dit keer waren we niet bijzonder succesvol. Na het ontbijt hebben we weer een grotere ronde gemaakt, waarbij we via Pretoriuskop en Skukuza weer terug naar huis reden. Onderweg kwamen we bij ‘Lake Panic’ langs, een bird hide de bekend staat om de vele vogels. Hier hebben we onder andere de Malachite Kingfisher gezien van de foto hierboven. Ook de Pied Kingfisher hebben we gezien, alleen was deze een beetje ver weg. Je mag deze proberen te vinden op de foto hieronder:

En ook bij Lake Panic: een rood insect:

Wanneer je meer op de vogels gaat letten, zie je ook hoeveel verschillende soorten vogels er zijn. Zie ook de foto hieronder, met 3 grote vogels op 1 plaatje:

Ook zijn er vogels die het nijlpaard als plateau gebruiken:

Wat ook opviel deze keer is het aantal schildpadden dat we tegenkwamen (en dit zijn niet meerdere foto’s van 1 schildpad):

Bij Skukuza gaan we altijd op zoek naar reptielen en vleermuizen:

De laatste avond in Berg en Dal gingen we natuurlijk weer braaien. Even leek het weer te gaan regenen, maar gelukkig waren het deze keer maar een paar druppels en konden we gewoon braaien.

De volgende ochtend wilden we nog een safari richting Crocodile Bridge maken (dat kost ongeveer 2-3 uur), maar bij de auto kregen we een verassing, lekke band. De auto is uitgerust met een thuisbrenger, dus we moesten op zoek naar iemand die de band kon repareren, de rit naar huis (bijna 400 km) is te ver voor een thuisbrenger. Ik heb de band gewisseld en ben eerst in het kamp bij het tankstation gaan informeren. Het bleek dat we naar Malelane buiten het park moesten om de band te laten repareren. Gelukkig is dit niet erg ver, het kamp ligt dicht bij de poort. We zijn dus maar direct het park uitgegaan, het leek ons geen goed idee met een thuisbrenger over onverharde wegen te rijden. Zodoende waren we net na 8 uur al het park uit en op weg naar Malelane. Bij het tankstation vroeg ik waar de band kon worden gerepareerd. Het was namelijk een vrije dag in Zuid-Afrika, dus ik wist niet wat open was. Ze boden gelijk aan zelf de band te repareren en uiteindelijk deden ze dit kosteloos. Het gebeurde helemaal met de hand. Er zat een schroefje in de band, die eruit halen en het gat dichtmaken was genoeg om de band weer te kunnen gebruiken. Na het weer terugzetten van de normale band zijn we dan ook zonder problemen naar huis gereden, waar we net voor 1 uur aankwamen. Onderweg was het al druk, maar we hadden uiteindelijk weinig oponthoud. Dit gaf ons ook de tijd die middag nog een wandeling te maken, na bijna 4 dagen in de auto te hebben gezeten.

Hieronder nog een selectie uit de andere foto’s die we gemaakt hebben:

Waar we bij ons vorige bezoek in december medicatie voor malaria-preventie genomen hebben, deden we dat nu niet. Normaalgesproken is het in de winter niet nodig. We zitten nu net op de overgang naar de winter, dus het blijft altijd een vraagteken. De temperatuur was bij aankomst vrijdag en zaterdag nog ruim boven de 30 graden. Zondag en maandag was het iets frisser, maar nog altijd boven de 25 graden. We hebben ons echter goed ingesmeerd met deet (vooral ’s avonds) en in het huisje draaide de airco en hadden we een muggenstekker aan. We hebben geen muggen opgemerkt, maar dat zegt natuurlijk niet alles. De meningen over wel of geen malaria preventie lopen uiteen, ook al omdat de medicatie geen 100% preventie betekent. Gelukkig hebben we beide niet gereageerd op de medicatie en kunnen we wat dat betreft gewoon de medicatie gebruiken. Bij mijn bezoek aan Congo enkele weken geleden heb ik ook deze medicatie gebruikt. Je moet dan echter vrij lang medicatie slikken, je begint 1 of 2 dagen voor het bezoek en na afloop slik je nog 7 dagen door. Het is een vrij klein pilletje dat wij altijd na het avondeten innamen.

We hebben tijdens dit bezoek dus enkele keren neushoorns en leeuwen gezien, maar dit keer geen luipaarden of cheetahs. Vorig jaar waren we hetzelfde weekend ook in het Krugerpark en zagen we luipaarden en cheetahs, maar geen leeuwen. Er valt dus geen pijl op te trekken wat je ziet. Daar zijn wij inmiddels ook wel achter. Waar je iets ziet blijft ook een groot vraagteken. Op opeenvolgende dagen wil je wel eens hetzelfde dier tegenkomen op dezelfde plaats, maar dit gaat niet op over langere periodes.

En mocht je denken hoe we aan alle namen komen, we hebben een boekje met de meeste dieren in het Krugerpark (Animals of the greater Kruger). Dit is nodig ook onderweg, want internet heb je in een groot deel van het Krugerpark niet. Dan is een boekje op papier met foto’s toch erg handig.

Vorige week waren we op vakantie. De laatste dag van onze vakantie hoorden we al dat er geen elektriciteit in onze wijk was (40% van Pretoria zat zonder stroom). De problemen waren zondagavond begonnen tijdens een onweersbui. Uiteindelijk bleek dat er een aantal elektriciteitsmasten omgewaaid waren. Dat deze omgewaaid waren, was niet zo verwonderlijk, wanneer je de foto’s ziet:

Op de derde foto is duidelijk te zien dat er dus een deel van het verstevigingstaal beneden ontbreekt. Dit was dus gestolen en de gemeente was hierover al in oktober 2022 geïnformeerd. Maar er was geen actie ondernomen, met tot gevolg dat nu 40% van Pretoria zonder stroom zat. Dit was zondagavond rond 9 uur gebeurd. Toen we maandagavond rond 10 uur thuis kwamen, was de stroom net terug in onze wijk. Een aantal andere wijken in Pretoria hebben echter nog tot donderdag geen stroom gehad. Voor ons is het minder een probleem, we hebben batterijen en een aantal zonnepanelen. Bovendien hebben we nu een solar geyser die ons water verwarmd. Onze koelkast en diepvriezer waren dus normaal blijven draaien en er was geen eten bedorven.

Het volgende probleem diende zich vrijdag aan. Er was een storing met de waterbassins ergens in Pretoria, niet lokaal, maar eigenlijk een storing die een groot deel van Pretoria trof. De bassins waren nog deels gevuld, maar er werd ons gewaarschuwd dat we zonder water zouden kunnen komen. Uiteindelijk gebeurde dat op zaterdagavond. Het probleem was zondagochtend rond 1 uur opgelost, maar dan moeten alle bassins nog weer gevuld worden. Wij horen nu van andere wijken dat ze water terug hebben, maar tot nu toe, het is nu zondagmiddag bijna 5 uur, is bij ons het water nog steeds niet terug. Voor ons drinkwater hebben we geen probleem, we hebben nog 4 x 20L water staan voor onze dispenser. We kunnen echter niet meer douchen, alleen het zwembad inspringen. Dat is nu 22 graden en dus een beetje fris. En gelukkig hebben we een zwembad, met het water daarvan kunnen we ons toilet in ieder geval doorspoelen. Maar voor de mensen die geen noodvoorzieningen hebben, is er niets geregeld. Normaal komen er dan tankauto’s met water, maar dit keer is er helemaal niets. Naar verwachting zou het water vanavond terug moeten komen, maar zoals alles hier, niets is zeker. En op dit moment van schrijven test ik weer de kranen en het water komt net terug. Dus gelukkig hebben we nu ook weer water. We zitten wel eens te denken om ook hier een noodvoorziening voor aan te leggen. Er zijn namelijk plaatsen waar ze soms dagen geen water hebben. Dit kost ongeveer Euro 1500 en dan krijg je een groot vat en een pompsysteem om de druk op te bouwen. Inmiddels heb ik alle kranen ontlucht, het kost even tijd om weer druk op te bouwen, maar het belangrijkst is dat we weer water hebben om te kunnen wassen en douchen vanavond.

Met Pasen zijn er 2 vrije dagen (goede vrijdag en paasmaandag). Vorig jaar besloten we toen op het laatste moment om naar het Krugerpark te gaan, ook al omdat er slecht weer (regen) voorspeld werd in Pretoria. Voor dit jaar besloten we al ergens eind vorig jaar om een weekje naar de Westkaap te gaan. Ik was daar in Oktober 2022 in de wijnstreek (om tarweproefvelden te bekijken) en het leek mij een mooie omgeving voor wandelingen. Daarnaast is het ook in de buurt van de regio waar rooibos verbouwd wordt (Cederberg). Uiteindelijk hadden we dan ook 5 dagen een appartement in Franschhoek (dicht bij Stellenbosch) en 4 dagen in de Cederberg geboekt.

We vertrokken zaterdag 1 april (nee, het is geen grap) per vliegtuig vanaf OR Tambo naar Kaapstad. In Kaapstad hadden we een auto gehuurd bij Woodford. Toen we de auto wilden ophalen, stond er een rij van ongeveer 10 personen voor ons. Men hielp met 4 personen de klanten, maar desondanks duurde het een uur voor wij aan de beurt waren. En toen wij aan de beurt waren, bleek ook wel waarom. Ondanks de reservering was de auto die wij gereserveerd had, niet beschikbaar. En dat was dus bij ongeveer iedereen zo. Men bood mij eerst een auto met handschakeling aan (ik had een automaat besteld), maar uiteindelijk bleek deze ook niet beschikbaar. Bovendien wilde ik dan korting, want een automaat is duurder. Vervolgens kreeg ik een BMW1 aangeboden. Dit is een auto die erg laag bij de grond ligt, niet echt geschikt dus voor zandwegen. Omdat wij ook wel wilden wandelen in de bergen, leek mij dit niet echt een geschikte auto. En op deze auto kon ik geen korting krijgen, want deze was veel duurder in huur. Na ongeveer 10 minuten verder wachten bleek dat er net een auto binnenkwam die het type was dat wij gereserveerd hadden. Maar deze moest nog schoongemaakt worden. Uiteindelijk hadden we dus na ongeveer 2 uur de auto die wij gereserveerd hadden, en daarbij hadden ze geluk dat deze dus net binnenkwam. De auto zelf was prima, er stond nog maar 200 km op de teller, deze was dus gloednieuw (Mitsubishi ASX).

De bedoeling was eigenlijk om naar Franschhoek te rijden, boodschappen te doen en dan nog een stukje te wandelen. Inmiddels was het echter zo laat dat wandelen er niet meer inzat. Het appartement in Franschhoek was modern en goed geoutilleerd. Het enige nadeel was dat zowel de eetgelegenheid een bar met krukken was en er buiten ook alleen een hoge tafel met krukken stond. Je kon dus buiten ook alleen op een kruk zitten. Er was zelfs een batterij om de loadshedding periodes door te komen. Er was dan nog wat licht en WIFI en de TV bleven werken tijdens de uren zonder elektriciteit. Het enige nadeel aan deze batterij was de de inverter om de batterij op te laden nogal veel lawaai maakte (ventilator om te koelen). Die avond hadden we geen zin meer om te koken en hebben we in een restaurant aldaar gegeten. Het plaatsje was erg toeristisch en er waren volop eetgelegenheden.

Franschhoek is een dorp met veel wijngaarden, er is dan ook een wijntram waarmee je allerlei wijngaarden kunt bezoeken en wijn kunt proeven. Ons appartement lag op 200 meter van de vertrekplaats van deze wijntram. Wij hebben echter vooral gewandeld op de dagen dat we in Franschhoek waren. Het dorp wordt omgeven door bergen/heuvels en daar kun je prachtig wandelen.

De eerste dag (zondag) hebben we een lange wandeling in de buurt van de Bergrivier gemaakt. Wij gebruiken voor onze wandelingen vaak GPS wandelingen van Alltrails. In dit geval was de wandeling ‘Berg river – centre peak loop’ en omschreven als ‘gemiddeld’, met een afstand van 15 km en een hoogteverschil van ruim 500 meter. Echter niet alle paden van de GPS route klopten en uiteindelijk hebben we bijna 17 km gewandeld, met bijna 500 hoogtemeters. Het was behoorlijk warm, dus uiteindelijk waren we beiden behoorlijk moe aan het eind. De wandeling zelf en wat foto’s kun je op Strava vinden: https://www.strava.com/activities/8819112018. Hieronder ook wat foto’s van deze wandeling.

De volgende dag hebben we het wat rustiger aangedaan om te herstellen. De wandeling was ‘Duiwelskloof’, 8 km lang met een hoogteverschil van ruim 200 meter. Deze wandeling was in de buurt van Stellenbosch. De wandeling zelf en wat foto’s kun je weer op Strava vinden: https://www.strava.com/activities/8824771609. Hieronder weer wat foto’s van deze wandeling:

De derde dag hebben we weer een pittigere wandeling gepland. In dit geval gingen we hoger de bergen in, waarbij we op de top een uitzicht hebben op Franschhoek. We hoefden echter niet vanaf beneden naar boven te wandelen, maar reden met de auto eerst een deel van de Franschhoek pas op. Het uitzicht van boven op Franschhoek was geweldig:

Van deze wandeling kun je weer meer foto’s vinden op Strava: https://www.strava.com/activities/8830616620. En de foto’s ook hieronder:

De totale wandeling was rond de 10 km, met 700 hoogtemeters. Deze wandeling was ook populair, want we kwamen wat meer wandelaars tegen. Al deze wandelingen waren ook in nature reserves, en om te mogen wandelen moest je meestal een kleine vergoeding betalen. De eerste dag moest het via een link op de telefoon (er stond een bord met een barcode), de tweede en derde dag was er iemand bij de toegang van de reserve.

Na 3 dagen wandelen hadden we de vierde dag een rustdag ingepland. Bovendien zou het erg warm worden ( boven de 30 graden), dus wat minder geschikt ook om te wandelen. We besloten deze dag naar de kust te rijden, in dit geval de zuidkust bij Somerset West. Hier hebben we op het strand rondgelopen, daar was het niet zo druk:

Daarna zijn we nog naar Hermanus gereden. Daar waren we al eerder geweest, hier zijn de walvis rondvaarten. Nu was het echter geen walvis seizoen en hebben we ook geen walvis gezien. Vandaar zijn we via de Franschhoek pas teruggereden naar Franschhoek.

De volgende dag zijn we dan verhuisd naar de Cederberg. Dit is een afstand van ongeveer 250 km, oftewel ongeveer 3 uur rijden. Daarbij kom je door het Citrusdal, en zoals de naam al zegt zijn hier veel sinaasappelboomgaarden. De belangrijkste plaats in de Cederberg is Clanwilliam, maar ons chalet lag bij De Pakhuys, nog ruim een half uur buiten Clanwilliam, hoger in de bergen en min of meer in de middle of nowhere. Hier was een camping en ze hadden chalets, waarvan wij er dus één voor 4 dagen gehuurd hadden. Het huisje was nogal gedateerd, je kunt ook zeggen dat het ouwe zooi was. De ramen sloten deels niet goed meer en er zaten enorm veel muggen. We moesten dus ’s nachts de airco laten draaien, om de muggen op afstand te houden. De dag van aankomst was het 36 graden, en het gebied is enorm droog. Daarom wordt er ook rooibos geteeld. Dit gewas gedijt in deze omstandigheden goed en wordt dan ook uitsluitend in deze regio geteeld. We wilden graag rooibos zien, maar daarvoor waren we te laat, het was allemaal al geoogst.

Het huisje was dus gedateerd, met oud meubilair (sommigen noemen het wellicht antiek). Het ergste was echter dat er niets was voor de uren van loadshedding, zelfs geen kaarsen. We hadden gelukkig een zaklamp bij ons, want we hadden iedere avond een paar uur geen elektriciteit.

Op vrijdag hebben we ’s ochtends eerst op het terrein van de camping gewandeld. Het was behoorlijk druk op de camping, de camping werd veel gebruikt voor bouldering (rotsklimmen) en was enorm uitgestrekt. Onze wandeling, met wat foto’s, heb ik weer geregistreerd op Strava: https://www.strava.com/activities/8846678280. Na de middag hebben we dan nog een langere wandeling in de buurt gemaakt. Deze wandeling (Kliphuis campsite alternate loop) vertrok vanaf een andere camping in de buurt: https://www.strava.com/activities/8848206893. In totaal hebben we die dag dus 17 km gewandeld. De foto’s van die dag vind je ook hieronder:

Op zaterdag wilden we eigenlijk een wandeling maken in de buurt van onze eerdere wandeling de dag ervoor, maar deze was door een brand niet geopend en we moesten dus een alternatief verzinnen. Veel alternatieven waren er echter niet en we besloten daarom ook ons verblijf een dag in te korten en al op zondag terug naar Kaapstad te rijden. We wilden namelijk op maandag nog de Tafelberg op (het was al 2 x niet gelukt, door de weersomstandigheden). Daarmee hadden we op maandag meer tijd om de Tafelberg op te gaan, want onze terugvlucht was maandagavond. Op zaterdagochtend hebben we eerst boodschappen gedaan in Clanwilliam, waarna we op zaterdagmiddag weer een wandeling van Alltrails hebben gemaakt. In dit geval was het een wandeling langs rotsschilderingen van de oorspronkelijke bewoners van dit gebied (Sevilla Rock Art trail). Deze begon bij een padstal(afrikaans voor wegrestaurant: pad = weg, stal = restaurant/uitspanning) in de buurt en je moest weer een kleine vergoeding betalen om deze te mogen wandelen. Hieronder een impressie van allerlei tekeningen die we onderweg tegenkwamen:

De route is bovendien weer vastgelegd op Strava: https://www.strava.com/activities/8853708793. Daarna hebben we op de camping nog even gezocht naar rooibos, er zou namelijk ook op de camping rooibos staan, maar het veld was al leeg: https://www.strava.com/activities/8853955228.

Op zondagochtend zijn we dan weer vertrokken, terug naar Kaapstad. We hadden een kamer gereserveerd in Camps Bay, net ten zuiden van Kaapstad en dicht bij de plaats waar de kabelbaan de Tafelberg opgaat. We kwamen net na de middag aan en na een lunch op de kamer, hebben we nog een strandwandeling in Camps Bay gemaakt: https://www.strava.com/activities/8860212177. Hieronder ook wat foto’s van deze wandeling:

Die avond hebben we ook gegeten in een restaurant in Camps Bay (het is erg toeristisch hier). Aangezien het die dag prachtig weer was, besloten we al kaartjes voor de kabelbaan te kopen, zodat we ’s ochtends niet in de rij hoefden te staan om een kaartje te kopen. Bij de eerdere keren dat we bij de kabelbaan waren, was deze niet actief vanwege de harde wind. Nu leek het echter goed te komen. Die nacht echter regende het flink, maar gelukkig was er niet veel wind. Ons appartement was dicht bij de kabelbaan, maar te ver om te lopen. We hebben daarom Uber gebruikt voor vervoer naar de kabelbaan (Uber is betrouwbaar in Zuid Afrika), en ook voor vervoer terug. Het was nog bewolkt, maar we hoopten dat het zou opklaren, in ieder geval lag de Tafelberg zelf niet in de wolken. We waren net na 8 uur bij de kabelbaan en konden zo doorlopen en konden min of meer gelijk naar boven. Boven was het koud en door de bewolking viel het uitzicht wat tegen. Aan het eind klaarde het wat op gelukkig. We hebben er een wandeling gemaakt (maar niet vastgelegd op Strava). Hieronder wat foto’s van die ochtend op de Tafelberg:

In de loop van de ochtend zijn we weer met de kabelbaan omlaag gegaan, met Uber terug naar onze auto en vervolgens naar het centrum van Kaapstad gereden. Hier hebben we geluncht in een restaurant, waarna we naar het vliegveld zijn vertrokken. We waren hier erg vroeg, en ik heb geprobeerd om een eerdere vlucht te krijgen. Helaas was alles volgeboekt en moesten we nog een paar uur wachten op het vliegveld. Uiteindelijk waren we weer om ongeveer 10 uur die avond thuis in Pretoria. Ik kon mijn koffer uitpakken en gelijk weer inpakken, want de volgende ochtend ben ik al weer vroeg vertrokken voor proefveldbezoek (in dit geval mais). Een aantal buitenlandse collega’s waren die dag al aangekomen en samen met hen hebben we enkele dagen proefvelden bekeken.

Bij een volgend bezoek aan Kaapstad willen we natuurlijk de Tafelberg te voet beklimmen, maar door de gelimiteerde tijd hebben we dat dit keer niet gedaan.

Het is al weer een tijdje dat ik een bericht heb geschreven. De laatste tijd is het druk en ook de komende weken zijn er veel reizen. Eind maart ben ik een aantal dagen naar Kinshasa geweest. Via contacten in Wageningen zijn we in een project van een aantal Nederlandse bedrijven beland, dat door de Nederlandse overheid gesubsidieerd wordt. Het doel van het project is Kinshasa meer zelfvoorzienend te maken op het gebied van kippen en eieren. Wij zijn in dit project ingestapt voor het leveren van zaaizaad en teelt adviezen om het voer voor de kippen te produceren. Omdat het een Nederlands project is, ben ik er als Nederlander binnen Limagrain Afrika bij betrokken. De kick-off vond dus eind maart plaats in Kinshasa, de hoofdstad van de Democratische Republiek Congo. Vanuit Johannesburg is het ongeveer 4 uur vliegen, maar bijna alle directe vluchten vertrekken ’s nachts of komen ’s nachts aan. Ik ben dus al op zondagavond vertrokken en kwam rond middernacht in Kinshasa aan. Om het bezoek mogelijk te maken, moest ik eerder al een visum aanvragen bij de ambassade van de DRC hier in Pretoria. Volgens de papieren zou een eenmalig visum 300 rand (15 euro) kosten, maar ter plaatse bleek dat het maar liefst 2675 rand (135 euro) kostte. En ik kon mijn paspoort 2 weken later weer ophalen met het visum erin. Het visum aanvragen en ophalen gaf gelukkig niet veel complicaties, en de ambassade was op ongeveer 15 minuten rijden van ons huis.

Bij aankomst was er een zogenaamde ‘fixer’ die mij hielp bij alle formaliteiten (deze persoon werkte op het vliegveld en was een bekende van één van de organisatoren). Dat scheelde een hoop tijd, want ik was zo door alle controleposten heen en heb een paar rijen overgeslagen. Ook zorgde hij ervoor dat mijn koffer wat sneller uitgeleverd werd. Zodoende was ik nog niet al te laat in het hotel. Ik werd naar het hotel gebracht door Kuma. Hij is een Congolees, maar woont deels in Nederland en spreekt ook Nederlands.

De volgende ochtend hadden we pas om 9 uur ontbijt, maar niemand wist waar. Uiteindelijk was het nog een stukje later voor we ontbeten. En het wachten blijkt normaal te zijn. Tijd is een relatief begrip hier en meestal is iets veel later dan gepland. We hebben die dag een veld op 2 uur afstand van Kinshasa bezocht. Dit was om te zien of er geschikt land is om mais/soja te telen. En land is er voldoende, maar het wordt niet gebruikt. DRC importeert bijna al het voedsel, dit terwijl het één van de grootste landen in Afrika is. Zelfs het voer voor de kippen wordt grotendeels geïmporteerd. Onderweg zagen we om de haverklap auto’s en vrachtauto’s met pech stilstaan. Het wagenpark is enorm oud. We kwamen ook soms busjes tegen met Nederlandse teksten, deze zijn dus uit Nederland geïmporteerd. In vergelijking met Zuid-Afrika is dit land nog een aantal stappen terug, dit is echt een derde wereld land. Het huisvuil lag ook gewoon op straat, soms met grote bergen. Tegen de avond waren we uiteindelijk terug bij ons hotel en kwamen ook de rest van de mensen uit het project aan in Kinshasa. Vanuit Europa zijn er vluchten vanuit Parijs en Brussel.

Dinsdagochtend hebben we het kippenbedrijfje bezocht dat met behulp van een aantal Nederlanders al hier gerund wordt, waarna we naar het centrum van Kinshasa reden om een eerste onderlinge vergadering op de Nederlandse ambassade te hebben. De reis vanaf de boerderij aan de rand van Kinshasa naar het centrum was ongeveer 40 km lang, maar kostte ons 2 uur, door alle verkeersinfarcten in Kinshasa. Bovendien kreeg het busje met onze bagage een lekke band, waardoor onze bagage pas veel later in het hotel aankwam. We konden ons daarom pas na de vergadering opfrissen (het was warm en vochtig buiten). Die avond werden we dan ontvangen op de residentie van de Nederlandse ambassadeur voor een receptie, met ook gasten uit de DRC, inclusief een minister. De Nederlandse ambassadeur was echter niet aanwezig, die had een bijeenkomst in Nederland, maar zijn plaatsvervanger was er wel en met haar heb ik nog even gepraat. Ze kwam uit Friesland en woonde nu 2 jaar in Kinshasa. Verblijf hier wordt al zwaar betiteld en daardoor mag je er maximaal 3 jaar zitten.

Woensdag en donderdag was er dan een seminar met lokale gasten, mensen die geïnteresseerd waren om kippen te gaan houden (of al deden). Zij kregen van de Nederlandse deelnemers aan het project allerlei presentaties over hoe het aangepakt moet worden. Ik heb daarbij een presentatie over Limagrain en SeedCo, onze Afrikaanse partner, gehouden (in het Frans, want dat is de normale taal daar). En 2 van mijn collega’s van SeedCo hebben het meer technische deel voor hun rekening genomen.

Na de presentatie op donderdagochtend zijn we ook nog op bezoek geweest bij het landbouwkundig instituut aldaar. De hele staf was erbij aanwezig, maar er waren maar 2 mensen die voor ons belangrijk waren om te spreken.

Daarna moest ik al weer naar het vliegveld vertrekken, want mijn terugvlucht was donderdagavond. Vrijdag was er geen vlucht naar Johannesburg mogelijk en op zaterdag zouden we naar Kaapstad vertrekken voor een korte vakantie. De rit naar het vliegveld was een belevenis op zich. Het regende namelijk behoorlijk en daardoor stond een groot deel van de straten blank, soms tot 30 cm. We reden dus soms door het water naar het vliegveld en waren daar uiteindelijk nog ruim op tijd. Om te mogen vertrekken moest je trouwens nog eens 55 US dollar betalen. De fixer was er weer en heeft we weer geholpen soepel alle procedures te doorlopen. Na een lange wacht op het vliegveld (ik was vroeg) zijn we uiteindelijk rond tussen 20 en 21 uur opgestegen voor de terugvlucht naar Johannesburg. De tijd die op mijn oorspronkelijke ticket stond, klopte dus in het geheel niet, de vlucht was bijna 2 uur later dan op mijn ticket stond. Daardoor kwam ik pas na 1 uur aan in Johannesburg. Gelukkig ging daar alles snel. Ik had vooraf al een hotel geboekt op het vliegveld en uiteindelijk was ik rond 1.30 uur op mijn hotelkamer, voor een korte nacht. Het is niet veilig midden in de nacht naar huis te rijden, daarom heb ik in een hotel overnacht. Omdat ik vrijdag om 8 uur een vergadering had, ben ik echter al weer rond 7 uur vertrokken om naar huis te rijden (en ook daar te ontbijten). Op zaterdagochtend zijn we dan voor een korte vakantie in de buurt van Kaapstad vanaf OR Tambo (vliegveld Johannesburg) naar Kaapstad gevlogen. Maar daarover lees je in een volgend bericht meer.

Inmiddels zijn we weer 2 weken terug in Zuid-Afrika. De eerste week was het af en toe regenachtig, maar deze week is het vooral zonnig en warm. Bijna iedere dag komen we nu rond of boven de 30 graden en de zon schijnt meestal uitbundig. Het is oppassen, want je verbrand snel.

Ik heb al meermaals over de electriciteitsproblemen geschreven, maar deze week hebben we een nieuw dieptepunt bereikt. Vanaf vorig weekend zitten we continue in stage 6 loadshedding. Dat betekent dat er dus tot 6000 MW aan elektriciteit niet geleverd worden en we dus 8-12 uur per dag geen elektriciteit hebben. Het is de eerste keer dat we zo lang in stage 6 zijn en er is nog geen uitzicht op verbetering tot dit moment. Als klap op de vuurpijl is deze week de CEO van Eskom, de elektriciteitsproducent, per direct opgestapt. Hij had een interview gegeven waarin hij aangaf dat het onmogelijk is oplossingen te vinden, omdat de politiek zich direct met allerlei zaken bemoeid en er ministers zijn die belangen hebben die zorgen dat de problemen niet opgelost kunnen worden. Als interim CEO is nu de CFO aangesteld, deze werkt al 20 jaar bij Eskom en heeft nog niets van alle corruptie op kunnen lossen. Niet echt vertrouwenwekkend dus. En eigenlijk hebben we af en toe stage 7 en even zelfs stage 8, alleen communiceert men dat niet (stage 7 is 7000 MW niet geleverd). We hebben deze week 2 x net boven de 7000 MW gezeten. Het ergste is dat er geen zicht ik op verbetering, en normaalgesproken zijn er meer problemen in de winter dan in de zomer. Men heeft de noodtoestand uitgeroepen wegens de aanhoudende loadshedding, maar niemand verwacht eigenlijk dat dit iets gaat helpen. Het geeft de regering meer bevoegdheden, maar eigenlijk denkt men dat daar dan weer misbruik van gemaakt gaat worden.

Wanneer we de loadshedding vergelijken met voorgaande jaren, is er een enorme stijging in 2022 (verviervoudiging) en alleen januari 2023 had al meer loadshedding dan heel 2021. We hebben in 2023 nog geen enkele dag zonder loadshedding gehad. En het probleem is dat de rijken er niet zoveel last van hebben, die installeren zonnepanelen + batterijen of hebben een generator. Het zijn vooral de arme mensen die er last van hebben. En voor de bedrijven nemen de kosten enorm toe, waardoor sommigen ook failliet gaan of mensen moeten ontslaan. Bovendien is er nog een enorm risico. Er wordt veel voedsel geproduceerd met beregening, maar daarvoor heb je ook elektriciteit nodig. Wanneer er niet voldoende beregend wordt, wordt de productie lager en is er een risico op voedselschaarste (en stijgende prijzen). Sommige boeren hebben ook besloten minder uit te zaaien, zodat zij de overblijvende percelen voldoende kunnen beregenen. Het heeft dus enorme effecten, deze loadshedding, en niet alleen op de economie.

Deze week hebben we verder ook nog te maken met een onderbreking van de wateraanvoer. Er wordt gewerkt aan een hoofdaanvoerleiding van water naar onze gemeente een een deel van Johannesburg en daarvoor is eer onderbreking in de wateraanvoer van 30 uur. De reservoirs in de stad zijn wel vol, maar zaterdagochtend kwam er geen water meer uit de kraan (het werk was vrijdagochtend vroeg begonnen). Inmiddels is het bijna 17 uur en er lijkt weer een beetje water uit de kraan te komen, dus hopelijk hebben we snel genoeg druk.

Vorige week hebben we ook een solar geyser laten installeren. Wanneer we echt geen stroom meer hebben, hebben we nog altijd warm water door deze solar geyser. En wanneer het water niet voldoende warm is, kunnen we altijd nog electrisch bijverwarmen. Tot nu toe is het niet nodig, de temperatuur komt nu boven de 80 graden. Deze solar geyser heeft ook een eigen zonnepaneel en batterij, zodat deze ook zonder electriciteit kan functioneren.

Op het werk betalen we ons blauw aan diesel voor de stroomproductie. We proberen nu versneld een solar installatie te installeren, zodat we op deze kosten kunnen besparen.

En gisteren kwam dan ook nog het nieuws dat Zuid-Afrika op de grijze lijst voor witwassen in geplaatst. Het land doet niet genoeg om witwassen tegen te gaan. Wat de gevolgen daarvan precies zijn, weet men nog niet.

Vanmorgen hebben we een wandeling gemaakt, maar we konden daarna dus niet douchen. Gelukkig hebben we dan een zwembad waar we ons kunnen verfrissen. De watertemperatuur is 28 graden, dus lekker.

Goed om te weten is ook dat Zuid-Afrika nog steeds goede banden onderhoudt met Rusland en China. Er is zelfs sprake van een mogelijke top tussen deze 3 landen. De ANC wordt wel eens als een deels communistische partij gezien (en daar sprak de voormalige CEO van Eskom ook over in het interview). Zuid-Afrika roept wel op tot vrede, maar veroordeelt Rusland niet voor het binnenvallen van Oekraïne.

We wilden deze zondag eigenlijk naar de grotten die bij de Magaliesberg liggen, maar deze waren door de vele regen van de afgelopen weken (200-300 mm) gesloten. Ook wilden we nog een keer kijken bij Lesedi Cultural Village, een soort permanente exhibitie van de lokale oorspronkelijke Afrikaanse culturen (lesedi.com), dus besloten we daarheen te gaan.

Bij binnenkomst werden we welkom geheten met zang en dans:

Bij dit dorpje waren een aantal winkeltjes, waar we even hebben rondgekeken. Om half twaalf was er een rondleiding (en dat wisten we) die ongeveer 2 uur duurde. Hierbij maakten we kennis met 5 van de volken die in Zuid-Afrika leven. We maakten kennis met de huizen en waar ze woonden, en aan het eind was er een dansvoorstelling van deze verschillende volken.

De rondleiding begon echter met een snelcursus trommelen. We leerden wat lokale melodieen op de trommel te slaan. Daarna gingen we naar verschillende kleine ‘dorpjes’ om kennis te maken met de huisjes en bewoners. Een indruk daarvan tref je hieronder aan:

Het laatste half uur van de voorstelling zaten we in een soort theater waar muziek en dans werd opgevoerd. Een indruk daarvan in de onderstaande video’s:

Na afloop zijn de gaan lunchen bij de Van Gaalen kaasmakerij (www.vangaalen.co.za), die daar niet ver vandaan was. Dit is een boerderij waar men (Goudse) kaas maakt, maar er is ook een restaurant en een winkeltje waar je de kaas kunt kopen, maar ook Nederlandse producten. Bovendien kun je op de boerderij wandelen en moutainbiken. Het weer was echter niet erg betrouwbaar, dus we hebben er alleen geluncht en zijn daarna terug naar huis gereden. Zowel Lesedi Cultural Village als de van Gaalen kaasmakerij liggen op ongeveer 1 uur rijden van ons huis in Pretoria.

Koen en Rinse zijn op vrijdag 13 januari terug naar Nederland gevlogen, en een week later kwamen wij ook al weer naar Nederland. Ik had 3 weken lang vergaderingen. De eerste week in Frankrijk, daarna 2 weken in Nederland.

Op zaterdag 21 januari kwamen we ’s morgens op Schiphol aan en zijn we met de trein naar Oldemarkt gereist. Tineke zou deze 3 weken bij pa en ma blijven slapen, terwijl ik vooral in hotels zou slapen. Het was even wennen aan de kou in Nederland, we hadden vrijdagavond voor vertrek nog even in ons zwembad gedobberd, de watertemperatuur was 30 graden.

Zondag hadden we voor de lunch met mijn zussen in Hilversum afgesproken. Hier bleek ook nog sneeuw te liggen. Hiervan heb ik dan ook maar even een foto gemaakt en naar mijn collega’s in Zuid-Afrika gestuurd, die de week erop ook naar Nederland kwamen voor het research congres in Amsterdam. De lunch was gezellig, wel kregen we te maken met nieuwe bedienend personeel, een robot.

Zondagavond ben ik al naar Schiphol gereisd, voor een vroege vlucht op maandagmorgen naar Frankrijk. Ik had de hele week vergaderingen en ben dan op vrijdagmiddag weer terug naar Nederland gevlogen.

Zaterdag was zowaar een vrije dag, maar zondagochtend ben ik al weer naar Schiphol gereisd om mijn collega’s op te vangen en gezamenlijk naar Rilland te reizen. Daar zouden we namelijk op maandag een rondleiding krijgen bij de vestiging van Limagrain. Vandaar zijn we maandagavond dan weer naar Amsterdam gereisd, want vanaf dinsdagmorgen hadden we daar ons jaarlijkse Research congres. Dit congres duurde tot donderdagavond,

Ik had mijn Zuid-Afrikaanse collega’s beloofd een rondleiding in Nederland te geven, en dit hebben we dan op vrijdag en zaterdag gedaan, na afloop van het congres. Daarvoor had ik wel onze auto nodig, maar het toeval wilde dat Paul vrijdagochtend naar Engeland vertrok naar zijn vriendin en vanaf Schiphol vloog. Ik ben dus met de trein naar Schiphol gereist en heb daar onze auto van Paul overgenomen en mijn collega’s weer bij het hotel opgepikt. Allereerst zijn we van Amsterdam naar Volendam gereden, vervolgens naar het strand bij Callantsoog en dan via de afsluitdijk naar Balk in Friesland. Daar hebben we in een authentiek dorpshotel geslapen en gegeten. Zaterdagochtend wilden we vervolgens eerst naar een tuincentrum in Lemmer, maar deze was nog gesloten. Daarom zijn we maar op de koffie gegaan bij pa, ma en Tineke in Oldemarkt. Voor de middag zijn we vervolgens in Kalenberg geweest (het andere Giethoorn) en vervolgens naar Schokland in de Noordoostpolder gereden om daar het museum te bekijken. Dat vond iedereen zeer indrukwekkend. Na een lunch van de Jumbo zijn we nog even bij de Intratuin in Lelystad geweest. Mijn collega Felix is een plantenliefhebber en hij kweekt zelf clivia’s. Clivia’s komen in het wild in Zuid-Afrika voor. We hebben daar dan ook nog 1 type clivia gevonden.

De avond brachten we door in Aalsmeer, in een hotel in het centrum. De volgende ochtend moesten Felix en Herman namelijk vroeg op Schiphol zijn voor de vlucht terug naar Zuid-Afrika. Mijn collega Isack bleef nog in Nederland, want hij zou ook nog aan de vergadering de week erop deelnemen. We hebben gegeten bij een Indiaas restaurant, en dat was erg lekker.

Zondagochtend vroeg heb ik Felix, Herman en Isack op Schiphol afgezet, Isack zou Amsterdam gaan verkennen, terwijl ik naar Oldemarkt ging om samen met Tineke, pa en ma naar Eindhoven te gaan naar onze jongens. Rinse was jarig geweest en wij wilden daar zijn verjaardag vieren.

Op zondagmiddag zijn we dan ook op bezoek geweest in Eindhoven en ’s avonds zijn we weer terug naar Oldemarkt gereden. Maandagochtend ben ik weer vroeg met de auto vertrokken naar Schiphol, ik moes Isack weer bij een hotel bij Schiphol oppikken en ook nog 2 andere collega’s uit Hongarije op het vliegveld zelf. Met zijn vieren zijn we dan naar Rilland gereden voor de volgende vergadering, die na de middag begon en tot woensdagavond duurde.

Donderdagochtend hebben we nog op kantoor in Rilland doorgebracht, donderdagmiddag zijn we weer naar Schiphol gereden, waar ik zowel Isack als een collega uit Argentinië heb afgezet., zij vlogen beide weer naar huis. Uiteindelijk was ik toen weer donderdag laat in de middag in Oldemarkt voor nog een klein dagje werken vanuit huis. Vrijdagmiddag zijn we naar Eindhoven gereden om samen met Rinse te eten en wat spullen daar achter te laten. Vrijdagavond zijn we met de auto naar Schiphol gereden. Wij sliepen in een hotel bij het vliegveld en Koen zou aankomen vanuit Engeland, waar hij de hele week geweest was voor zijn werk. Hij kon dan de auto van ons overnemen om naar huis te rijden.

Zaterdagochtend zijn we dan weer teruggevlogen naar Johannesburg. Bij aankomst zaterdagavond zagen we al dat het veel geregend had, bovendien hoorden we al dat het Krugerpark erg nat was. Vanaf donderdag tot zaterdag had het al bijna 90 mm geregend. De zondag bleek iets droger te zijn, maar maandag stonden de sluizen weer open en in totaal heeft het nu vanaf donderdag 130 mm geregend.

Gisteren hebben we even gewandeld na het avondeten, maar het was erg nat op de golfbaan, zie hieronder wat foto’s en 2 filmpjes.